Bu yazıyı yazmak üzere masaya oturduğumda İşaret Çocukları'nın ilk baskısını açtım. Tefe'ül gibi bir niyet vardı içimde. Sayfa 32 çıktı karşıma. ÇOCUĞAN. Ve ilk dizeyi okudum:

"bu bir geç kalıştır."

Tam da yazmayı tasarladığım yazıyı özetleyen bir cümle: "Bu, bir geç kalıştır!"

Cümleyi görür görmez gülümsedim. Ne demeliydi şimdi? Keramet mi, tevafuk mu, tesadüf mü? Evet, olup bitenleri nasıl adlandırdığımız çok önemli. Ama şimdi, konumuz bu değil.

Konumuz şu: Cahit Zarifoğlu'nun eserleri çevresinde yaşanmakta olan "geç kalış".

Geç kalınmış olan birinci nokta, merhum Cahit Zarifoğlu'nun bütün eserlerinin hâlâ yayımlanmamış olmasında karşımıza çıkıyor. Dergilerde, gazetelerde kalan yazıları, derlenip toparlanmalı ve okura sunulmalıdır.

Geç kalınmış olan ikinci nokta, kitaplaşmış eserlerinin yeniden gözden geçirilmesi, metinlerin mümkün olduğunca kusursuz ve sağlıklı biçimde okuyucuya sunulmasıdır. Bu iş yapılırken, geçerli yazım ve noktalama kurallarına değil, şairin tercihlerine uyulmalıdır. Örneğin, Kaşgar dergisinin Temmuz-Ağustos 2002 tarihli 28. sayısında Toprak şiirinin bir dizesinde geçen "raslantı" kelimesinin yazım kılavuzuna göre düzeltilip (!) "rastlantı" yapıldığını gördüm ve üzüldüm.

Zarifoğlu sözlüklerin ve kılavuzların "ritm" dedikleri kelimeyi, bu ülke insanlarının çoğunun da yaptığı gibi, "ritim" biçiminde söylemekten ve yazmaktan, üstelik bunu "Savaş Ritimleri" diye romanına isim yapmaktan çekinmeyen bir yazardı. Onun bu tutumunu benimsemeyebilirsiniz ama bu ve benzeri tutumlara saygı duymak zorundasınız. Kaşgar'a alınan Toprak şiirinde bir dize de, nasılsa, atlanmış. Unutulmuş olmalı!

Cahit Zarifoğlu'nun bütün eserlerini yayımlamakta olan Beyan Yayınları, kitapların yeni basımlarında, mutlaka çok ciddi bir denetim yapmalıdır. Geçenlerde, kızımla İns'in Edebiyat Dergisi Yayınları'nın 10. kitabı olarak 1974 Ağustosunda Ankara'da çıkan ilk baskısıyla Bütün Eserleri dizisinin 5. kitabı olarak İstanbul'da 1996'da Beyan Yayınları'nca basılan Hikâyeler'i karşılıklı okuyalım dedik. İlk hikâyenin daha ikinci sayfasında, "kapalı" kelimesinin "pahalı"ya dönüşmüş olduğunu gördük. Canımız sıkıldı. Yazdıklarını okurken canımızın sıkılmasını rahmetli Zarifoğlu, hiç mi hiç istemezdi, sanırım.

Cahit Zarifoğlu şiirlerinin eksiksiz bir neşri için Osman Özbahçe yardımcı olabilir. Çünkü onun ezberlediği ilk şiirin Aşka Dair olduğunu ve o şiirin Menziller'e giren Aşka Dair olmadığını ve ilginçtir, yine Edebiyat Dergisi sayfalarında kalmış üçüncü bir Aşka Dair'in bulunduğunu ondan öğrenmiştim. Sanırım, Özbahçe, şiirlerin dergideki biçimleriyle kitaptaki biçimleri arasında görülen farkları da tespit etmiş durumda.

Bir de şu yapılsa ne iyi olur: Zarifoğlu'nun kimi şiirlerinde karşımıza çıkan ve anlamlandırmakta sıkıntı çektiğimiz kelimelerin, kavramların, yer adlarının, onu ve şiirini iyi tanıyanlarca açıklanması. Bu bence çok gerekli ve yararlı bir iştir. Bir örnek vereyim. İşaret Çocukları'nda yer alan ve Kaşgar'ın yukarıda andığım sayısına da alınan Meç şiirinden bir bölüm:

yelken
gelmek üzereyim gelmeye hazır
şaramla doldurdum
sözleri ağarıncaya bu geceyi
hartuç ve hece

Hartuç'u bilmeyen bir okur, sözlüğe bakarak onun "top fişeği" ve "barut kesesi" anlamlarını taşıdığını öğrenebilir. Fakat üçüncü dizeyi anlamak hiç de kolay olmayacaktır. Çünkü Türkçe sözlüklerde ne "şara" vardır, ne "şaram". Acaba yabancı bir kelime mi vardır burada? Varsa o nedir ve ne demektir? Yoksa basit bir dizgi yanlışıyla mı karşı karşıyayız: "Haramla" yerine "şaramla" ya da "şarapla" yerine "şaramla" dizilmiş olabilir mi? Ah, yoksa şairimiz "şıramla" demek istedi ve dedi de, nasıl olduysa "ı" yerine "a" mı çıkıverdi?

Cahit Zarifoğlu Şiir ve Edebiyat Girişimi'nin şairimiz adına ödül koymakla yetinmeyip bu dediklerim üzerinde de düşünmesini ve girişimde bulunmasını diliyorum.

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu