Merkez Bankası'nın ENKA şirketinin de aralarında bulunduğu şirketlere Irak Berkhme Barajı projesi için verdiği 1,1 milyar dolarlık kredinin Meclis kararı olmaksızın silindiği belirlendi. Yüzde 51'i Hazine'ye ait olduğu için TBMM'den çıkarılacak yeni bir kanun ya da Bütçe Yasası'nda yapılacak bir düzenleme ile silinebilecek olan borcun bu prosedür izlenmeksizin silindiği ortaya çıktı.

Borç silme işlemi, TC Merkez Bankası'nın 2002 yılı istatistiklerinde mayıs ayında gerçekleşmiş olarak görünüyor. Yetkililer, 110 milyon dolarlık borcu silinen ENKA dışında diğer şirketlerin hangileri olduğunun açıklanmasını istediler. Borçlu şirketlerden biri olan Şarık Tara'nın sahibi olduğu ENKA'nın İMKB web sayfasında borç kalemiyle ilgili herhangi bir bilgiye de rastlanmıyor. Bu durum, Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) borçla ilgili bilgi sahibi olup olmadığı noktasında da kuşkulara yol açtı. Merkez Bankası'nın bir önceki yıl (2001 yılı) raporunda ise borçla ilgili şu bilgiler yer alıyor:

"1 katrilyon 644 trilyon 603 milyar 901 milyon lira ile Irak Berkhme Barajı projesi kapsamında ENKA İnşaat ve Sanayi A.Ş.'den satın alınan senetler karşılığında kullandırılan USD 92.574.475,48 karşılığı 133 trilyon 267 milyar 160 milyon lirayı gösteren bu kalemin yıl sonu bakiyesi 1 katrilyon 777 trilyon 871 milyar 61 milyon liradır."

Borç nasıl siliniyor?

Kamu bankalarının alacakları Meclis'te yeni Af Yasası'nın çıkarılması, Tahkim Yasası'nın yürürlüğe girmesi ya da Bütçe Kanunu'nda yapılan değişiklikler dışında silinemiyor. Zamanaşımına uğramayan, yani takipte olan alacakların silinmesi prosedürü yüzde 51'i Hazine'ye ait olan Merkez Bankası gibi bankalar için Tahkim Yasası gibi yasalarla kamu alacaklarının birbirine mahsup edilmesi şeklinde işleyebiliyor. Ancak Merkez Bankası'nın 1,1 milyar dolarlık alacağı için böyle bir prosedürün uygulanmadığı belirtiliyor.

Serdengeçti suskun kalıyor

Merkez Bankası'nın 2002 yılı Mayıs ayı haftalık dökümlerinde ise 24 Mayıs 2002'de 1 katrilyon 754 trilyon 618 milyar 400 milyon lira olarak görünen borç, bir hafta sonra yani 31 Mayıs 2002'de silinmiş görünüyor. Böylece Merkez Bankası'nın alacağı dolaylı bir şekilde Hazine adına borç olarak kaydedildi.

Yüzde 51'lik hissesi Hazine'ye, yüzde 21'lik hissesi de Ziraat Bankası'na ait olan Merkez Bankası'nın emekli maaşları için 3 milyar dolarlık kaynağın nereden bulunacağının konuşulduğu bir dönemde 1,1 milyar dolarlık krediyi -Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yasa çıkarılmaksızın- silmesi tartışmalara neden oldu.

Hükümetin emeklilere zam projesini, 'Popülist politika' olarak nitelendiren Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti'nin borcun neden silindiği konusunda açıklama yapmaması dikkat çekici bulunuyor. Yetkililer, "Bu tür yüklü borçların silinmesi için mevcut yasaların Meclis kararıyla yeniden düzenlenmesi ya da yeni bir kanun çıkarılması gerekiyor. Ayrıca Merkez Bankası'nın bu borcu silerken en büyük hissedarı olan Hazine'nin olurunu alıp almadığı bilinmiyor" dediler.