OHAL İnceleme Komisyonu nasıl işler, başvurular nasıl yapılır?

OHAL ilanı ve KHK'lar

Kısaca KHK
Kanun Hükmünde Kararname, genel tanım olarak yasama organının konu, süre ve amacı belirleyen bir yetki kanunu ile verdiği yetkiye veya doğrudan doğruya anayasadan aldığı yetkiye dayanarak, hükümetin çıkardığı, maddi anlamda kanun gücüne sahip, parlamentonun tasdiki ile şekli ve organik anlamda kanun gücünü kazanacak olan kararnamelerdir.

İade KHK'sı

22 Kasım'daki 677 sayılı KHK'ya göre daha önce meslekten ihraç edilen 157 kişi görevlerine iade edildi. Daha önce yayımlanan 672 ve 675 sayılı KHK'lar ile AFAD'da iki, Diyanet İşleri Başkanlığında 36, TİKA'da bir, Vakıflar Genel Müdürlüğünde bir, Sosyal Güvenlik Kurumunda (SGK) 41, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığında 10, Orman ve Su İşleri Bakanlığında bir, Sağlık Bakanlığında 18, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığında 31, yükseköğretim kurumlarında 16 kamu çalışanı görevlerine iade edildi.

OHAL İnceleme Komisyonu

Komisyonda 7 yargıç bulunuyor. Ayrıca 200 uzman görev alacak. Tek tek tüm itiraz dosyaları incelenecek ve karar verilecek.

Komisyonun görev ve yetkileri, planlamaya göre 14 Eylül 2017 Perşembe günü mesai saati bitiminde sona erecek.

Komisyonun görevleri

KHK kapsamında komisyonun görevleri de belirlendi. İhraçlar ve kapatılan kurumlara yönelik itirazlar ana başlığı oluşturuyor.

Aşağıdaki işlemler hakkında başvuruları değerlendirip karar verebilecek:
Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarma ya da ilişiğin kesilmesi.
Öğrencilikle ilişiğin kesilmesi.
Dernekler, vakıflar, sendika, federasyon ve konfederasyonlar, özel sağlık kuruluşları, özel öğretim kurumları, vakıf yükseköğretim kurumları, özel radyo ve televizyon kuruluşları, gazete ve dergiler, haber ajansları, yayınevleri ve dağıtım kanallarının kapatılması.
Emekli personelin rütbelerinin alınması.

Kimler başvuru yapabilir?

Kapatılan kurum veya kuruluşlar adına başvuru yapma yetkisi, kapatılma tarihi itibarıyla kurum veya kuruluşu temsile kanunen yetkili olanlara ait. Yetkili olmayanlar ise üyelik veya başka sebeplere dayanarak başvuru yapamıyor.

Kanuni temsilci veya vekil aracılığıyla yapılan başvurularda temsil belgesi veya vekaletnamenin inceleme sürecinde geçersiz hale gelmesi, başvurunun incelenerek karara bağlanmasını engellemiyor.

Başvuru hakkındaki inceleme devam ederken başvurucunun vefat etmesi durumunda ilgilinin kanuni mirasçılarından yeni başvuru alınmasına gerek olmaksızın mevcut başvuru incelenerek karara bağlanabiliyor.

Başvuru hakkı olan kişinin, başvuru süresi başlamadan veya başvuru süresi sona ermeden önce vefat etmesi durumunda kanuni mirasçılardan biri mirasçılık belgesi ibraz etmek kaydıyla ölüm tarihinden itibaren 60 gün içinde başvuruda bulunabiliyor.

Başvuru nasıl yapılabilir?

Komisyona doğrudan başvuru yolu yok. Bu şekilde yapılan başvurular hakkında herhangi bir işlem veya inceleme yapılmayacak.

Valilikler ve ilgili kurumlar, başvuru evrakını gecikmeksizin komisyona gönderecek. Başvurulara ilişkin diğer hususlar da komisyonca belirlenip ilan edilebilecek.

Başvuruda gerekli belgeler

İtiraz başvurusunda bulunacak kişilerin önceden belirlenen belgeleri hazırlaması gerekiyor.

Bu kapsamda aşağıdaki bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi zorunlu tutuluyor:
Gerçek kişiler için başvuru formu.
Başvurucuya ait nüfus cüzdanı fotokopisi.
Başvuru kanuni temsilci veya vekil aracılığıyla yapılıyorsa temsil belgesi ya da vekâletname örneği.
Varsa başvuruya esas belgelerin aslı veya noter ya da ilgili kamu kurumu veya kuruluşu tarafından tasdikli sureti.

Kapatılan kurum veya kuruluşlara ilişkin işlemler hakkında yapılan başvurularda aşağıdaki bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi zorunlu:
Kurum veya kuruluşlar için başvuru formu.
Kurum veya kuruluş adına başvuruyu yapana ait nüfus cüzdanı fotokopisi.
Kurum veya kuruluş adına başvuruyu yapanın kapatılma tarihi itibarıyla kurum veya kuruluşu temsile kanunen yetkili olduğuna dair karar, imza sirküleri, vekâletname ya da diğer resmi belgelerin onaylı sureti.
Varsa başvuruya esas belgelerin aslı veya noter ya da ilgili kamu kurumu veya kuruluşu tarafından tasdikli sureti.

Başvuru formundaki “Başvurucunun Dilekçesi” bölümüne yazılan beyanlar, okunaklı ve başvurunun esasına yönelik özlü bilgileri içerir şekilde hazırlanacak. Forma yazılan beyanların on sayfayı geçmesi halinde başvurucunun, başvuru formuna olayların özetini içerir ayrı bir dilekçe eklemesi gerekecek.

Başvuru formlarının eksiksiz olarak doldurulup doldurulmadığı ve gerekli belgelerin eklenip eklenmediği başvuruyu alan valilik veya kurum tarafından kontrol edilecek. Başvuru formu ile başvuruda sunulan belgelerde eksiklik tespit edilmesi halinde, ilgili valilik veya kurum eksikliğin giderilmesi için başvurucuya on beş günlük kesin süre verecek. Eksiklik giderildikten sonra belgeler Komisyona gönderilecek.

Başvurana, başvurunun kayda alındığını gösteren alındı belgesi verilecek.

Komisyona, komisyon tarafından başvuruların alınmaya başlanacağı tarihten önce yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnamelerle tesis edilen işlemler hakkında, başvuruların alınmaya başlanacağı tarihten itibaren başvuruda bulunulabilecek. Komisyon tarafından başvuruların alınmaya başlanacağı tarihten sonra yürürlüğe konulacak kanun hükmünde kararnamelerle tesis edilen işlemler hakkında ise ilgili kanun hükmünde kararnamenin Resmi Gazete'de yayımlandığı tarihten itibaren 60 gün içinde komisyona başvurular iletilecek. Başvuru tarihi, valiliklere veya kurumlara başvurunun yapıldığı tarih olarak kabul edilecek. Tutuklu veya hükümlü bulunan kişiler bakımından başvuru tarihi, kurum müdürlüğüne başvurunun yapıldığı tarih olarak alınacak. Çalışmalar kapsamda 17 Temmuz itibariyle başvurular başladı.

Başvuru süresi

Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılacak başvurular bugün başladı. Başvurular 14 Eylül 2017 Perşembe günü mesai saati bitiminde sona erecek.

Başbakanlık tarafından yayımlanan duyuruda, 23 Ocak 2017 tarihli ve 29957 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 685 sayılı Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname gereğince kurulan Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonuna yapılacak başvurulara ve Komisyonun çalışmalarına ilişkin usul ve esasların Başbakanlık tarafından belirlenerek 12 Temmuz 2017 tarihli ve 30122 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlandığı belirtildi.

İnceleme süreci

Belgelerin teslim edilmesinin ardından ilk olarak komisyon, ön inceleme sürecini başlatacak. Burada başvurular, aranan şartlara uygunluk bakımından ön incelemeye tabi tutulacak. Ön inceleme, Başkan tarafından raportör olarak görevlendirilen personelce yapılacak.

Başvurular reddedilebilir
Ön inceleme sonucunda aşağıda belirtilen durumlardan birinin tespiti halinde başvuru komisyonca reddedilebilecek:
Başvurunun Komisyonun görev alanına girmemesi.
Başvurunun süresi içinde yapılmaması.
Başvurunun yazılı olarak, şahsen veya kanuni temsilci ya da vekil aracılığıyla yapılmamış olması.
Başvurunun kurum veya kuruluşları kanunen temsile yetkili olanlar dışında kalanlar tarafından üyelik veya diğer sebeplerle yapılması.
Başvuru sahibinin hukuki menfaatinin bulunmaması.
Başvurunun olağanüstü hal döneminde yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnamelerle doğrudan tesis edilmeyen işlemler hakkında olması.
Başvurunun olağanüstü hal kapsamında yürürlüğe konulan kanun hükmünde kararnamelerde yer alan ilgili kişinin silah ruhsatlarının alınması, pasaportunun iptal edilmesi, kamu konutlarından veya vakıf lojmanlarından tahliye edilmesi gibi ilave tedbirler hakkında olması.
Başvuru konusunun kanun yollarının açık olduğu işlemler hakkında olması.
Başvurunun aranılan diğer şartlara uygun olarak yapılmaması.

Komisyon toplantısında işler, gündemdeki sıraya göre incelenecek. Toplantı ve karar yeter sayısı 4 olarak tanımlandı. Başkan, toplantının bir düzen ve disiplin içinde yürütülerek sonuçlandırılmasını sağlayacak gerekli tedbirleri alacak.

Komisyonun ilk etkisi

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 12 bin 600 OHAL dosyasını düşürdü. Adalet Bakanlığı'ndan 14 Temmuz'da yapılan açıklamada, komisyonun kurulmasıyla AİHM'deki 12 bin 600'ün dosyanın düştüğü bildirildi.

AİHM'in dosyalara bakabilmesi için iç hukuk yollarının tüketilmesi gerekecek.