Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yaptığı denetimlerle gündeme gelen gıdalardaki pestisit kalıntısının ne olduğu merak ediliyor. Tarımda, halk sağlığında ve ev temizliğinde kullanılan pestisitler, zararlıları kontrol altına alırken çevre ve insan sağlığı üzerindeki etkileriyle dikkat çekiyor. Peki, pestisit nedir? Pestisit zararları nelerdir? Hangi gıdalarda bulunuyor? İşte ayrıntılı bilgiler...
Son zamanlarda gündeme gelen bir diğer konunun da gıda ürünlerindeki pestisit kalıntıları sağlığı tehdit ediyor. Pestisitler, bitki ve hayvanlara zarar veren canlıları kontrol altına almak amacıyla kullanılan kimyasal veya biyolojik maddelerdir. Peki, pestisitler nerelerde bulunur?
Pestisit nedir?
Pestisitler, zararlıları, hastalıkları ve yabani otları yok etmek veya kontrol altına almak için kullanılan maddelerdir. Bu maddeler, tarımdan halk sağlığına kadar birçok alanda fayda sağlarken çevre ve insan sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
Pestisit türleri
Bakterisid: Bakteri öldürücüler
Ahicide: Kuş öldürücüler
İnsaktisid: Böcek ve haşerelere karşı kullanılan maddeler
Fungusid: Mantarlara karşı kullanılan maddele
Herbisid: Yabancı otlara karşı kullanılan maddeler
Mollusid: Yumuşakçalara karşı kullanılan maddeler
Rodensid: Kemirgenlere karşı kullanılan maddeler
Nematisid: Nematotlara karşı kullanılan maddeler
Akarisid (Miticid) : Akarlara karşı kullanılan maddeler
Defoliantlar: Yaprak dökücüler
Pestisitlerin etkileri ve zararları
Günümüzde yaygın olarak sprey şeklinde kullanılan Pestisitler, adsorpsiyon sonucu sebze ve meyvelerin yüzeylerine yapışır. Bazı zamanlarda çiğ olarak tüketilen bu gıdalarda yeterli arındırma sağlanamaz. Böyle durumlarda sindirim sistemi aracılığı ile maruziyet meydana gelir.
Pestisitler, bazı durumlarda böcek ilaçları gibi maddelerin yanlışlıkla solunmasıyla ya da temas sonucu deri yoluyla emilmesiyle kan dolaşımımıza katılır, hayati organ ve sistemlerimize ulaşırlar. Bu durum sonrası kısa dönem ya da uzun dönemde birtakım etkiler görülebilmektedir.
Pestisitlere maruz kalma sonucunda görülen kısa dönem etkileri deyince aklımıza ilk gelecek olanlar akut zehirlenmeler ve alerjik reaksiyonlardır. Özellikle tarım işleriyle uğraşanlar büyük risk altındadır. Dikkatsiz ve özensiz yapılan ilaçlamalar sonucu pek çok pestisit zehirlenmesi vakası meydana gelmektedir. Akut pestisit zehirlenmelerinin başlıca belirtileri:
Kusma
İshal
Terleme
Solunum güçlüğü
Çarpıntı
İstemsiz kasılmalar olarak sayılabilir.
Eğer kendinizde ya da bir yakınınızda böyle bir durumdan şüphelenirseniz vakit kaybetmeden bir sağlık kurumuna başvurmanız çok önemlidir. Zira akut pestisit zehirlenmeleri zamanında müdahale edilmezse ölümle sonuçlanabilir.
Akut pestisit zehirlenmelerinin teşhisinde bu belirtilerin yanı sıra laboratuvar testlerinden (kan testleri vb.) yararlanılır. Eğer maruz kalınan madde belirlenebilirse gerekli antidot (panzehir) kullanılarak tedavi gerçekleştirilir.
Aynı şekilde pestisite bağlı alerjik reaksiyonlarda da yaşamsal tehlike meydana gelebilir. Alerjik reaksiyonun belirtileri olarak ciltte ani oluşan lezyonlar ve solunum güçlükleri sayılabilir.
Uzun dönem etkilerinin başında ise özellikle kronik olarak maruz kalan kişilerde oluşan genetik hasarlar ve buna bağlı oluşan kanserler gelir. Bunun yanında karaciğer, böbrekler ve kas sistemlerinde bozulmalar meydana gelmektedir.
Bu etkilere ek olarak anne karnında bu maddelere maruz kalan fetüste anomaliler gözlenmektedir. Kimi zaman hamilelik düşükle sonlanabilmektedir.
