Gelecek hafta Kurban Bayramını kutlayacağız. Bakanlar Kurulu, yarım günlük arife tatilini, yani 4,5 günlük 'Kurban Bayramı'nın ilk yarım gününü, kamu görevlileri için tam güne çıkardı. Böylece baştan ve sondan ikişer günlük hafta tatilinin eklenmesiyle, tatil, 9 güne çıkmış oldu. Özel işyerleri için yükümlülük getirmeyen geçici bir düzenleme, bu. Fakat toplumsal şartlar nedeniyle bu uygulamadan özel sektör işyerlerinin etkilenmemesi mümkün gözükmüyor. Mevcut yasal hükümler nedeniyle, yarım günlük genel tatiller açısından sıkça yaşanan bu soruna geçici bir düzenlemeyle çözüm oluşturmak mümkün olmuyor. Bunun için köklü bir yasal düzenleme yapılması gerekli. Dini bayramlardan 3,5 günlük Ramazan Bayramındaki yarım günlük tatilin, bu bayram tatilinden kesilerek Kurban Bayramındaki yarım güne eklenmesi isabetli olacaktır. Yani Ramazan Bayramı, Ramazan orucunun son gününden başlatılarak 3 güne indirilmeli, Kurban Bayramı da arife günü tam güne dönüştürülerek 5 güne çıkarılmalıdır. Bu şekilde yapılacak düzenlemede, dini bayram günlerinde artış veya azalış olmayacak, ancak çalışma hayatına, turizme ve dini bayram kutlamasına daha uyumlu bir tatil düzeni kurulmuş; mevzuatın zorlanmasından da kurtulunmuş olacaktır.

Bu temel düşüncemizi dile getirdikten sonra ana konumuza geçebiliriz. Metin DİNÇER isimli okuyucumuz, gönderdiği e-mailde şunları yazmış: Kanunda sizin de daha önce yazmış olduğunuz gibi: Ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa o günün ücretleri, bir iş karşılığı olmaksızın tam olarak; tatil yapmayarak çalışırlarsa çalıştıkları günlerin ücretleri, ücret ödeme şekline bakılmaksızın bir kat fazlasıyla ödenir. Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde, ulusal bayram ve genel tatil günü ücreti, o hafta içinde işçinin elde ettiği yüzde ücretlerinin altıya bölünmesiyle elde edilen günlük ücrettir ve işverence işçiye ödenir.

Bana göre, Kanunda işverenlere açık kapı bırakmış, bir katı ibaresi bizleri yanıltıyor. Bir katı mı, yoksa bir günlük kadar mı? Bizler emekçi kesim olarak, sizden bizleri aydınlatmanızı rica ediyorum. Bizleri bilgilendirebilirseniz ve bir örnekle anlatabilirseniz, sevinirim. Örneğin ayda 200.000.000.-TL alan bir kişi, 2 günde 6 saat fazla çalışmıştır, fazla mesai ücreti ne olur?

Okuyucumuzun sorusu, örnek hesaplama verileriyle biraz karıştı. Ama önemli değil. Okuyucumuzun genel tatil çalışmasıyla fazla çalışma kavramlarını karıştırdığı anlaşılıyor. Yürürlükteki İş Kanunu'nun 42. maddesinde genel tatil ücreti ile genel tatil çalışması ücreti, okuyucumuzun sorusu içerisinde verdiği açıklama ile uyumludur. Bu nedenle hafta tatili gününe rastlayan bir genel tatil günü çalışması dışında, genel tatil günü çalışması, kanunkoyucunun yaptığı düzenleme doğrultusunda, fazla çalışma niteliğinde bir çalışma değildir. Bu çalışma nedeniyle İş Kanunu'nun 35. maddesi ile bu madde uyarınca çıkarılmış bulunan Fazla Çalışma Tüzüğü hükümleri, yani yüzde elli zamlı saat ücreti üzerinden ücret tahakkuku esası uygulanmaz. Diğer bir deyişle genel tatil gününde, örneğin önümüzdeki Kurban Bayramı günlerinde, tam gün çalışma veya birkaç saatlik çalışma halinde ödenecek ücretin fazla çalışma ücreti olmayacağını ve sözkonusu 42. madde anlamında genel tatil çalışması ücreti olacağını hemen söylemeliyim.

İş Kanunu'nun 42. maddesindeki, "Bu kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa çalıştıkları günlerin ücretleri ücret ödeme şekline bakılmaksızın bir kat fazlasiyle ödenir. / Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir. / Bu işyerlerinde ulusal bayram ve genel tatil ücreti o hafta içinde işçinin elde ettiği yüzde ücretlerinin altıya bölünmesi ile elde edilen günlük ücrettir." düzenlemesinin içerdiği "bir kat fazlasiyle" deyimi, çalışan günün veya çalışılan saatin ücretini ifade etmektedir. Çünkü bu madde anlamında tatil yapılması halinde, bir günlük ücret tutarındaki tatil ücreti tahakkuk ettirilip ödenecektir.

306 milyon liralık asgari ücret üzerinden aylık alan bir işçi düşünelim. Kurban Bayramı günlerinde çalışmazsa, 306 milyon liralık brüt aylık ücreti üzerinden Şubat ayına ilişkin ücreti tahakkuk ettirilip ödenecektir. Çünkü aylık ücretini hak etmek için tatil günlerinde çalışma yükümlülüğü yoktur. Sözkonusu bayram günlerinden iki gününde çalışma yaptığını varsayarsak, 306.000.000 : 30 = 10.200.000.-TL brüt günlük ücret üzerinden yapılacak hesaplamada, 10.200.000 x 2 = 20.400.000.-TL ilave genel tatil çalışması ücretinin aylık ücrete eklenmesi gerekmektedir. Bu durumda sözkonusu işçinin aylık hakedişi 326.400.000.-TL tutarına ulaşacak; bu son tutar üzerinden işçinin durumuna göre yasal kesintiler hesaplanıp net tutar kendisine ödenecektir.

Fazla çalışma ve ücreti, ayrı bir yazının konusudur.

Not: Okuyucularımızın Kurban Bayramlarını şimdiden tebrik ediyorum.

TAHSİN SINAV

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu