Geride bıraktığımız 2002 yılında tiyatro dünyası, yaşanan hararetli tartışmalar ve acı kayıplara rağmen epey renkli ve bereketliydi.

Tiyatro sanatçıları gelecekten umutlu. Yıl sonu değerlendirmesi yapan tiyatroculardan Müjdat Gezen "Tiyatrolarda bu yıl sanki bir kıpırdanma varmış gibiydi. Oyunlar seyirci de topladı. Bu da umut verici", Ali Poyrazoğlu "Ülkedeki krizler bizim tiyatroyu etkilemiyor. Çünkü biz işimizi hassasiyetle ve yaratıcı yanımızı bilerek yapıyoruz", Haldun Dormen "Bazı insanlar her ne kadar 'Tiyatro yok olacak' dese de bana bu laflar abes geliyor. Tiyatronun modası hiçbir zaman geçmez" diyor. Bir yıl boyunca onlar oynadı, biz haberlerini yaptık, sizler okudunuz... Sahne tozu içinde acı tatlı birçok olay yaşandı geçtiğimiz yıl. Niyet hep aynıydı, size sizi anlatmak, yaşantınıza ayna tutmak. Yeniler, yıllanmışlar, tartışılan oyunlar, komediler ve çocuk oyunları... Hareketli geçen oyun dünyasında 2002'de bakın neler yaşandı.

Sahnelere bakılınca belki de ilk görülen, polemikler. Necip Fazıl Kısakürek'in 65 yıl sonra İstanbul Şehir Tiyatroları'nca sahnelenen 'Bir Adam Yaratmak' adlı oyunu etrafında uzun süren ama sonunda tatlıya bağlanan bir tartışma yaşandı. Kazanan tiyatro oldu.

Televole tiyatro

Hızla ilerleyerek ülkeyi istila eden televole kültürü 2002 yılı içinde tiyatroya da bulaştı. Türk izleyicisini tiyatroya çeken, gişe rakamlarını değiştiren bu dönemde, mankenlerin oyunlarda rol alması, sözde oyuncuların sahne frikikleri, stand-up gösterileri adı altında başlayan ve televole uzantısı olan söylemlerle başlayan ve sanat camiasında tepkiyle karşılanan tiyatro hareketleri, popülerleşen kültürün tiyatrodaki konuşulan halleriydi.

Tiyatrofobia ve...

Bir diğer polemik geçtiğimiz ayın başında, Perihan Maden'in köşesinde tiyatrofobia (tiyatro korkusu) hastalığından 'mustarip' olduğunu öne sürerek, tiyatro sanatının ve sanatçılarının yok olması gerektiğini yazması ve ardından Devlet Tiyatroları'nın, operalarının, balelerinin toplu imhasını istemesi yüzünden yaşandı. Sanat çevrelerince üzüntüyle karşılanan yazı, Uluslararası P.E.N. Kulüpleri Federasyonu Türkiye Başkanı Üstün Akmen ve oyuncu Cihan Ünal tarafından sert bir dille eleştirildi.

Walkmanle sahne alanlar

Şehir Tiyatroları'nın iki çalışanı oyun sahnelenirken maç dinleyince işinden oldu. 6-0'lık FB-GS maçını dinledikleri ve golleri birbirlerine jestlerle haber verdikleri için işten atılan oyuncular sanat dünyasında yeni bir tartışmaya yol açarken Şehir Tiyatroları Genel Yayın Yönetmeni Nurullah Tuncer de sahneye walkmen dinleyen arkadaşlarını tavla oynayan otobüs şoförüne benzetti.

BİR ADAMDAN İKİ TARAF ÇIKTI

Bu yılın tiyatro polemikleri denilince kuşkusuz ilk akla gelen Necip Fazıl Kısakürek'in Bir Adam Yaratmak adlı oyunudur. Şehir Tiyatroları'nın 65 yıl sonra tekrar sahneye koyduğu oyun, varisleri tarafından ruhunu yansıtmadığı ve telif imzalanmadan sahnelendiği gerekçesiyle, sahneden çekildi. Yaklaşık iki ay süren polemik, Kasım ayında, Mehmet Kısakürek'in oyun üzerinde aslına uygun düzenlemeleri yaparak, telif imzalamasından sonra oyunun tekrar sahnelenmesiyle son buldu.

Rahmetle...

25 Mart günü Ankara Devlet Tiyatrosu'nda yarım asırdır dekor ve kostüm tasarımcısı olarak görev yapan Hüseyin Mumcu hayata veda etti ilk önce. 3 Mayıs' ta TRT'de Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz dizisinden tanıdığınmız, ünlü oyuncu Mehmet Keskinoğlu'nu kaybettik. Ardından 16 Haziran'da Uğurlugiller'in babası, Yıldız Kenter'in eşi Şükran Güngör'ün acı haberini aldık. 30 Eylül'de ise, Lüküs Hayat'ın hizmetçisi, Şehir Tiyatroları sanatçılarından Birsen Kaplangı hayatını kaybetti. Şehir Tiyatroları'nın emektarı ve 'Mahallenin Muhtarları' dizisinin berberi Ünal Gürel de bu yıl yaşama veda etti.

Yeni oyunlar

2002-2003 sezonunda birçok tiyatro yeni oyunlarıyla "sahne" dedi. Şehir Tiyatroları'nda; Kral Ölüşüyor, Düğün ya da Davul, Gelin ile Kaynana, Bir Adam Yaratmak, Bakırköy Belediye Tiyatroları'nda İkinci Caddenin Mahkumu, Dilekçe, İDT'de Kırmızı Yorgunları, Kaygusuz Abdal, Kent Tiyatroları'nda Sırça Kümes, bu yıl açılan Oyun Atölyesi'nde Ermişler ya da Günahkarlar yılın beğenilen yenileriydi.

'Dümbüllü Zihni'

Geçtiğimiz yılın ödülleri kadim sanatçılar ve yeniler arasında paylaşıldı. 13. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali Onur Ödülü'nü, Türk Tiyatrosu'na katkıları nedeni ile Şükran Güngör değer görülürken, 8. Bedia Muvahhit Tiyatro Ödülü Şehir Tiyatroları sanatçısı Demet Bozyaka'ya verildi. Eyüboğlu Tiyatro buluşması'nda Yılın Tiyatro Sanatçısı Ödülü Haluk Bilginer'e, Özel Şükran Ödülü Nedret Güvenç'e, İsmail Dümbüllü Ödülü'nün 22.'si ise sanatçı Zihni Göktay'a verildi. Yılın diğer ödüllerinden bazıları şöyle; Afife Jale Ödülleri: Erkek Oyuncu: Uğur Polat/ Kadın Oyuncu: Işıl Yücesoy/ Muhsin Ertuğrul Ödülü: Ferhan Şensoy/ Nisa Serezli Aşkıner Ödülü: Lale Oraloğlu / Cevat Fehmi Başkut Ödülü: Behiç Ak /Tiyatroda Yeni Kuşak Özel Ödülü: Yeşim Koçak. Avni Dilligil Tiyatro Ödülleri: Yönetmen: Cüneyt Çalışkur/ Erkek Oyuncu: Burak Sergen/Kadın Oyuncu: Sumru Yavrucuk/ Yılın En Başarılı Tiyatro Yazarı: Ferhan Şensoy. Sanat Kurumu'nun Yılın Sanatçıları Ödülleri'ni ise, Erhan Gökgücü en iyi oyun yazarı, Komşu Köyün Delisi ve Aslan Asker Şvayk en iyi yapım dalında kazandı.

2002'nin teatral satır başları

HALE KAPLAN ÖZ