Kendini tarihî camilerin restore edilmesine adayan ve yarım asırdır İstanbul ve Anadolu'daki camilerin minarelerini ören, mermer bölümlerini yeniden işleyen, çeşmeleri onaran Cemil Civan, aynı zamanda dünyada cami kubbeleri ve minarelerin ucundaki âlemleri silen, parlatan ve yeniden yapan tek usta. Ancak son bir yıldır işsiz olduğunu söyleyen Cemil usta, iş bulamamasının sebebini bu işi gereği gibi yapmayan ve tarihî eserleri yapmak yerine tahrip eden kişilerin artmasıyla açıklıyor. Tabii bir de ülkede yaşanan ekonomik krize bağlıyor.

Bugüne kadar 500'ün üzerinde cami, çeşme ve tarihî eser restore ettiğini söyleyen Cemil Civan, "Tahrip olmuş, yıkılmış eserleri önce onarıp ardından işlemelerini yapıyorum. Ama öyle zaman oluyor ki günlerimi vererek yaptığım işlemelerle bir daha karşılaştığımda ya yeniden tamir etmek ya da daha güzel görünsün diye üzerine yağlı boya sürüldüğüne, sıva çekildiğine şahit oluyorum. Verdiğim emeklerin sanattan anlamayan birileri tarafından bu şekilde heba edilmesi dünyamı başıma yıkıyor" diyor.

Her yüzyılda ayrı sanat

Osmanlı'nın her döneminde sanatın farklılıklar arzettiğini ifade eden Cemil usta, Osmanlı'nın yükseliş döneminde sanatın da zirveye ulaştığını ve minare şerefelerine kadar camilerin her yerinde çok ağır işlemeler yapıldığını belirtiyor. Çıraklık döneminin ardından ilk kez Beyazıt Camii'ni restore ettiğini söyleyen Cemil usta, "Yarım asır boyunca Edirne'den Van'a kadar bütün ülkeyi gezdim, camileri ve diğer tarihî eserleri restore ettim. İstanbul'da ise Eminönü'nden girip sahilden Yedikule Zindanları'na kadar bütün tarihî camileri, çeşmeleri, hamamları yeniden yaptım" diye anlatıyor.

Selçuklular'ın eserleri bir başka

Bizanslılar'dan kalma Yedikule Zindanları'nın restorasyonunda mermer kapıları ve Genç Osman'ın şehit edildiği odayı kendisinin yaptığını belirten Cemil Civan, Genç Osman'ın şehit edildiği odayı yaparken çok etkilenmiş. "Sanki o gün oradaymışım gibi oldum" şeklinde konuşuyor.

Bugüne kadar, başta Osmanlı olmak üzere pekçok medeniyete ait eserleri restore ettiğini dile getiren Cemil ustayı en çok sanatıyla etkileyen ise Selçuklu medeniyeti olmuş. Cemil usta, "Sanat eserleri arasında Selçuklu çok ileri gitmiş. Onların yaptığı yapılar, işlemeler bence gelmiş geçmiş medeniyetler arasında en güzel ve en değerli olanlar" diyor.

Âlemleri hem onarıyor, hem parlatıyor

Osmanlı sanatına ait olan kubbe ve minare âlemlerini yapan ve onaran tek ustanın kendisi olduğunu ifade eden Cemil Civan, "Osmanlı zamanında yapılan âlemlerin bir kısmı mermerden yapılmış. Ancak mermer örneği çok az. Diğerleri ise caminin ve kubbenin büyüklüğüne göre yapılmış âlemler. Genellikle âlemlerde iki tür hilâl kullanılmış. Tek bir hilâl şeklinde olan âlemler son yüzyıllarda hilâl ve yıldız şeklinde karşımıza çıkıyor.

Âlemlerin kimisi boyanmış, kimisi ise varakla kapatılmış" diyor. Bu âlemlerin bir işlevinin de camilere düşecek yıldırımları önlemek olduğunu söyleyen Cemil usta, "Âlemlere belimize ya ip bağlayarak ya da iskele kurarak çıkıyoruz. Silip parlattıktan sonra âlemlere bir de bakır tel bağlanıyor. Bir ucunu ise yerde toprağın içine yerleştiriyoruz. Böylece yıldırım düştüğü zaman camilerin hasar görmesini önlüyoruz" şeklinde konuşuyor.

AYŞE OLGUN İSTANBUL

« Geri Dön