D. Mehmet Doğan'ın Sözlük'le ilgili değerlendirme, inceleme eleştiri ve polemik yazıları da "Bir Lügat Bulamadım" adıyla kitaplaştırıldı. D. Mehmet Doğan'ın ilk baskısı 1981 yılında yapılan Büyük Türkçe Sözlük'ü, geliştirilmiş ve genişletilmiş olarak Vadi Yayınları arasında çıktı. İlk yayınlanışından beri geniş ilgi gören, ikiyüzbinin üzerinde satan temel müracaat eseri genişletilmeye, geliştirilmeye ve zenginleştirilmeye devam ediyor.

Büyük Türkçe Sözlük'ün 15. baskısı yeni ilavelerle zenginleştirilmiş dördüncü yayınlanışı. 4. Yayınlanış 70.000'den fazla kelime, 20.000'e yakın deyim-tetkip, kalıp söz ihtisa ediyor. Büyük Türkçe Sözlük'ün yeni şeklinde, çeşitli taramalar sonucu elde edilen veya dilimize yeni giren kelimeler yanında, daha önceki baskılarda yer almayan bazı deyim-tetkip ve atasözleri de yer alıyor.

Seçilmiş örnekler

Yeni yayınlanışta çoğunluğu M. Akif Ersoy, Y. Kemal Beyatlı, R. Halik Karay, N. Fazıl Kısakürek, Nureddin Topçu, A. Hamdi Tanpınar, Peyami Safa'dan olmak üzere Yunus Emre'den günümüze, anonim halk edebiyatı verimleriyle birlikte, Türk edebiyatının yüzlerce şair ve yazardan seçilmiş örnek cümlelere yer veriliyor.

D. Mehmet Doğan, Kamus-ı Türkî'nin yayımlanışının yüzüncü yılında, Türkçe'nin sözlük meselesinin tam manasıyla hâlledilemediğini, 1940'larda ortaya konulan daraltılmış-ideolojikleştirilmiş, tasfiyeci resmî sözlük anlayışının dilimize büyük zarar verdiği, hâlâ üstesinden gelinemeyen sıkıntılara yol açtığı görüşünde. Büyük Türkçe Sözlük'ün ideolojik saplantıları kıran, sapmaları doğrultan, yanıltmaları boşa çıkaran "doğru bir sözlük" olduğunu söyleyen Doğan, eserin kelime kadrosunun zenginleştirilmesi yanında, örnek metinlerle/şahitlerle desteklenmesiyle daha mükemmelleştirildiğini belirtiyor.

Büyük Türkçe Sözlük, yeni baskısıyla günümüz 'Türkçe'sinin en mükemmel ve zengin sözlüğü olma özelliğini daha da pekiştiriyor. Büyük Türkçe Sözlük'ün CD'si de hazır. İsteyen okuyucular, Büyük Türkçe Sözlük'ün yeni baskısıyla birlikte CD'sini de temin edebilecekler. Büyük Türkçe Sözlük CD'ye aktarılan ilk Türkçe sözlük olmak özelliğini de taşıyor.

Sözlük'le ilgili eleştiri ve polemik yazıları da kitaplaştı

D. Mehmet Doğan'ın sözlük konusu etrafında yazdığı, değerlendirme, eleştiri ve polemik yazıları da Büyük Türkçe Sözlük'ün yeni baskısıyla birlikte yayınlanıyor. "Bir Lügat Bulamadım" başlıklı kitapta Türkçe'nin birbuçuk asırlık sözlük macerası ele alınıyor. 1945'de yayınlanan Resmi Türkçe Sözlük'ün sözlük anlayışında meydana getirdiği daralma ve sapma üzerinde duruluyor. Bugün sözlük meselesinin çözülememesini ve Türkçe'nin içinde bulunduğu sıkıntılı durumu bu yanlış anlayışı bağlayan yazar Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu'nun Türkçe sözlüğü daha da daraltan yaklaşımları "mankurt sözlüğü" olarak değerlendiriyor ve şiddetle karşı çıkıyor.

Türkçe'de sözlük konusunda yazılmış ilk müstakil kitap olan Bir Lügat Bulamadım'ın sonunda Türkçe Sözlük'ün birinci (1945) baskılarından seçilmiş bazı kelimelerin farklı tariflerine yer veriliyor. Geçen zaman içinde aynı kelimelere verilen farklı anlamlardan ilginç sonuçlara varılıyor. Doğan, bilhassa kültür, medeniyet ve dinle ilgili kelimeler üzerinde yapılan tahrifatı "Sözlük mü istiyorsunuz at gözlüğü mü?" bölümünde tahlil ediyor. Bu bölümde yer alan tarifler arasında 1945 baskılı sözlükte "Türk" tarifi bilhassa dikkati çekiyor. Bu tarife göre, Türkler "beyaz ırkın Alpli kolundan"! Bu tarif, o zamanlar baskın olan Hitler'in beyaz ırkın Aryan kolunun üstünlüğü teziyle uyumlu. Kitabın ekler bölümünde, Büyük Türkçe Sözlük'ün ilk yayınlanışı üzerine, merhum Cahit Zarifoğlu'nun D. Mehmet Doğan'la yaptığı, Mavera dergisinde yayımlanan bir konuşma da yer alıyor.