Bölgesel ve küresel güç olma iddiasındaki Türkiye’de neden bir ‘Oscar’ organizasyonu yok? Türkiye’de sektör ödülleri dizi, reklam, televizyon alanlarında veriliyor. Gösterişli törenler yapılıyor. Ancak sinema sektör ödülleri bu tarz organizasyonlarda alt dal olarak yer alıyor.
Her yıl ocak ayının sonu gündemimize giren Oscar ödülleri, mart başındaki tören ile konuşuluyor. Festivallerin, ödül organizasyonlarının tartışıldığı bir dönemde aklımıza gelen soru şu: Türkiye’nin neden Oscar benzeri bir ödül organizasyonu yok?
FESTİVAL İLE OSCAR AYNI ŞEY DEĞİL
Sorunun cevabını aramaya başlarken, Oscar’ın festivallerden farkını anlatmak gerekiyor. Film festivallerinde jüriler vardır ve ödülleri bu kurul belirler. Her yıl değişir. 5-10 kişiden oluşur. Oscar ise sektör ödülleri esasında. Ve sektörde olan, Akademi’ye üye herkesin oy hakkı vardır. Binlerce kişinin oyu ödülleri belirler.
İyi ya da kötü denecek bir durum yok. Her iki organizasyon da kendi üretim biçimleri ve yöntemlerinin taltif mekanizmaları. Ticari filmler festivallerde yer almaz, festival filmleri de -genel olarak- sektör ödüllerinde çok yer almaz. Haliyle iki farklı kategoriden bahsettiğimizi bilmemiz gerekiyor (son dönemde Oscar’da bağımsız filmlerin ve festivallerde de boy gösteren yapımların yer alması ayrı bir tartışma konusu).
SİNEMA SEKTÖR ÖDÜLLERİ VERİLMELİ
Türkiye’de sektör ödülleri dizi, reklam, televizyon alanlarında veriliyor. Gösterişli törenler yapılıyor. Ancak sinema sektör ödülleri bu tarz organizasyonlarda alt dal olarak yer alıyor. Oysa yöntemine münhasır alan olan sinemanın ödül organizasyonu da öyle olmalı. Bağımsız sinema sektör ödülleri verilmeli.
Daha önce birkaç denendi ancak devamı gelmedi. Sektör bileşenlerinin bir araya gelememesi temel mesele sanırım. Ve elbette en önemli gerekçe, Oscar ödüllerini belirleyen Kaliforniya merkezli Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi (Academy of Motion Picture Arts and Sciences) benzeri bir oluşumun olmaması. Zira bütün sektörü temsil edecek çatı bir kuruluş lazım. Meslek birlikleri, sendikalar, dernekler, vs bunun altında yer alır. Bir çeşit konfederasyon…
GELENEK OLUŞTURACAKTIR
Bu kurumsal yapı “kuruldu” şeklinde olacak değil. Gelenek gerekli. Sektörün buna hazır olması lazım. Devlet destekli ama özerk bir yapıya ihtiyaç var. Böyle olduğu takdirde sektöre yeni bir heyecan geleceğine emin olabilir.
Her meselede olduğu gibi burada da ciddi niyetin yanında orta ve uzun vadede planlamalar ile sabır gerekiyor. Kurumların desteği her ne olursa olsun aksamamalı. İstikrar çok önemli. Gelenek haline geldikten sonra zaten kimsenin vazgeçemeyeceği bir ortam oluşacak.
SEÇİMLER NASIL YAPILIYOR?
Oscar organizasyonunu oluşturan üyeler oyuncular, yönetmenler, görüntü yönetmenleri, sanat yönetmenleri, kurgucular, müzisyenler, yapımcılar ve daha birçok başlıktaki birlik temsilcilerinden oluşur. Akademi’ye üye olmak için davet alma şartı vardır. Yıldan yıla büyüyen yapı, bir yerden sonra kendiliğinden var olur. Oscar Akademi’sinin 10 bini aşkın üyeye ulaşması bunun göstergesi. Başlangıçta sadece ABD’deki sinemacılar kabul alırken, artık dünyanın dört bir tarafından üyelik mümkün.
Ödül mekanizması kurulduğunda dijital mecraların varlığı da ihmal edilmemeli… Ödüllendirmeler dijital ve dijital olmayan şeklinde yapılmalı. Hatta amatör yapımlar da taltif edilmeli.
Böyle bir organizasyonun kısa vadede sektörü hareketlendireceğini tahmin etmek zor değil. Orta ve uzun vadede ise Türk sinema ve dizi sektörünün bölgesel ve küresel etkisini perçinleyecektir. Zaten mevcut olan dizi ihraç gücüne bir de böylesi bir organizasyon eklenirse, dünyada Oscar nasıl bir heyecanla bekleniyorsa Türkiye’nin Oscarları da öyle beklenecektir.
