Sosyal güvenlik sistemi kapsamında engelli bireylerin emeklilik hakları yeniden düzenlendi. TBMM'de kabul edilen yasa ile engellilik oranı belirli bir seviyenin üzerinde olan sigortalılara yaş şartı olmaksızın erken emeklilik imkanı tanındı. Yeni düzenleme, engellilik raporuna sahip bireylerin daha kolay emekli olmasını sağlarken, prim gün sayısı gibi koşullarda da esneklikler içeriyor. İşte yeni emeklilik şartları ve yapılan değişikliklerin detayları.
Yeni yasa ile engelli bireylerin erken emeklilik hakları netlik kazandı. Engellilik oranı en az %40 olan sigortalılar, vergi indirimi avantajıyla erken emekli olabilecek. Düzenlemeye göre, bu bireylerin sigortalılık süresi 15 ila 20 yıl arasında değişirken, prim gün sayısı şartı ise 3600 ile 4400 gün arasında olacak. Yasa, engelli bireylere emeklilik sürecinde önemli kolaylıklar sunuyor.
Bağ-Kur Sigortalıları için Erken Emeklilik Şartları
1 Ekim 2008’den itibaren Bağ-Kur sigortalıları için erken emeklilik imkanı tanındı. Bu kapsamda:
Engellilik oranı %60 ve üzeri olanlar: 15 yıl sigortalılık ve 3.960 prim günüyle,
Engellilik oranı %50-59 arasında olanlar: 16 yıl sigortalılık ve 4.320 prim günüyle,
Engellilik oranı %40-49 arasında olanlar: 18 yıl sigortalılık ve 4.680 prim günüyle emekli olabilecekler.
Kamu Çalışanlarına Sağlanan Emeklilik Avantajı
2008 öncesinde kamu görevine başlamış ve en az %40 engellilik oranına sahip memurlar, 15 yıl (5400 prim günü) hizmet süresini tamamladıklarında emekli olma hakkına sahip. Bu uygulama, 2008 sonrasında kamu çalışanları için de genişletilerek daha fazla kişiye erken emeklilik fırsatı sundu.
Yeni Düzenlemeyle Gelen Değişiklikler
Yeni yasa, 2008 öncesi sigortalı olan engelli bireyler için emeklilik sürecinde önemli yenilikler getirdi. Daha önce Maliye Sağlık Kurulları’nın onayı istenirken, artık SGK Sağlık Kurulu kararı geçerli olacak.
Vergi indirimi yerine iş gücü kaybı oranı dikkate alınacak ve sağlık raporlarının değerlendirilmesinde sigortalının mesleğinin doğası göz önünde bulundurulacak.
Malulen Emeklilik İçin Yeni Şartlar
Engellilik oranı %60 ve üzeri olan sigortalılara, yalnızca 1.800 prim günü (5 yıl) ile malulen emeklilik hakkı sağlandı. Bu durumda başka bir ek şart aranmaksızın emekli olunabilecek.
Malulen emekli olmak isteyenler, SGK’ya başvurarak tam teşekküllü bir hastaneden heyet raporu alacak ve bu rapor SGK Sağlık Kurulu tarafından değerlendirilecek. Onaylanan sigortalılar, maaşlarını almaya başlayacak.
Engelli ve Malulen Emeklilik Arasındaki Farklar
Yeni düzenlemeyle birlikte engelli emekliliği ile malulen emeklilik arasındaki farklar daha net hale geldi:
Engellilik emekliliği: En az %40 oranında engellilik gerektirir ve prim gün sayısıyla sigorta yılına bağlıdır.
Malulen emeklilik: En az %60 oranında iş gücü kaybı aranır ve yalnızca 1.800 prim günü yeterlidir.
Vergi indirimi, engelli emekliliği için şarttır ancak malulen emeklilikte bu aranmamaktadır. Engelli emeklileri çalışmaya devam edebilirken, malulen emekli olanlar çalıştıklarında maaşları kesilir.
Malulen Emeklilikte Hastalık Kriterleri
Malulen emeklilik şartlarına uygun hastalık listesi güncellendi. Kanser, epilepsi, Parkinson, beyin tümörü, Behçet hastalığı, organ nakli gibi ciddi sağlık sorunları, iş gücü kaybı nedeniyle malulen emeklilik kapsamına alındı. Bu hastalıklar, sigortalıların iş yapamaz hale gelmeleri durumunda değerlendirmeye alınıyor.
Bu yeniliklerle birlikte, çalışma hayatında güçlük yaşayan bireylerin emeklilik süreçleri kolaylaştırıldı ve haklar daha geniş bir kesimi kapsayacak şekilde düzenlendi.
