Antibiyotik tüketiminde dünya birincisiyiz

Türkiye'de, bilinçsiz ilaç kullanımı konusunda yapılan uyarılar boşa gidiyor. 'Bilinçsiz ilaç kullanmanın hastalıkların tedavisini zorlaştırdığı' yönündeki açıklamalar da ne yazık ki, bir işe yaramıyor. Sağlık Bakanlığı'nın verileri, ilaç tüketiminde şampiyonluğu bırakmadığımızı ve bırakmaya da niyetli olmadığımızı ortaya koyuyor. Uyarılarla azalması gereken bilinçsiz ilaç tüketimi, aksine her geçen yıl katlanarak artıyor.

Mersin Halk Sağlığı Müdürü Dr. Aytekin Kemik, yaptığı yazılı açıklamada, ilaç tüketiminde Türkiye'nin geldiği noktaya dikkat çekerken, yurttaşları bir kez daha uyardı. Dünya'da ve Türkiye'de akılcı olmayan ilaç kullanımları sonucu hem insan sağlığını tehdit eden olumsuz sonuçlar doğduğunu hem de ülkelerin ciddi anlamda mali kayıpları olduğunu belirten Dr. Kemik, dünyada ilaçların yüzde 50'sinin uygunsuz şekilde kullanıldığının altını çizdi. Akılcı ilaç kullanımının, kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilaca, uygun süre ve dozda, en düşük maliyette ulaşabilmeleri olduğunu aktaran Dr. Kemik, hekim tarafından reçete edilen ve eczacı danışmanlığında alınan ilaç, insan sağlığı için ne kadar faydalıysa bilinçsizce kullanılan ilacın da insan sağlığına o derecede zarar verebildiğini vurguladı.

Sağlık Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de 2014 yılında 1 milyar 969 milyon kutu olan ilaç tüketiminin, 2015 yılında 2 milyar 46 milyona yükseldiğine dikkat çeken Dr. Kemik, “Ülkemizde kişi başına ilaç tüketimi yaklaşık 26 kutuyu bulmuştur. Toplam reçete içerisinde ise antibiyotik önemli bir yer tutmaktadır. OECD 2015 Sağlık Raporuna göre, her bin kişi için günlük antibiyotik kullanımında ülkemiz binde 42,2'lik antibiyotik kullanımı ile dünyada birinci sırada yer almakta olup, antibiyotiklerin basit hastalıklara karşı etkisiz kaldığı ülkeler arasında ise ilk 3'te yer almaktadır” dedi.

Dünya Sağlık Örgütü'nün, antibiyotik direncini küresel bir tehdit olarak gördüğüne işaret eden Dr. Kemik, şöyle konuştu: “Bakteriler için antibiyotik direnci, bakterilerin herhangi bir antibiyotiğin varlığına rağmen üreyebilmesi ve enfeksiyon yapabilmesidir. Bunun sonucunda daha sonra antibiyotiğe ihtiyaç duyulduğunda antibiyotikler işe yaramaz hale gelmektedir. Bu durum yalnızca antibiyotiği uygun olmayan biçimde kullanan kişi açısından değil, sonradan dirençli bakteriye yakalanma riski olan herkes için tehlike oluşturmaktadır. Antibiyotik dirençli bakterilerin yol açtığı enfeksiyonlar, hastalığın ve ölüm oranlarının artması ve hastanede geçirilen sürenin uzaması ile sonuçlanmakta, ayrıca tedavi maliyetlerinde de artışa neden olmaktadır.”

Antibiyotiklerin masum ilaçlar olmadıklarını, hatalı kullanımda ciddi yan etkilere neden olduklarını kaydeden Kemik, “Antibiyotikler gereksiz kullanıldığında yan etkileri nedeniyle zehir gibidir” diyerek, vatandaşları uyardı. Kemik, gereksiz antibiyotiğin yol açtığı 6 ciddi sorunu da şöyle sıraladı: “Ciddi alerjik reaksiyonlar oluşturur, karaciğer fonksiyonlarını bozabilir, böbrek yetmezliği yapabilir, antibiyotik ilişkili ishale yol açabilir, obeziteye neden olabilir, bağırsak sistemine zarar verebilir” diye konuştu.

Antibiyotiklerin etki alanının hastanın yaşı, cinsiyeti, kullandığı diğer ilaçlarla gireceği etkileşimlere göre farklılaşabildiğine işaret eden Kemik, dolayısıyla her antibiyotiğin her hastaya iyi gelmediğini belirterek sözlerine şöyle devam etti: “Antibiyotikler ateş düşürmez, ağrı dindirmez, virüslere bağlı enfeksiyonları tedavi edemez. Grip ya da nezle gibi virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonlarında antibiyotiklerin tedavide yeri olmadığı unutulmamalıdır.”

Hekim tarafından reçete edilmediği takdirde asla antibiyotik kullanılmamasını isteyen Dr. Kemik, akılcı ilaç kullanımı ile ilgili dikkat edilmesi gereken konuları şöyle aktardı:

“Hekim tarafından belirtilen doz, sıklık ve sürede ilaç kullanılmalı. Hasta tarafından alerjik durumlar hakkında hekime bilgi verilmeli. İlacın olası yan etkileri, besin ve ilaç etkileşimleri bilinmeli. Hamilelik ve emzirme döneminde, çocuklarda, yaşlılarda, böbrek ve karaciğer yetmezliği olan hastalarda, kronik hastalığı olanlarda, ilaç alerjisi öyküsü olanlarda ilaç kullanımı konusunda daha dikkatli olunmalı. İlaçlar çocukların göremeyeceği, ulaşamayacağı yerlerde, ışık ve nemden korunarak, ambalajında en uygun saklama koşullarında muhafaza edilmeli. İlaç dışı gıda takviyesi, bitkisel ürün gibi tedaviye yönelik diğer ürünlerin bilinçsiz kullanımından kaçınılarak hekime danışılmalı. İlaç, hekimin veya eczacının önerisi dışında çiğnenerek, kırılarak, bölünerek veya suda çözülerek kullanılmamalı. Hekime muayene olmadan kesilmiş veya açılmış ambalajlar eczaneden satın alınmamalı, son kullanma tarihi geçmiş olan ilaçlar kesinlikle kullanılmamalıdır.”