6’lı Masa, Türkiye’nin 20 yıl öncesinde bıraktığı ve artık unutulan koalisyonların nasıl krizlere gebe ve gizli pazarlıklara bağlı olduğunu 5 gün içerisinde yeniden hatırlattı. Masa’dan ayrıldıktan sonra büyük baskı gören Akşener, İmamoğlu ve Yavaş’ın “Cumhurbaşkanı yardımcıları” olması koşuluyla geri döndü ve “kazanamaz” diyerek itiraz ettiği Kılıçdaroğlu’nun adaylığına razı oldu.
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, ağır ithamlarla ayrıldığı 6’lı Masa’ya yeniden döndü. Masadan “Kumar masası” diyerek ayrılan Akşener ve diğer 5 lider arasında son 5 güne sığan pazarlıkların hızı 2002 öncesindeki koalisyon oyunlarını hatırlattı. İYİ Parti’nin yeniden oturduğu 6’lı Masa, 5 güne sığdırılan jet pazarlıklarla güçlendirilmiş parlamenter sistem ile 1990’lı yılların koalisyon krizlerine dönüş vadetmiş etmiş oldu. İşte geçmişin kaos ve krizlerle dolu koalisyon dönemlerini hatırlatan gelişmelerin gün gün özeti:
PERŞEMBE GÜNÜ BAŞLADI
6’lı Masa’daki kriz 2 Mart Perşembe günü yapılan 12’nci toplantıda başladı. Bir yıldır toplanan masada, bugüne kadar ötelenen ortak aday krizi patlak verdi. Akşener, hemen ertesi gün bir bir “Kumar ve noter masası” benzetmeleri yaparak masadan kalktı. Akşener, CHP’li başkanlar Ekrem İmamoğlu ile Mansur Yavaş’ı adaylık için göreve davet etti.
ÇAĞRIYA KARŞI FOTOĞRAF
Pazarlığın ilk sinyalleri de hemen geldi. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, aynı gün akşam video mesajında Akşener’e hem yüklendi hem de ılımlı mesajlar verdi. Kılıçdaroğlu, “Birilerinin kalkması yerine, tüm renklerimizin oturmasını sağlamamızdır” dedi. Kılıçdaroğlu bir taraftan da Akşener’in çağrıda bulunduğu İmamoğlu ile Yavaş’la fotoğraf vererek cephesini tahkim etti.
PAZARLIĞIN İLK SİNYALLERİ
- Kılıçdaroğlu ile poz veren başkanlar cumartesi günü ise Akşener’e ‘iyi niyet’ ziyaretinde bulunmak ve kararlarını sözlü olarak da iletmek için liderlerinden izin aldı. Ancak CHP’nin geçtiği bilgi notu üzerine İYİ Parti lideri görüşmeyi iptal etti. CHP’nin görüşmenin İYİ Parti dışında olmasını istediği için olmadığı bilgisi verildi. CHP-İYİ Parti arasındaki ayrışma pazar günü ise belediye meclislerine sıçradı.
ARKA KAPI DİPLOMASİSİ
Cumartesi günü masa İYİ Parti’siz bir araya gelirken dün dahil taraflar arasında arka kapı diplomasisi tam gaz sürdü. Akşener’in kalktığı masaya onurlu bir şekilde oturmasını sağlayacak formül geliştirildi. İmamoğlu ile Yavaş’ın ‘Cumhurbaşkanı yardımcılığı’ formülü İYİ Parti tarafından CHP’ye iletildi. Kılıçdaroğlu da iki başkanı İYİ Parti’ye yolladı.
ON DAKİKALIK ÖN ZİRVE
İmamoğlu ile Yavaş’ın hafta sonu yapılamayan Akşener ziyareti yaklaşık 10 dakika sürdü. İmamoğlu çıkışta “Türkiyemizin depremle birlikte yaşadığı zor günlerde ve milletimizin, memleketimizin geleceği açısından 6’lı Masa’nın stratejisinin önemli olduğunun bilincindeyiz. Buna binaen buradayız” dedi. Yavaş ise “Biz Millet İttifakı belediye başkanlarıyız. Masada olanları seyretme imkanımız yok. Önümüzde seçim var, milletimizin ayrılığa tahammülü yok” dedi.
MASAYA İKİ KEZ RÖTAR
- Yaşanan pazarlıklar nedeniyle saat 14.00’te toplanacağı duyurulan Millet İttifakı masası iki kez ertelendi. Masa önce 15.00’e ardından 16.00’ya ötelendi. Yavaş ve İmamoğlu, İYİ Parti ziyaretine ilişkin Kılıçdaroğlu’na bilgilendirdi. Ardından ise Kılıçdaroğlu, Akşener, İmamoğlu ve Yavaş 15.00’te bir otelde buluştu. Buluşmanın ardından İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Zorlu, “Akşener, 6’lı Masa toplantısına katılacak” açıklamasında bulundu. Bu zirveden mutabakat sağlanınca 6’lı Masa ancak toplanabildi.
Güçlendirilmiş pazarlık sistemi!
6’lı Masa’nın yeniden kurulduğu aday krizi Millet İttifakı’nın Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’e geçiş vaadini de tartışılır hale getirdi. Vaadedettikleri sistemde cumhurbaşkanı adayının ‘sembolik’ kalacağını savunan 6’lı Masa parti genel başkanı olarak Kemal Kılıçdaroğlu’nda karar kılıp krizi aşmak için İmamoğlu ve Yavaş için geliştirdikleri güçlü icracı cumhurbaşkanı yardımcılığı formülü ile de kendi sistem önerilerine ters düştü. Seçimi kazanmaları halinde Ekrem İmamoğlu İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı, Mansur Yavaş da Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nı bırakıp Cumhurbaşkanı Yardımcılığı’na atanacak. Masa’nın ortaklarına da Cumhurbaşkanı Yardımcılığı verilirse yardımcı sayısı 7’ye çıkacak ve paralel bir kabine oluşacak.
Kılıçdaroğlu ortak aday
Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, partisinin ev sahipliğinde düzenlenen “Liderler Buluşması”nın ardından, 5 genel başkanla beraber partisinin genel merkezi önünde açıklama yaptı. Karamollaoğlu, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı olduğunu duyurdu. Karamollaoğlu’nun ardından toplanan kalabalığa hitaben konuşma yapan Kılıçdaroğlu, Türkiye’nin bütün renklerini aynı sofrada buluşturmak için yola çıktıklarını belirtti. Kılıçdaroğlu şöyle devam etti: Bu sofra Halil İbrahim Sofrası’dır. Halil İbrahim Sofrası, komşusu açken tok yatmamaktır, Halil İbrahim Sofrası tek bir çocuğun dahi yatağa aç girmemesidir. Halil İbrahim Sofrası, zulmün sona ermesi, hakkın, hukukun ve adaletin hakim kılınması demektir. Bizim soframız barışın ve kardeşliğin sofrasıdır.
İmamoğlu ve Yavaş son maddede
Kılıçdaroğlu, 6’lı Masa’nın 11 madde üzerinde uzlaştığını söyledi. Ancak medyaya dağıtılan metinde Akşener’in şartı olan iki belediye başkanının Cumhurbaşkanı yardımcısı olacağına ilişkin 12. ve son bir madde olması şaşırttı. Bu maddeye göre atamanın Kılıçdaroğlu’nun uygun gördüğü bir zamanda olacak olması dikkat çekti. Kılıçdaroğlu’nun üzerinde mutabakata vardıklarını söylediği maddelerden bazıları şöyle:
* Bakanlıkların dağılımı, Millet İttifakı’nı oluşturan siyasi partilerin milletvekili genel seçiminde çıkardığı milletvekili sayısına göre belirlenecektir. İttifak partilerinin her biri kabinede en az bir bakan ile temsil edilecektir.
* Güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçildikten sonra yeni bir seçime gerek olmaksızın 13. Cumhurbaşkanı ve TBMM görev süresini tamamlayacaktır.
* İstanbul ve Ankara Büyükşehir Belediye Başkanları Sayın Cumhurbaşkanının uygun gördüğü zamanda ve tanımlanmış görevlerle Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak atanacaklardır.
Dakika dakika yaşananlar
Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem vaadiyle masayı kuran 6 lider, son aşamada cumhurbaşkanlığı yardımcılığı için kıran kırana bir pazarlığa tutuştu. Özellikle CHP ve İYİ Parti arasındaki pazarlıklar dün tavan yaptı. Dün 4 saate sığdırılan gelişmeler dakika dakika şöyle:
Güneş Motel’den Marriott Otel’e
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile dün JW Marriott Otel’de görüştükten sonra 6’lı Masa’ya döndü. Akşener’in otelde yapılan “cumhurbaşkanı yardımcılığı pazarlığından” sonra masaya yeniden oturması, Türk demokrasi tarihinin en karanlık simgelerinden biri olan “Güneş Motel” olayını anımsattı. 11 Aralık 1977 yerel seçimlerinden sonra hükümet kurmak için Süleyman Demirel’in Adalet Partisi’nden (AP) ayrılan 11 milletvekiliyle “bakanlık vaadiyle” Güneş Motel’de buluşan dönemin CHP lideri Bülent Ecevit’in bu hamlesi, Türk siyasetinde ahlak tartışmalarını da beraberinden getirmişti. Adalet Partisi’nden istifa eden vekillerle; CHP’li İstanbul Belediye Başkanı Aytekin Kotil’in organizasyonuyla belediyeye ait Florya’daki Güneş Moteli’nde görüşen Ecevit, CHP’ye geçişleri karşılığında bakanlık ve kendi idaresine destek pazarlığı yapmıştı. Ecevit, “Kişiliğini aşan, kumar borcu olmayan 12 milletvekilini bekliyorum” demişti. 1977 Aralık’ta Konya Milletvekili Oğuz Atalay’ın öncülüğünde 12 AP milletvekili, İstanbul Florya’daki Güneş Motel’de Bülent Ecevit’le görüşmüş ve bakanlıklar belli olmuştu. Kırmızı plaka karşılığı 11 AP’li vekiline bakanlık verilmiş, Oğuz Atalay bakanlık teklifini kabul etmemişti. 11 milletvekili bağımsız olmuş ve AP-MSP ve MHP koalisyonunu düşürmüştü. Ecevit, 11 AP milletvekilini bakan yaparak hükümeti kurmuştu. 11 milletvekilinden 11 ayrı ses çıkmıştı. Ecevit’in hükümeti 22 ay sürmüştü. Bu hükümet döneminde Kahramanmaraş olayları olmuştu. Sıkıyönetim ilan edilmiş, her tarafta kuyruklar oluşmuştu. Sonunda da 12 Eylül darbesi yaşanmıştı.
