 T ü r k i y e ' n i n B i r i k i m i |
| |
| ||
|
||
|
T ü r k i y e ' n i n B i r i k i m i |
| |
|
| ||
|
||
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Şiir, iş hayatı ve siyaset
Ticarete, iş hayatına karşı topyekün burun kıvrılması makul müdür? Çalışma hayatı, her zaman fert ve toplum hayatının aslî veçhelerinden biri olmuştur. Kapitalizm öncesi çağlarda yapılageldiği üzere, meşru ve makul çalışma içindeki girişimcileri kutlamalı değil midir?
Kapitalizme burun kıvırabilen biricik mahluk: şair. Geniş anlamda, sanatçı. Romancılığı daha ağır basan D. H. Lawrence, bir şiirinde kapitalist sınıfı şöyle aşağılıyordu: "Ne hayvandır şu burjuva/Bilhassa erkekleri o türün!" Darphane müdürümüz şair Cemal Süreya, zaman boyutunu genişleterek, tecimen taifesini şöyle betimliyordu: "Hükümdarların, asırlar boyu/Karılarına sataşmalarını/Ağırca bir vergi olarak/Kabullenmişlerdir." Ezra Pound ise daha çok riba (usury) meselesi üzerinde yoğunlaşıyor, modern sistemin özünün faiz olduğunu belirtiyordu: "Riba yüzünden taşından alıkonur yontucu/Dokumacı tezgâhından koparılır ribayla/Pazara gelmez olur yün/Kendi buğdayını yemez köylü/İnsanı ve kalemini paslandırır riba/Zanaatkârı yok eder, zanaatı yıkarak/Ana rahminde öldürür çocuğu riba." Modern çağın şairlerine hak versek bile, ticarete, iş hayatına karşı topyekün burun kıvrılması makul mudur acaba? Çalışma hayatı, her zaman fert ve toplum hayatının aslî veçhelerinden biri olmuştur. Şair, kapitalizm öncesi çağlarda yapılageldiği üzere, meşru ve makul çalışma içindeki girişimcileri kutlamalı değil midir? Kazak şair Abay, bir şiirinde bu geleneksel havayı çok iyi yansıtıyor. Çevirisi şiirin büyüsünden çok şey kaybettirse de, henüz modernliğin çemberinden geçmemiş bir şairin vasiyeti mahiyetindeki mısralar bizi bambaşka bir âleme sürüklüyor. Abay'ın "İlim, ticaret ve iman" başlıklı şiiri şöyle:
Gençliğimde ilmi önemsemedim
Ekinin usulünü
Amentü okumayan kişi olur mu?
Baş yukarda yaratılmış, boyun altta
Liderlik, dinlemeyi bilmektir!
Timur Han'ın devlet yönetimine dair ünlü sözünü bilmeyen var mı? "Devlet işlerinin onda dokuzu toplanma, tedbir ve danışma, onda biri kılıçla yapılır. Yüzbin atlı askerin yapamadığı işi, doğru bir tedbirle yapabilmek mümkündür." Mühim bir husus, danışmanın kimlerle yapılacağı ve hangi tür insanların sözünün ciddiye alınacağıdır. "Danışma meclislerinde iki türlü fikir olur. Biri dil ucuyla söylenen, diğeri yürekten gelen. Dil ucuyla söyleneni sadece işitirim; yürekten söyleneni ise can kulağıyla dinler, aklıma yerleştirip gerekirse uygulatırım." ABD'nin kurucu babalarından ve ilk başkanı George Washington'ın Medenî ve Dürüst Davranışa dair tam 110 kuralı vardı. Devleti yönetecek insanların mutlaka uymasını istediği bu kuralların bir kısmı şunlardı:
Konuştuğunuz zaman, kısa ve kapsayıcı konuşun. Amirlerinizle didişmeyin; fikirlerinizi tevazu içinde sunun. Astınız elinden geleni yapıyorsa, başaramazsa bile, suçlamayın onu. Birine öğüt vermek veya eleştirmek gerekiyorsa, bunu herkesin yanında mı, yoksa mahrem olarak mı yapmanız gerektiğini düşünün; şimdi mi, daha sonra mı; ve nasıl bir üslupla? Birini eleştirmeniz gerekiyorsa, bunu özenle yapın, yüzünüze gözünüze bulaştırmayın. Amiriniz sizi tekdir ettiyse, hemen kazan kaldırmayın. Aksine, şayet suçunuz yoksa, bunu kendisine daha sonra söyleyin. Başkalarının önem verdiği hiçbir şeyi alaya almayın. Başkalarını bir kusur yüzünden eleştiriyorsanız, aynı kusurun sizde de olmadığından emin olun. Arkanızdan, "ele verir talkını/kendi yutar salkımı" dedirtmeyin. Başkalarının aleyhindeki dedikodulara hemencecik kanmayın. İyilerle oturup kalkın; kötülerle dost olmaktansa yalnız kalın daha iyi. Başkaları hakkında garazkâr veya kıskanç sözler söylemeyin. Her zaman eylemlerinizi aklın denetiminden geçirin. Astlarınızın yanında asla kuralları çiğnemeyin. Yaptıklarınızla öğünmeyin; bırakın sizi başkaları takdir etsin. Emir verirken ne insanların itibarını zedeleyin, ne küstah olun. Kimsenin arkasından kötü konuşmayın. İstenmediğiniz yere gitmeyin. Durduk yerde (talep edilmeden) öğüt vermeyin. Astlarınız ihtilafa düşerse, taraflardan birini tutmayın. Önemsiz meselelerde, çoğunluğun safında yer alın. İnsanları birbirleriyle kıyaslamayın. Doğru olduğunu bilmediğiniz birşey hakkında konuşmak hususunda acele etmeyin. Bazı şeylerin sır olarak kalmasında yarar vardır. Başkalarının işlerini fazla merak etmeyin. Bitiremeyeceğiniz işe başlamayın. Vaadlerinizi tutun.
|
|
|
|
|
Kültür | Spor | Yazarlar | Televizyon | Hayat| Arşiv Bilişim | Dizi | Röportaj | Karikatür |
© ALL RIGHTS RESERVED |
