T ü r k i y e ' n i n   B i r i k i m i

G Ü N D E M
Çin Seddi'nin gerçek yüzü

Çinliler'in Türk ordularından korkusu nedeniyle yapıldığı, kesintisiz yekpare surlardan oluştuğu ve Ay'dan görülebildiği sanılan Çin Seddi'nin gerçeği tamamen farklı.

Çinliler'in Türkler'den korunmak için yaptıklarına ve aydan görülebilen tek insan yapısı olduğuna inanılan Çin Seddi'nin hikayesi bilindiği gibi değil. Çin Seddi yalnızca korunma amaçlı değil, köylüleri set inşaatında çalıştırıp ayaklanmalarını engellemek için de yapılmış olabilir. National Geographic dergisinin Ocak sayısındaki yazıya göre, seddin aydan görüldüğü ve kesintisiz yekpare olarak yapılmış olduğu da gerçek dışı. Dergiye göre; Çin Seddi hakkında hep yanlış bilgiler üretildi. Çin Seddi deyince herkesin aklına tek bir sur gelse de, aslında Çin'in kuzeyi farklı farklı hanedanlarca inşa edilmiş pekçok farklı sur tarafından bölündü. Çin Seddi'nin tamamının 2000 yıl öncesinden kaldığı bilgisinin de gerçekle bir ilgisi yok.

Ejderha kuyruğu gibi kıvrılarak uzanan Çin Seddi yekpare bir değil, birçok yapıdan oluşuyor. Sınır surlarının bazılarının M.Ö 7. yüzyıldan kaldığı bilinse de, Çin Seddi surlarının büyük bölümü Minğ Hanedanlığı döneminde(1368-1644) yapılmıştı. Savaşan beylikler (M.Ö 403-221), Çin hanedanlığı (M.Ö 221-207), Han hanedanlığı(M.Ö 206-M.S 220), Kuzey Vey hanedanlığı (386-534), diğer hanedanlar (550-1234) ve Minğ hanedanlığı dönemlerinde olmak üzere altı dönemde ayrı bölgelere inşa edilen surların sonradan birleştirilmesinden oluşan Çin Seddi'nin toplam uzunluğu bilinmiyor. Ancak Minğler'in inşa ettiği bölüm Kiev'den Lüksemburg'a kadar uzanıyor.

Seti, Avrupa abarttı

Minğ hanedanlığının 1644'te çökmesinden sonra set gitgide önem kazandı. 1600'lü yıllardan itibaren Çin'i ziyaret eden Avrupalılar bu surlar hakkında abartılı gezi notlarıyla ülkelerine döndü. Çoğu setin tek bir dönemden kaldığına inandı, bu da yapının Çin hanedanlığı zamanında yapıldığına ilişkin bir yanlış bilginin yerleşmesine neden oldu.

20. yüzyılın ilk on yılında, Batılı yazarlar ellerinde kesin hiçbir kanıt olmaksızın Çin Seddi'nin Ay'dan görülebildiğini ilan ettiler. Seddin uzunluğu da çoğu zaman abartıldı. Uzmanlar Minğ surlarının kabaca 2700 kilometre uzunluğunda olduğunu söylese de Çin'deki sınır surlarının uzunluğuna ilişkin kesin bir rakam yok, çünkü hâlâ ölçüm yapılmamış çok fazla bölüm var.

SET YALNIZCA KORKUDAN YAPILMADI

Kimilerine göre set güneyindeki halkın despot hükümdarlardan kaçamaması ya da despotların güç göstergesi olarak yapılmıştı. Eski çağlarda savaş, kıtlık ve yönetici baskısı gibi sebeplerle büyük çapta göçler olurdu. Bu nedenle Çin Seddi köylü teba için, çit görevi görmüş olabilir. Yeterince ekilecek toprak olmaması ya da tarım alanlarının büyük toprak sahiplerinin eline geçmesi nedeniyle işsiz kalan köylüleri inşaatta çalıştırarak, köylü ayaklanmalarının önü de alınmaya çalışılmış olabilir. Diğer yandan, Çin Seddi'nin güneyinde kalan bölge, demir ve tuz yataklarının, ipek üretim merkezlerinin bulunduğu, ticaret yollarının canlı olduğu bir bölgeydi. Serbest ticarete hiçbir zaman izin vermeyen merkezi yönetim, kendi kontrolü dışındaki sınır ticaretini önlemenin en akılcı yolunu, buralara duvar çekmekte bulmuş olabilir. Çin Seddi sayesinde bazı hükümdarlar bir taşla iki kuş vurmuş; bir yandan sınırların daha iyi kontrolünü sağlarken, bir yandan da iç asayişi sağlamıştı. Bu da seddi inşa etmeyi sürdüren hanedanların arasında Türk ve Moğol asıllıların da bulunmasını daha iyi açıklıyordu.

1900'lü yıllarda Çinli milliyetçiler tek parçalık bir Çin Seddi'nin simgesel değerini farkettiler. Hem Sun Yat-sen hem de Mav Zğıdunğ seddi ulusu temsil etmek için kullandı ve 1984'te Dınğ Şyavpinğ, yurtsever Çinliler'in seddi restore etmesini emretti. Bu emir ünlü bir slogan haline geldi: "Çin'imizi sevelim, Çin Seddi'mizi restore delim." Ancak yine de set, Dünya Anıtlar Fonu tarafından "en fazla tehlike altındaki alanlar" kategorisinde.



10 Ocak 2003
Cuma
 
Künye
Temsilcilikler
ReklamTarifesi
AboneFormu
MesajFormu
Ana Sayfa | Gündem | Politika| Ekonomi | Dünya
Kültür | Spor | Yazarlar | Televizyon| Hayat| Arşiv
Bilişim
| Dizi | Röportaj | Karikatür

Bu sitede yayınlanan tüm materyalin HER HAKKI MAHFUZDUR. Kaynak gösterilmeden çoğaltılamaz.
© ALL RIGHTS RESERVED