Amerika'nın New York benzeri sınırlı sayıdaki şehirlerinin dışında yeraltı ya da yerüstü şehiriçi toplu ulaşım sistemleri yoktur. Bu yüzden Amerika'da bir örümcek ağı gibi genişleyen karayollarıyla her yıl arabaların sayısı büyük bir hızla artar. Arabalarla karayolları birbirini destekler. Karayolları arabaların sayısını artırır, arabalar karayollarını büyütür.

Amerikan ekonomisinde arabaların çevresinde oluşan karayolu ağıyla, petrol ve ulaşım arasında giderek güçlenen oldukça ilginç bir ekosistem vardır. Bu ekosistemde petrol kaynakları, rafineriler, bütün karayolu taşıtları, endüstrisi, onlara hammadde ve ara ürün sağlayan sanayiler, her yerleşim birimine ulaşan petrol dağıtım istasyonları, araba tamir ve bakım servisleri vazgeçilmez bir yer tutar.

Her ülkede değişik boyutlarda ortaya çıkan bu ekosistemin odak noktasında çağdaş insanın hayat kaynağı haline gelmiş olan petrol vardır. Ekosistemin ana parçalarından birinde ortaya çıkacak bir aksama bütün şehirlerin ve ülkenin ulaşım ve ekonomik yapısını altüst edebilir. Bu yüzden, son yıllarda ekonomik, siyasal ve kültürel alanda ortaya çıkan ekosistemler bütün bilimlerin ana çalışma konusu haline geldi.

Araplar'ın Amerika'ya uyguladığı petrol ambargosuyla ortaya çıkan yakıt krizi, sözkonusu ekosistemin dengesini bozarak, ekonomiyle birlikte şehirlerdeki günlük hayatı da felç etmişti. Şehirlerde ulaşım aksadı, benzin istasyonları önünde uzun kuyruklar oluştu, otomobil endüstrisi krize girdi ve petrol rafinerileri çalışamaz duruma düştü.

Ekosistemler Anadolu'da yaygın olarak bilinen içiçe geçmiş bilmece yüzüklere benzerler. Parçalar birbirlerine bağlı oldukları için, birimdeki bir aksama sistemdeki uyum ve düzeni bozar. Yüzüklerde olduğu gibi, mekanik dengelerden ekonomik dengelere geçince ekosistemler çevredeki değişmelere çok daha duyarlı hale gelir. Bunun için, petrol ambargosu sırasında fiyatlar katlanarak arttı, enflasyon rakamları büyüdü ve yatırımlar azaldı.

Amerikan toplum ve yönetimi için petrol hayati bir öneme sahiptir. Petrol bölgelerinde ortaya çıkabilecek bir kriz, Amerika'yla birlikte bütün Batı dünyasını çökertir. Bunun için, Amerika, Irak'ta yönetimi değiştirmek istiyor. Krizin kaynağı Irak yönetiminden önce, Amerikan ekonomisinin candamarı petrol. Irak'ın dayatmacı, ne yapacağı ve yarın kime saldıracağı belli olmayan kan dökücü yönetimi petrolün oluşturduğu ekosistemi büyük ölçüde aksatıyor.

Körfez Savaşı'ndan sonra Irak petrollerinin ekonomik sistemden çıkması, başta Amerika ve Avrupa olmak üzere bütün dünyaya çok pahalıya patladı. Petrol ithal eden ülkelerin ekonomisine büyük yük geldi. Irak'taki baskı ve şiddete dayalı yönetimin on seneyi aşkın bir süre ayakta kalması, Amerika'nın hesaplarıyla birlikte ekonomisini de altüst etti.

Körfez Savaşı'nda Amerika kendi ekonomisini kurtarmak için, Irak'ta yüzbinlerce insanı öldürdü, toplumunun geleceğini kararttı ve bölgenin bütün petrol endüstrisi tahrip oldu. Bütün dünya Amerika'nın öncülüğünde Irak'ın yıkımına destek oldu. Kuveyt yeniden sisteme kazandırıldı. Ancak Irak ekosistemden çıktı.

Amerika kendisine olduğu kadar bölgeye de çok pahalıya patlayan Irak'ın kanlı yönetimini on yıl sonra da olsa değiştirmek istiyor. Çünkü petrole yönelen her tehdit, ilk olarak Amerika'yı vurur. Onun ekonomisinin bütün kesimleri petrolden beslenir. Amerika herşeysiz olur, petrolsüz olamaz.

İran, Irak ve Kuveyt oyuna gelmeselerdi, savaşta kaybettikleri kaynaklarla Amerika'nın yarısını satın alırlardı.

NAZİF GÜRDOĞAN

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu