Türkiye ile Rusya arasındaki gaz alım satım ticaretini kopma noktasına getiren ve tarafları "tahkime" kadar sürükleyen kavganın perde arkasında Mavi Akım Anlaşması'nın alım satım formülünde yapılan "0" hatasından kaynaklandığı ortaya çıktı.

Sözkonusu hata, Mavi Akım gazının fiyatını, 25-26 dolar daha aşağıya çekiyor. Mavi Akım Projesi'nden gaz alım süresi dikkate alındığında ise, bu küçük hatanın boyutu 15 milyar dolara ulaşıyor. Türkiye ile Rusya arasında krize neden olan Mavi Akım Sözleşmesi'ndeki hata, tam 1997 yılında yapıldı. Yeni Şafak'ın edindiği bilgiye göre, Mavi Akım Projesi'nde gazın fiyatını belirleyecek olan formül yazılırken, Turusgaz'ın formülü kullanıldı. Turusgaz'ın formülü, şablon olarak Mavi Akım Projesi'nde de aynen kabul edildi. Ancak, formülde, gazın fiyatını belirleyen değişkenler arasında yer alan, fueloilin değeri "0" yerine "1" olarak yer aldı.

15 milyar dolarlık fark

Sözkonusu hata, mavi akım gazının fiyatının, birim bazda (1000 metreküpte) 25-26 dolar daha aşağıya düşmesine neden oluyor. Bu da, Mavi Akım Projesi'nden önümüzdeki yıllarda alınacak gaz dikkate alındığında, yaklaşık 15 milyar dolarlık bir farka ulaşıyor.

Mavi Akım formülünün hazırlanmasında kullanılan Turusgaz'ın formülünün, düzeltildiği ve Ruslara fueloil'in değeri, "1" yerine, "0" üzerinden ödendiği belirtildi. Böylece, Turuzgaz'da bugüne kadar sorun çıkmadan gaz alımı sürdürüldü. Ancak, Mavi Akım projesinden Şubat ayında gaz alımı başladığında, hata farkedildi. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Mavi Akım formülünde düzeltme yapılmasını kabul etmedi. Düzeltilmesi halinde, gaz fiyatlarının ve gaz alım miktarının aşağıya çekilmesini istedi. Ruslar, bu teklifi kabul etmedi. konu, tahkim aşamasına kadar geldi.

Mavi Akım çıkarması

Türkiye ile Rusya arasında, Mavi Akım krizinin tahkim aşamasına gelmesiyle birlikte, Ruslar işadamı Ali Şen'i aracı kılarak, Türkiye'ye çıkarma yaptı. Gazprom Başkan Yardımcısı Yuri Kamarrow, Ali Şen ile birlikte önceki gün Başbakan Erdoğan'ı ziyaret ederek, Mavi Akım'ı görüştü. Görüşmede, tarafların 16 Haziran'da biraraya gelerek, krizi çözmesi kararlaştırıldı.

Karamorrow'un, Başbakan Erdoğan ve Enerji Bakanı Hilmi Güler ile görüşmesinde, Türkiye ile ilişkilerin bozulmasını istemediklerini söylediği öğrenildi. Olayın iki ülke arasında karşılıklı görüşmeler sonucunda çözülmesini istediklerini ifade eden Rus tarafının, Mavi Akım gazının fiyatında ve gaz alım miktarında indirim yapılmasını prensipte kabul ettikleri belirtildi.

Güler: Görüşmeler sürüyor

Enerji Bakanı Güler, Rusya'dan Mavi Akım yoluyla alınacak doğalgazın fiyatı konusunda görüşmelerin sürdüğünü söyledi. Rusya'dan alınan doğalgazın fiyatı konusunda görüşmelere 16 Haziran Pazartesi günü devam edileceğini bildiren Güler, "Bizim amacımız uzlaşma ile görüşme ile sorunu çözmek" diye konuştu.

Yeni Şafak 2 ay önce duyurmuştu

Mavi Akım Projesi'nin gaz alım-satım sözleşmesinde yer alan formülde hata yapıldığını Yeni Şafak yaklaşık 2 ay önce gündeme getirmişti. Yeni Şafak'ın, 5 Nisan 2003 tarihli sayısında, "Mavi Akım'da 0 Kavgası" başlıklı haberinde, formülde yapılan hatanın, iki ülke arasında tartışmaya neden olduğu açıklanmıştı.

HÜSEYİN ÖZAY ANKARA