Sosyal Sigortalar Yasası, "kimlerin malül sayılacağı" başlıklı "53. maddesi"nde, sebebi ne olursa olsun "çalışma gücünün en az üçte ikisini (yani en az % 66,66'sını) yitirdiği tesbit edilen" sigortalı malül sayılmıştır. Çalışma gücünün kaybı kavramından benzer eğitimi almış veya benzer işte çalışan sigortalıların kazancının yarısını bile elde edememeyi anlamalıyız. Ayrıca, çalışma gücünün en az üçte ikisini yitirmiş durumda sayılmayanlardan 34. madde gereğince yapılan tedavi sonunda, Kurum sağlık tesisleri kurullarınca düzenlenecek raporlarda "çalışabilir durumda olmadığı" belirtilen sigortalılarla "iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60'ını kaybeden" sigortalılar da malüllük sigortası bakımın-dan malül sayılmıştır. Şu kadar ki, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihte malül sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya arızası bulunduğu, önceden veya sonradan, yeterli belgelerle tesbit edilen sigortalı, bu hastalık veya arızası sebebiyle malüllük sigortası yardımlarından yararlanamaz.

506 sayılı Sosyal Sigortalar Yasası'nın 60/C. maddesinin hükmüne göre, (a) "Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce bu Kanunun 53 üncü maddesine göre malül sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya arızası bulunan ve bu nedenle malüllük aylığından yararlanamayan veya, (b) Sakatlığı nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış durumda olan, sigortalılar, yaşları ne olursa olsun, en az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3600 gün Malüllük, Yaşlı-lık ve Ölüm Sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar."

Burada sakatlık nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış durumda olma niteliği üzerinde durmakta yarar var. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 31/2. maddesi uyarınca, bazı özürlü işçiler, "sakatlık indirimi"inden yararlanırlar: "Sakatlık indirimi: Çalışma gücünün asgari % 80'ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece sakat, asgari % 60'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece sakat, asgari % 40'ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece sakat sayılır ve aşağıda belirtilen sakatlık indiriminden faydalanırlar. Sakatlık indirimi özel indirim tutarının (2003 için aylık 45 milyon lira), birinci derece sakatlar için sekiz katı (2003 yılı için aylık 360 milyon lira), ikinci derece sakatlar için dört katı (2003 yılı için aylık 180 milyon lira), üçüncü derece sakatlar için iki katı(2003 yılı için aylık 90 milyon lira)dır. Sakatlık derecelerine göre tespit edilecek indirimler, özel indirimi eklenerek hizmet erbabının ücretinden indirilir. Uygulamaya ilişkin esaslar, 28.04.1981 tarihli "Sakatlık İndiriminden Yararlanacak Hizmet Erbabının Sakatlık Derecelerinin Tespit Şekli ve Uygulanması Hakkında Yönetmelik"te gösterilmiştir. Sakatlık indiriminin hakedilmesi ve bu Yönetmelik'teki prosedüre göre hakedildiğinin kanıtlanması -ilgili Bakanlık biriminden sakatlık indiriminden yararlanabilir yazısının alınması gerekmektedir. Fiilen belirli bir süre sakatlık indiriminden yararlanmış olmak şart değildir.

Kısacası, yukarıda değinilen şartları yerine getiren özürlü sigortalılar, yaşları ne olursa olsun, en az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3600 gün Malüllük, Yaşlı-lık ve Ölüm Sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar. Bu durumda, Maliye Bakanlığı'nca sakat sigortalıya tanınan vergi muafiyetinin kaldırılması sağlanmadıkça sakat sigortalı yaşlılık aylığını almaya devam eder.

BİR SORU-BİR CEVAP

Muammer BAYRAKTUTAR (Ankara): Babam 01.01.1951 doğumlu. SSK sigorta başlangıç yılı, 1971. Şu ana kadar SSK (1992'ye kadar 200 gün), SSK Tarım Sigortası (1992'den 1999 Mart'a kadar 1305 gün), Bağ-Kur Tarım Sigortası (1999 Nisan'dan 2002 Aralık ayı dahil 1350 gün) ve işyerinden sigortalı (2003 yılı ilk üç ay 90 gün) olmak üzere toplam 2945 günlük sigortalı gün sayısına sahip bulunmakta. Mayıs'tan itibaren isteğe bağlıya geçmeyi düşünüyor. İsteğe bağlıya geçmeden 600 gün askerlik borçlanmasını öderse 3600 günden 55 yaşından önce emekli olabilir mi ? Babam en kısa zamanda nasıl emekli olabilir ?

Okuyucumuzun babasının 3600 prim ödeme günü ile yaşlılık aylığı talep edebilmesi için kısmi yaşlılık aylığının diğer şartlarını da taşıması gerekmektedir. 15 yıllık sigortalılık süresini doldurduğu - giriş 1971 yılı olduğuna göre - anlaşılmaktadır. Ancak hizmetleri birleştirme yasasına göre, son kurum olan SSK bünyesindeki son çalışması 3,5 yılı (yani 1260 günü) aşması gerekmektedir. Okuyucumuzun babasının işte bu şartı da yerine getirmesi, ayrıca 55 yaşını da doldurması gereklidir. Kısaca okuyucumuzun babası, 600 günlük askerlik borçlanmasını yapsa dahi 55 yaşını doldurmadığı -kaldı ki bu da yetmez- ve diğer şartları taşımadığı için yaşlılık (kısmi aylık) aylığını talep etmesi mümkün değildir. Yalnız hemen şunu söylemek gerek: Askerlik borçlanması yapılmasının prim ödeme gün sayısı yönünden emeklilik hakkının elde edebilmesinde her sigortalıya önemli yararları bulunmaktadır. Okuyucumuzun babası, Sosyal Sigortalar Yasası'nın 4842 sayılı Yasa ile değişik 85. maddesine göre, yazılı talep ile Mayıs 03 ayından itibaren isteğe bağlı sigortaya başvurma ve devam etme hakkına sahiptir.

TAHSİN SINAV

Künye

Temsilcilikler

AboneFormu

MesajFormu