Hindistan'ın, Babürlü/Türk yöneticilerin safdışı edilip doğrudan İngiltere'ye bağlı açık sömürge haline getirilmesiyle sonuçlanan ünlü 1857 Sipahi Ayaklanması'nı ateşleyen sebep neydi?

Atlas dergisinin Mart 2002 sayısında yeralan "1857 Hindistan Yağ Ayaklanması" başlıklı yazıda ileri sürüldüğüne göre, sebep, silahların yağlanması. Her ateş etmeden sonra yeniden doldurulması gereken tüfeklerin yağlanmasında kullanılacak yağ, domuz yağı veya sığırdan elde edilen don yağıdır. Domuz yağı müslüman, don yağı Hindu askerler için problem oluşturmaktadır.

Ancak, N. Hikmet Bayur tarafından kaleme alınmış Hindistan Tarihi'nde (Türk Tarih Kurumu Basımevi, 9. baskı, sh. 308) sebep, yağlı tüfek mermileri gösteriliyor: "Yeni Enfild tüfeklerinin mermileri yağlı bulunuyordu. Bu, ayaklanmanın vesile ve bahanesi olacaktır. Hindu erlere, bu mermilerin kutsal saydıkları inek, müslümanlara da, onlarca pislik sayılan domuz yağıyla yağlı olduğu söylenir."

Ocak mı, mayıs mı?

Yine, Atlas dergisindeki yazıda sipahi/yağ ayaklanmasının başlangıcı 10 Mayıs 1857 olarak gösterilirken, Hindistan Tarihi'nde Ocak 1857 olarak yeralması 'ocak mı mayıs mı' sorusuna yolaçıyor.

Atlas'ta: "Ayaklanma Mayıs 1857'de 85 Hintli askerin silah yağlamayı reddetmesi yüzünden İngiliz komutanlar tarafından hapsedilmesiyle Meerut'ta başladı" denirken, Hindistan Tarihi'nde: "Ocak 1857'de Kalküta dolaylarındaki Dumdum'da bulunan yerli askerler yeni fişekler aleyhinde durum alırlar; yine o bölgede Barakpur'da bir yerli er bir İngiliz subayını talim sırasında öldürür ve bu ordugahta bir sürü yangın çıkar. (...) Mayıs başlarında Delhi'nin kuzeyindeki Mirut'ta bir süvari alayının erleri yeni fişekleri almak istemez. Bunlardan 85'i hapse mahkûm edilince, arkadaşları cezaevini basıp onları kurtarır, ellerine düşen İngilizleri öldürür ve bir atlı ve iki yaya alayı oradan kalkıp Delhi üzerine yürür (10 Mayıs 1857)" deniyor.