Samsun'da bir dersanede çalışan matematik öğretmeni Aydın Cerit, yüksek dereceli matematik denklemlerini çözmeye yarayan formülleri bulduğunu ileri sürdü. Cerit, ünlü matematikçi El-Harizmî'den sonra Batı'da en çok tanınmış Tartaglia, Ferrari, Lagrange ve Abel'in kolayca üstesinden gelemediği denklemleri çözdüğünü iddia etti. Alman matematikçi Gauss'u 'matematikçi' yapan olaya benzer bir anekdot yaşayan Cerit, kendisini 'buluş yapmaya' iten gelişmeyi şöyle anlattı:

"1999 yılında zeki, fakat yaramaz bir üniversite hazırlık sınıfı öğrencimize ders olsun diye 5. dereceden bir denklem vererek, 'Şunu çöz bakayım' dedim. Tabii çözemeyeceğini biliyordum. Çünkü çözümü ben de bilmiyordum. Ardından da bu olayı unuttum. Öğrencim olayı ciddiye almış ve 6 ay boyunca çalışmış. Başvurmadığı hoca kalmamış. Bir gün bu öğrencim bana geldi ve "Hocam verdiğiniz denklemi çözemedim" dedi. Öğrencimin bu azmi karşısında hayrete düştüm. Onun bu tavrı, beni kamçıladı ve yüksek matematik formülleri ile ancak 5-6 saatte çözülebilen 4 ve daha yukarı dereceden denklemleri çözmeye yarayacak formül arayışına girdim."

"Önce Abel duvarını aştım"

1999 yılından beri 5. derece denklemlerle uğraştığını anlatan Cerit, önce ünlü matematikçi Abel'in bir duvar gibi önünde duran hükmünü psikolojik olarak aştığını söylüyor. Çünkü Abel, "5 ve daha yukarı dereceden denklemlerin köklerini veren genel formüller bulunamaz" diyordu. Cerit, sonrasını şöyle anlatıyor: "5. dereceden denklemleri önce 32 tipe ayırdım. 20 tipini hallettim. 21. tip de bitmek üzere. Kalan 10-11 tip üzerinde çalışmalarım sürüyor. Ferrari fomülleri ile 5,5 saatte ulaşılabilecek sonuca ben, tamı tamına 2 dakikada ulaşıyorum. Nasipse, bu konuda çalışmalarım sürecek."

Gauss'un dehası da bir ödevle ortaya çıkmıştı

Ünlü Alman matematikçi Carl Friedrich Gauss, okula yeni başladığında, daha 7 yaşında iken, bir gün öğretmen, bir türlü susturamadığı sınıftan, ceza olsun diye, 1'den 100'e kadar olan tüm sayıları toplamalarını istemiş ve dersin sonunda cevapları alacağını söylemiş. Ancak küçük Gauss, kısa bir süre sonra cevabı öğretmenine götürmüş. Cevap gerçekten de doğruymuş. Hayretle, bunu nasıl yaptığını soran öğretmenine Gauss, şu cevabı vermiş: "1'den 50'ye kadar olan sayıları sağa doğru, 51'den 100'e kadar olanları da, 50'den başlayarak sola doğru, birbirinin altına gelecek şekilde sıraladım. Sütunları topladığımda, herbirinin 1+100=101, 2+99= 101,...., 50+ 51 = 101 olduğunu gördüm. Toplam 50 tane 101 olduğundan 1'den 100'e olan sayıların toplamını 50x101=5050 olarak buldum."

MUSTAFA KAHRAMAN / İSTANBUL

« Geri Dön