Türkiye'de bu asrın başında milliyetçi-Türkçü eğilimler ile bir "halka doğru" hareketi başlatılmıştır. Hatta bu ad ile bir de dergi çıktı. Aslında halk kültüründen beslenme, halkın diline yaklaşma denemeleri Tanzimat yıllarına kadar indirilebilir. Ancak hareketin adının konulup, çerçevesinin çizilmesi asrın başında gerekleşmiş, böylece folklor araştırmaları hız kazanmıştır.

Cumhuriyetten sonra hareket "Halkevleri" vasıtası ile daha bir yaygınlaştı; bu teşkilatın Anadolu'daki şubeleri önemli mahalli dergiler çıkardı. Bunlardan biri de Isparta'da yayımlanan "Ün" dergisidir.

"Halka doğru" hareketi "yukarıdan aşağıya" gelişen bir yapı arzeder. Herşey yenileşmek istiyor. Yeni hayat, yeni ülke, yeni rejim, yeni yazı, yeni kültür. Bu yeniliklerin temeline konulacak harcın "halk kültürü"nden beslenmesi istenir. Bununla batı kültürü daha bir üst seviyede sentez yapılacaktır.

Ama halk nerede?

Halk dilde, hece vezninde, türkülerde, giyim-kuşamda, masallarda, destanlarda, oyunlarda velhasıl folklor ürünlerinde arandı. Derleme ve tarama çalışmaları yapıldı, dil sadeleşti.

Ama halk bulunduğu yerde duruyordu, donuk ve hareketsiz. Bin yıllık yapıyı dönüştürmek kolay değildi. Nüfusun yüzde seksenini köylüler oluşturuyordu. Köylünün kültüründen beslenme de elit için doğrusu güç bir mesele idi. Elit esasen yüzünü batıya çevirdiğinden bir "sentez" ihtimali de çok zayıftı.

Uzatmayalım, epeyce folklor dergisi çıktı, mahalli sanatçılar radyolarda "Yurttan sesler" programında göründüler, salonların köşeleri heybe ve kilimle süslendi ama; çığ gibi gelen batı kültür unsurları -tüketim toplumu kalıpları- karşısında bütün bunlar mum gibi eridi.

Şimdilerde taşranın çöken eski yapısı içinden şehir kültürü-köy kültürü ayırmaksızın yine derlemeler yapılıyor; kimlik ve kişilik numuneleri kayda geçiriliyor; bilhassa Belediyeler ve üniversiteler mahalli zenginlikleri derlemeye çabalıyor [Yoksa büsbütün kaybolacak].

Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi Radyo-TV Araştırma Uygulama Merkezi Müdürü Nafiz Akgün ile aynı dairenin Müzik Kültürü Araştırma Uygulama Merkezi Müdürü Z. Tülin Değirmenci böylesi bir çalışma yapmışlar: Isparta Folkloru (Ekim 2000).

Nafiz Akgün ile onun İstanbul'daki öğrenciliği sırasında güzel günlerimiz geçmişti. Bu esasen Isparta mahalli musikisi eksenli çalışma bir şık kitap ve CD'den oluşuyor. CD içinde yer alan parçaların derlenmesi, seslendirilmesi ile ilgili bilgiler veriliyor; bu zatların fotoğrafları görülüyor. Çalışma nefis bir kapak kompozisyonu ve güzel bir iç baskı barındırıyor.

Bütün folklor-türkü meraklılarına, bunlar arasında bilhassa Isparta ve yöresinden olanlara tavsiye olunur (Tlf. 0246 237 04 28).

Keşke bütün taşra üniversitelerimiz benzeri çalışmalara yönelse.

N. Akgün ile Z. Tülin Değirmenci'yi tebrik ediyor, buna benzer nice çalışmalar diliyorum.

MUSTAFA KUTLU

Künye

Temsilcilikler

ReklamTarifesi

AboneFormu

MesajFormu