Piyasadan mal ve hizmet alan kamu kuruluşlarının hak edişleri ve ödemeleri geciktirmesi işletmeleri zora sokarken, faiz ve enflasyonun düşüşünü zorlaştırıyor.
Ekonomi çarkının dönmesinde önemli olan devlet, piyasaya borçlarını vaktinde ödemeyince ekonominin toparlanması zorlaşıyor. Bu durumda ülke ekonomisinin büyümesinde önemli bir rolü olan kamu harcamaları, piyasada nakit akışını tıkayan bir sarmala dönüşüyor. Geçen yıl kur saldırısıyla sarsılan piyasaların rahatlaması ve eski coşkulu günlerine kavuşmasının kamunun piyasaya borç ödemelerini hızlandırmasına bağlı olduğunu belirten uzmanlar, piyasa çarkının dönmesinde önemli bir yere sahip kamu ödemelerinin aksamasının ekonomideki toparlanmayı zorlaştırdığına dikkat çekiyor.
ENFLASYONDAKİ DÜŞÜŞ HIZLANIR
- Kamudan alacağını tahsil edemeyen işletmeler vergi ve sigorta primi gibi borçlarını ödemek için bankalardan kredi almak zorunda kalıyor. Bankalardan çoğu zaman eli boş dönen işletmeler ile vatandaşların önemli bir kısmı faktöring kuruluşlarının, hatta tefecilerin kapısını çalıyor. Kamunun ödeme musluklarını kısması nedeniyle bu yolu tercih eden işletmeler, bankadan kredi çekerken yüzde 25-30 gibi yüksek finansman maliyetleriyle karşı karşıya kalıyor. Teminat ve ipotek başta olmak üzere bankaların istediği ağır şartları karşılayamayan yüzlerce işletme ise yüzde 40’ı bulan orunlarla para satan faktöring kuruluşlarının ağına düşüyor.
FAİZLER HIZLA DÜŞER
Konunun önemine dikkat çeken uzmanlar, piyasalardaki nakit sıkışıklığının aşılmasının kamuya bağlı olduğunu ifade ediyor. Kamunun piyasaya borçlarını hızlıca ödemesinin piyasaları rahatlatacağını belirten uzmanlar, işletmeler ile vatandaşları bankalardan ve yüksek faiz yükünden kurtaracak tek adımın bu olduğunu belirtiliyor. Uzmanlar, kamu kurumlarının piyasaya borçlarını ödemesi halinde faizlerin hızla düşeceğini ve ekonomiye bahar havası geleceğini vurguluyor.
Kamu ile çalışan müteahhitler, alt yapı şirketleri, tedarikçiler, belediyelere iş yapan hizmet sektörü işletmelerinin hak edişlerini zamanında almaları halinde, iç talebin artacağına da dikkat çekiliyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın KDV iadelerini hızlandırma adımını örnek gösteren iş dünyası temsilcileri bakanlıklar, belediyeler ve diğer kamu kurumlarının da piyasalarda bahar havası yaşatacak adımlar atmasını bekliyor. Kamu kurumlarının piyasaya borçlarını ödemesi halinde şubat ayında yüzde 19,6’ya gerileyen enflasyonun da hızla düşeceğini ve ekonomiye bahar havası geleceği vurgu yapılıyor.
ÖDEME MUSLUĞU KAPALI OLMAMALI
İş dünyası temsilcisi isimler, “Kamu kurum ve kuruluşlarının piyasayı tıkayacak derecede ödeme musluklarını kısmaması lazım. Çarşı pazara baharın gelmesini hızlandıracak en önemli adımlardan biri kamunun piyasaya borçların ödemesinin hızlandırmasıdır. Ekonomideki nakit akışı döngüsünü aksatacak davranışlardan uzak durulmalı” diyor.
Devletin nihai tüketim harcamalarının geçmiş yıllardaki yüksek büyümeye olumlu katkısına dikkat çeken uzmanlar, bu kaleme ilişkin hakedişlerin kısılmasının büyümeyi olumsuz etkileyeceğini vurguluyor.
- Bu sistem bankalara yarıyor
- Beykent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Ulusoy: Sadece inşaat sektörünün 150-200 milyar liralık devletten KDV iadesi alacağı var. KDV iadeleri konusunda çok doğru ve yerinde bir düzenleme yapıldı. Bunun acilen uygulamaya koyulması lazım. Şirketler dönebilmek için ciddi şekilde piyasaya borçlanıyor. Aslında bu sistem, devletin bu geciktirmeleri doğrudan finans sektörüne yansıyor. Zor durumdaki firmalar varını yoğunu ipotek ettirerek bankalara yüksek faizle borçlanıyor. Artık gecikmeli olarak devletten alacağını tahsil ettiklerinde de karlarını tamamen bankalara transfer etmiş oluyor. Geçmişte de günümüzde de bankların yüksek gelir elde etmelerinin arkasında kurulu bu sistem yatmaktadır. Devlet farkında olmadan belki kendini kurtarma, bütçe dengesini sağlama düşüncesiyle özel sektörü ciddi bir mali yükle karşı karşıya bırakmakta. Bu nakit sıkışıklığını da bu geri ödemelerin zamanında yapılması ortadan kaldırabilir. Ödemeler hızlandırılırsa piyasalar nefes almaya başlar.
