Çalışma izni kriterlerinde yenilik: Maaşlar yeniden düzenlendi asgari ücret ve kıdem esas alınacak

'Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri'ne yeni düzenleme

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yabancıların çalışma izni değerlendirme kriterlerine düzenleme getirdi. Bu kapsamda, yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle birlikte, çalışma izni değerlendirme kriterlerinde istihdam, mali yeterlilik ve ücret gibi önemli alanlarda revizyon yapılırken, yüksek düzeyde satış yapan iş yerlerine 5 yabancıya kadar istihdam kriteri muafiyeti sağlandı. Ayrıca yabancıya ödenecek ücret, çalışma izni başvurusu tarihi itibariyle yürürlükte bulunan brüt asgari ücret tutarı dikkate alınarak kıdem ve sektörlere göre tek tek belirlendi.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı - Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü tarafından 1 Ekim 2024 tarihinde yapılan duyuruda, Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin ek maddesi uyarınca uygulanan "Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri"nin, aynı Yönetmeliğin 22’nci maddesine dayanarak güncellendiği belirtilmişti. Bu kapsamda, yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle birlikte, çalışma izni değerlendirme kriterlerinde istihdam, mali yeterlilik ve ücret gibi önemli alanlarda revizyon yapıldı. Ayrıca, sektör, meslek veya iş temelinde yeni düzenlemeler getirildi.

Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri
şu şekilde sıralandı;

İstihdam kriterlerinde beş yabancıya kadar muafiyet

1. Bilanço esası usulüne tabi işyerlerinde, adına çalışma izni başvurusu yapılan yabancının çalışacağı işyerinde, istihdam edilmek istenilen her bir yabancı için en az beş Türk vatandaşının istihdamı esastır.

1.2. Son yıl net satış tutarı 50.000.000 Türk Lirası veya daha fazla olan işyerinde istihdam edilecek beş yabancıya kadar çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam kriteri uygulanmaz.

Mali yeterlilik kriteri

Bilanço esası usulüne tabi yeni kurulan (cari yılda kurulmuş ve henüz yılsonu bilançosu ve yıllık gelir tablosu düzenlenmemiş olan işyeri) işyerinde istihdam edilecek yabancı adına yapılacak çalışma izni başvurusunda, işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması gerekir.

Bilanço esası usulüne tabi faaliyette olan (kuruluşu cari yıldan önceki bir yılda olan ve en az bir yılsonu bilançosu ve yıllık gelir tablosu düzenlemiş olan işyeri) işyerinde istihdam edilecek yabancı adına yapılacak çalışma izni başvurusunda; işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması veya net satışlarının en az 8.000.000 TL olması veya ihracatının en az 150.000 ABD doları olması gerekir.

Bilanço esası usulüne tabi işyerlerinin kurmuş oldukları adi ortaklıklar tarafından yapılacak çalışma izni başvurusunda, ortaklardan en az birinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması veya net satışlarının en az 8.000.000 TL olması veya ihracatının en az 150.000 ABD doları olması gerekir.

Ücretler (maaşlar) nasıl belirlenecek?

Yabancıya ödenecek ücret konusunda, çalışma izni başvurusu tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan asgari brüt ücret baz alınarak aşağıdaki revizyonlar yapılmıştır:

Buna göre;

Sektör, Meslek veya İş Temelinde İstihdam Kriterleri

Bilişim Sektörü:

yazılım geliştirme uzmanlığı, veri tabanı uzmanlığı, mobil yazılım uzmanlığı gibi uzmanlık gerektiren iş, meslek veya görevlere ilişkin çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmayacaktır.

İstisna en fazla 2 yabancı ile sınırlıdır.

Ev Hizmetleri Sektörü:

Yeni düzenleme kapsamında, yurtdışından çalışma izni başvurusu yaparak Türkiye’de istihdam edilen ev hizmetlisi yabancı, yurtiçinde 6 ay boyunca başka bir işverenliğe geçiş yapamaz.

Ev hizmetlerinde çalışanlar için kriterler nasıl olacak?

a) Çocuk bakımı için;

1. Anne ve babanın evli olması halinde çocuğun annesi veya babası,

2. Anne ve babanın boşanmış olması halinde çocuğun velayeti bulunan annesi veya babası,

3. Çocuğu evlat edinen kişi,

4. Çocuğun vesayet altında olması halinde çocuğun vasisi,

5. Koruyucu aile uygulaması kapsamında koruyucu anne veya koruyucu baba statüsü sahibi kişiler,

6. Evlilik birliği dışında doğan çocuğun annesi veya çocuğu resmi olarak tanımış babası,

b) Engelli veya yaşlı bakımı ile hasta refakati için;

1. Engelli, hasta veya yaşlının kendisi,

2. Engelli, hasta veya yaşlının birinci veya ikinci derece yakınları,

3. Engelli, hasta veya yaşlının vesayet altında olması halinde vasisi, çalışma izni başvurusunda bulunabilir.

3.3. Çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde;

a) Bakımı yapılacak veya refakat edilecek kişinin sağlık durumu ve yaşı,

b) Bakım yapacak veya refakat edecek yabancının eğitimi, mesleki tecrübesi, Türkçe dil bilgisi düzeyi, Türkiye’de ikamet veya çalışma geçmişi, medeni hali ve yaşı,

c) İşin özel niteliğini gösterir diğer hususlar,

ç) İşverenin sosyo-ekonomik durumu ile mal varlığı, aylık sürekli ve düzenli geliri, dikkate alınır.

Ev hizmetlerinde bakımı yapılacak veya refakat edilecek kişinin veya bu kişinin bakıma/refakate destek olacak ikinci derece dâhil kan veya kayın hısımı yakınlarının ilgili kurum ve kuruluşlarca belgelendirilmiş olması koşuluyla yeterli düzeyde sürekli ve düzenli gelire sahip olması gerekir.

Bakımı yapılacak veya refakat edilecek kişinin ikinci derece dâhil kan veya kayın hısımı bulunmaması halinde bakıma destek olmak isteyen aile bağı bulunan diğer kişilerin, yeterli düzeyde sürekli ve düzenli gelire sahip olduğunu gösterir ilgili kurum ve kuruluşlarca düzenlenmiş belge ve işverene bakıma destek olacağına dair noter onaylı taahhütname ibrazı gerekir.

Ev hizmetlerinde yurt dışı başvurusuna istinaden düzenlenen çalışma izniyle bir işverene bağlı çalışan yabancılar bakımından, izin başlangıç tarihinden itibaren altı ay içerisinde başka bir işverene bağlı çalışmak üzere yurt içinden yapılan çalışma izni başvuruları, mücbir sebepler hariç olmak üzere, olumsuz değerlendirilir.

Sağlık sektöründe Bakanlıktan izin zorunlu olacak

Sağlık kurumlarında mesleki yeterlilik gerektiren meslek ve görevlerde çalışacak

yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde Sağlık Bakanlığından ön izin alınması zorunludur.

İleri Teknoloji Gerektiren Sektörler:

Ülke ekonomisine yüksek katkı yapacağı veya yüksek sayıda istihdam yaratacağı taahhüt edilen nitelikli yatırımlar ile ileri teknoloji gerektiren işlerde veya işin niteliği itibarıyla aynı vasıflarda Türk vatandaşı uzmanın bulunmadığı hallerde genel değerlendirme kriterleri kısmen veya tamamen uygulanmayabilir.

Ar-Ge Merkezi belgesi veya tasarım merkezi belgesi olan şirketlerde Ar-Ge, yenilik ve tasarım personeli olarak çalışacak yabancılar ile Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında çalışacak yabancılar adına yapılan çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının olumlu görüşü aranır ve başvurularının değerlendirilmesinde istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz.

Kamu Projeleri:

Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde çalışacak ve kamu sözleşmesi ve ihaleleri aracılığıyla faaliyette bulunacak işyerlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularında istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmaz

Şirket Ortağı Yabancılara İlişkin Değerlendirme Kriterleri

Yeni işyeri açan veya bir işyerine ortak olan yabancı adına yapılan çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde:

Mali kriter:

Ödenmiş sermayenin en az 500.000 TL olması koşuluyla, yabancının sermaye tutarının en az 500.000 TL (eski uygulamaya göre 40.000 TL idi) olması ve ortaklık payının en az %20 şartı aranır.

İstihdam kriteri:

Değişim uygulanmamıştır; 5 Türk istihdamı kriteri yalnızca çalışma izninin son 6 ayı için aranacaktır.

Yabancı ortağın sermaye payının 100.000 USD olması durumunda, mali kriterler ve istihdam kriterleri uygulanmayacaktır.

Kimler muaf olacak?

Anne, baba veya çocuğu Türk vatandaşı olanlar,

En az üç yıl Türk vatandaşı ile evlilik birliği içinde yaşayanlar,

İnsani sebeplerle ikamet izni verilmiş olan yabancılar ile mağdur destek programından yararlananılar,

Uzun dönem ikamet izni verilenler,

Çalışma izni veya (öğrenci ikameti hariç) ikamet izni ile en az 8 yıl Türkiye'de yasal olarak bulunanlar,

İçişleri veya Dışişleri Bakanlığı tarafından Türk soylu olduğu bildirilenler,

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları.

Ne zaman yürürlüğe girecek?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na yapılan çalışma izni başvurularında, iş gücü piyasasının ihtiyaçları, ülkenin kalkınması ve küresel rekabette geri kalmaması esasını dikkate alınacak.

Güncellenen kriterler "mali yeterlilik kriteri" kapsamında "ödenmemiş sermaye", "net satışlar" ve "şirket ortağı sermaye tutarları"na ilişkin düzenlemeler 1 Ocak 2025'te yürürlüğe girecek..