Ankara Ticaret Odası (ATO), çalışanların, nema kesintileri aracılığıyla devleti yıllardır Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi fonladığını bildirdi. ATO yaptığı yazılı açıklamada, hazırladığı "Nema Raporu"nun sonuçlarını açıkladı. Rapora göre, çalışanlar 1988 yılından bu yana devlete 15,4 milyar dolar tutarında fon yarattı.

Raporda, 1988 yılından bu yana yapılan nema kesintilerinin, 2002 yılı fiyatlarıyla 25,3 katrilyon liraya ulaştığı, bunun 12,7 katrilyonunun çalışana anapara ve nema olarak ödendiği belirtildi.

Yapılan hesaplamalar, IMF ile yapılan son stand-by düzenlemesi ile Türkiye'ye verdiğinden daha fazla krediyi, çalışanların devlete açtığını ortaya koydu. Buna göre çalışanlar "zorunlu tasarruf" adı altında devlete 15,4 milyar dolar sağladı. Devlet ise emeklilik ve diğer hak edişlerle, anapara ve nema geri ödemesi olarak, çalışanına 9,8 milyar dolar iadede bulundu. Buna göre, çalışanların halen devletten 5,6 milyar dolar alacağı bulunuyor.

Bono 84 milyar getiriyor

Raporda, nemalarda biriken paranın Hazine'yi zorlayan boyutlara ulaşması nedeniyle, 2000 yılı Mayıs sonunda kesintileri durduran devletin, daha önceki yıllarda "sudan ucuz" kredi olarak kullandığı nemaları, gelen yoğun tepkiler üzerine, son yıllarda Hazine bonoları ve devlet iç borçlanma tahvillerinde değerlendirmeye başladığına dikkat çekildi.

Çalışanlar kaybetti

Böylece çalışanlara son yıllarda daha fazla getiri sağlandığı vurgulanan raporda, buna rağmen nema kesintilerinin başından itibaren "Zorunlu Tasarruf Hesabı"nda değil, dolar, altın ve Hazine Bonosu'nda değerlendirilmiş olması halinde çalışanların daha yüksek gelir elde edeceğine dikkat çekildi.

Rapora göre, geçen yıl sonunda emekli olan orta dereceli bir memurun devletten aldığı anapara ve nema ödemeleri toplamı 8 milyar 24 milyon lirada kalıyor.

Oysa, aynı vatandaş, devlete verdiği parayı, dolarda değerlendirmiş olsa parasını 11,3 milyar liraya, dolar cinsinden faizde değerlendirse 13,8 milyar lira, altında değerlendirmesi halinde de 11,4 milyar liraya yakın bir getiri sağlayacaktı. Yine nemaların kesintilerin başlatıldığı tarihten itibaren, Hazine Bonosu'na yönlendirmiş olması halinde de bu paranın 84 milyar lira gibi önemli bir rakama ulaşacağı hesaplandı.

Devlet tam anlamıyla temerrüde düştü

Raporu değerlendiren ATO Başkanı Sinan Aygün, Zorunlu Tasarruf Fonu'nun çıkış amacının, "çalışana tasarruf yaratmak değil, devlete kaynak sağlamak" olduğunu belirterek, "Bu bir iç borçlanmadır; devlet, iç borç geri ödemelerinde bankalara gösterdiği sadakati, vatandaşından da esirgememelidir. Devlet, IMF'den de dış borç alıyor; bu borcu ödemeyeyim, diyor mu?" diye sordu.

Bugünkü hükümetin kangrene dönüşen nema sorunun sorumlusu değil, ancak müdahili olduğunu belirten Aygün, "Çözüme de müdahil olmalıdır" dedi. Aygün, şöyle dedi: "Nema ödemelerinde devlet tam anlamıyla temerrüde düşmüştür. Yani vatandaşın 'kara listesi'ndedir. Sorunun çözümünde iç borçlanma kriterlerinin geçerli olduğu kabul edilmelidir."

Aygün, kaynak sorununun ise her 2 milyar liraya bir yıl denk gelecek şekilde erken emeklilik hakkı sağlanması veya karlı işletmelerin özelleştirilmesinde çalışanlara hisse verilmesi yöntemleriyle çözümlenebileceğine dikkat çekti.