Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök'ün yaptığı basın toplantısını tartışmayı bir süre daha sürdürmekte fayda var.

Özkök'ün o günün sıcaklığı içinde pek göze batmayan şu cümleleri belki de yaşanan sorunun, sorun etrafında sürdürülen tartışmanın ruhunu özetliyor:

"Her hükümetten kaygı duyarız, az ya da çok..."

Özkök haklı...

Sorun da zaten bu ve bu sorun çok eski. Eğer bir ülkede bir resmi ideoloji varsa, o ideolojinin kurucusu bu sorunu üreten zihniyet ve yapılanmadır.

Şimdi eskilere gidelim ve Samet Ağaoğlu'nun "Demokrat Partisi'nin Yükseliş ve Çöküş Sebepleri" adlı eserden bir bölümü birlikte okuyalım:

"Genelkurmay Başkanı Fevzi Paşa (Çakmak), bir çok noktada alınması düşünülen olumlu ekonomik adımların önüne çıkmıştı. Mesela demir çelik sanayiinin kurulması konusunda İktisat Bakanlığı'nın ekonomik işletme prensipleriyle tesis yeri olarak seçtiği Karadeniz Ereğli'sini sırf askerlik bakımından savunulması zor düşüncesiyle kabul etmemiş, demir sanayiinin ekonomik şartları zor bir bölgede Karabük'te kurulmasını sağlamıştı...

"Doğu ve Güney illerinde sanayi kurulmasını, yollar yapılmasını istememiş, yol yapıldığı takdirde bir savaş halinde bu sınırlardan gelecek düşmanın memleketi kolaylık işgal edebileceğini ileri sürmüştü...

"Mareşal'a göre Doğu illerinde okul açılması da bu iller halkını uyandıracak, Kürtlük gibi bir takım bölücü akımlara yol verecekti... Cehaletin, geriliğin Türk milliyetçiliğini başka milleyetçi akımlara karşı koruyabilecek bir silah olabileceği gibi zararlı, tehlikeli zanlara kapılmıştı Fevzi Paşa!..."

Şimdi soralım:

Çeşitli bakanlıkların arşivlerinde de yer alan bu vetolar, "milli güvenlik" gerekçesiyle alınan "bu kararlar Güneydoğu sorununu bastırdı mı yoksa azdırdı mı?" O yıllarda okullaşma ve kalkınma hamleleri yapısaydı, Güney Doğu bugün bu acıyı yaşar mıydı? Bu bölgenin entegrasyonunda yol alınmış olmaz mıydı?

İkinci soruya geçelim:

1924-1944 yılları arası Genelkurmay Başkanlığı yapan Fevzi Çakmak, "siyaseti sınırlama ve tanımlama" anlamına gelen "veto ya da dayatma yetkisi"ni neye dayanarak kullanıyordu?

Fevzi Paşa bunları 3 Mart 1924 tarihli Genelkurmay Başkanı'nın yetkilerini düzenleyen yasaya dayanarak yapıyordu. Bu yasanın 11. Maddesi, Genelkurmay Başkanı'na, hiçbir "tanım ve sınırlama" getirmeden, "vazifesine giren konularda her bakanlıkla doğrudan ilişki kurma, yazışma" imkanı, yani "siyasi kararları güvenlik ve savunma gerekleri açısından gözden geçirme yetkisi" veriyordu...

Orduyu siyasetin merkezine oturtan, bu çerçevede ülke ekonomisini, eğitimini, kültürünü Milli Mücadele'den kalma, 1920'lerden kalma "savaş yönetim modeline" göre şekillendiren bu düzenleme, Türk siyasal sisteminin, "bugünü de kuşatan en kilit düzenlemelerinden birisi"dir.

Evet, milli güvenlik ve askeri gereklerin siyasi alanı sınırlaması ve ana siyasi kararların temel referansları oluşturması, Türk siyasal sisteminin, faturası bugünlere uzanan eski bir geleneği...

Bu gereklerin tanım ve uygulama olarak askeri otoritenin uhdesinde bulunması, bu çerçevede "askeri otoritenin devlet alanı içinde, siyasetin üzerinde yer alan, siyasi kararları denetme işlevi üstlenen özerk bir saha ve yapılanmaya sahip olması" da öyle...

Güney Doğu örneğinde, gibi topluma, talebe, siyasete, kültüre, hatta özgürlüğe ve bireye salt asayiş gözlüğüyle bakan bu "milli güvenlik mantığının yol açtığı tahribat" da ortada...

Şimdi şunu görmek gerek:

Bu "gelenek" ve siyasetçiyi suçlamak için kullanılan bu "tahribat", sürekliliğin de ötesinde, her dönemde biraz daha keskin düzenlemelere yol açarak, askerin devlet içindeki özerk alanının genişlemesi ve pekişmesine işaret eder ve "Türk siyasi tarihini olası okumalarından biri" olarak karşımıza çıkar.

Bugün Fevzi Paşa'nın yerine MGK var. Güneydoğu politikasının ekonomik ve sosyal yönleriyle neler olması gerektiğine, TRT'de ne tür program yapılması icap ettiğine, ceza yasasındaki değişikliklerin istikametine, eğitim ilkelerine, vatandaşlık ve laiklik yorumlarının nasıl olacağına, MGK karar veriyor...

Belki bugün alınan kararlar içerik açısından Fevzi Paşa'nınkiler kadar "akıl dışı" değil, ama "üslup ve sonuçları açısından en az onunkiler kadar vahim"...

Siyasi iktidar sahipleri bu "şema"dan hareketle gerçek iktidarlarını ölçebilirler...

Ölçerler ve genellikle boyun eğerler...

ALİ BAYRAMOĞLU

Künye

Temsilcilikler

AboneFormu

MesajFormu