4857 sayılı Yeni İş Kanunu'nun "Fesih bildirimine itiraz ve usulü" başlıklı 20. maddesinde, iş güvencesi hükümleri kapsamındaki işçinin fesih bildirimine itirazı ve bunun yöntemi düzenlenmiştir. İşveren fesih bildiriminde sebep göstermemiş ise veya işçi gösterilen sebebin geçerli olmadığı inancında ise, fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açılabilecektir. Maddede "feshin geçersizliğine ilişkin dava"nın 1086 sayılı Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu'nun 501-506 maddelerinde düzenlenmiş olan seri muhakeme usulüne göre kısa sürede sonuçlanması amaçlanmış, ancak bir içtihat birliği sağlanabilmesi için Yargıtay'ın denetimine de yer verilmiştir. Öte yandan, maddede iş mahkemelerinin çok fazla olan dava yükü göz önünde tutularak, toplu iş sözleşmesi taraflarının öngörmesi veya işçi ile işverenin anlaşması durumunda, uyuşmazlığın özel hakeme götürüleceği kabul edilmiştir.

Anılan maddede düzenlendiği üzere, "İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir. Toplu iş sözleşmesinde hüküm varsa veya taraflar anlaşırlarsa uyuşmazlık aynı sürede özel hakeme götürülür. / Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi, feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde, bu iddiasını ispatla yükümlüdür. / Dava seri muhakeme usulüne göre iki ay içinde sonuçlandırılır. Mahkemece verilen kararın temyizi halinde, Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir. / Özel hakemin oluşumu, çalışma esas ve usulleri çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir."

Bu hükümde belirtilen hususlar arasında, dikkatimizi, iş güvencesi hükümleri yönünden özel hakem oluşumuna yoğunlaştıracağız. 4773 sayılı İş Güvencesi Yasası hakkındaki tartışmalar sırasında, yoğunlukla savunageldiğimiz doğrultuda "Tüzük" ile düzenlemenin Yasa'ya alınması gerektiği yolundaki görüşümüze uygun olarak ve 4857 sayılı İş Yasası'nın genel tercihine göre, maddenin son paragrafında, "Özel hakemin oluşumu, çalışma esas ve usulleri çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir" hükmüne yer verilmiş bulunmaktadır. Yeni İş Yasası'nın 119. maddesindeki "Bu Kanun'da öngörülen yönetmelikler, Kanun'un yayımı -10.06.2003- tarihinden itibaren altı ay içerisinde çıkartılır" hükmü uyarınca, burada sözkonusu edilen "Yönetmelik" hakkında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde Bakanlık İş Müfettişleri'nin de katılımıyla oluşturulan Komisyon tarafından çalışmalara başlanmıştır. Yeni İş Kanunu'nun uygulanmasında önemli rol oynayacak olan yeni Tüzük ve Yönetmelikleri hazırlama komisyonlarına ve görev alanlara başarılar diliyorum.

Bilindiği üzere özel hakeme gitme kararı, işçinin Anayasa'yla güvenceye alınan ve sadece kendisine ait olan kişisel haklarındandır. Bu husus, HUMK'nun 63, 318/II ve 516. maddeleri yönünden de geçerlidir. 1086 sayılı HUMK'nun 516-536. maddelerinde tahkim-özel hakeme gidilmesinin genel hükümleri düzenlenmiştir. Toplu iş uyuşmazlığı kapsamındaki hususlarda 2822 sayılı TİSGLK'nun 58. maddesi kapsamında "Hakeme Başvurma Tüzüğü"nün 18-21. maddeleri uyarınca özel hakeme gidilmesi mümkündür. HMUK'nun 533. maddesinde özel hakem kararlarının hangi nedenlerle temyiz edilerek yargı denetimine tâbi kılındığı düzenlenmiştir. HUMK hükümlerinin iş hukukundaki yeni gelişmeler doğrultusunda yeniden yorumlanacağı düşünülmektedir.

İş Yasası'nın yukarıda belirtilen nedenlerle özel hakeme gidilebilmesine imkan sağlamasındaki amaç, bilindiği ve madde gerekçesinde açıkça vurgulandığı üzere, iş mahkemelerinin yükünün azaltılmasıdır. Çok iyi bilindiği üzere, 1475 sayılı İş Yasası döneminde, yaptıkları teftiş ve incelemeler sonucu düzenledikleri tutanaklar ve raporlarla, iş mahkemelerinin yükünü büyük ölçüde hafifleten, yani birçok uyuşmazlık konusunun daha mahkemeye intikal etmeden çözümlenmesinde ve mahkemeye intikal eden uyuşmazlıklarda ise delillerin toplanıp yorumlanmasında önemli görevler üstlenmiş bulunan Bakanlık İş Müfettişleri'nin, uzmanlıkları da dikkate alınarak, iş güvencesi hükümlerinin uygulanmasında da özel hakem seçilmesinin büyük uygulama sürati ve kolaylığı getireceği ve bu nedenle hazırlanmakta olan "Özel Hakemin Oluşumu, Çalışma Esas Ve Usulleri Hakkında Yönetmelik"te bu düzenlemeye yer verilmesi gerektiği düşüncesindeyim.

TAHSİN SINAV

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu