Uganda'nın eski Devlet Başkanlarından 78 yaşındaki İdi Amin Suudi Arabistan'da öldü. Suudi Arabistan'ın Cidde kentindeki Kral Faysal Hastanesi yetkilileri, 18 Haziran'dan bu yana yaşam destek ünitesine bağlı olan İdi Amin'in hayatını kaybettiğini söylediler. İdi Amin, 1971'de iktidarı ele geçirmiş, 1979'da ise devrilmişti.

İktidarının başlangıcında popüler olan İdi Amin, iktidardan devrildikten sonra önce Libya'ya sürgüne gitmiş, daha sonra Irak'ta yaşamış, son olarak Suudi Arabistan'a yerleşmişti. Amin, 1999 yılında bir Uganda gazetesiyle yaptığı mülakatta akordiyon çalmayı, balık tutmayı, yüzmeyi, Kur'an-ı Kerim ezberlemeyi ve okumayı sevdiğini söylemişti. İdi Amin'in, Cidde'deki günlerinde genellikle sahil kenarında akşam yürüyüşlerine çıktığı, bazen de Cuma namazı için kaldığı yer yakınındaki bir camiye gittiği bildiriliyor.

Ağır sıklet boks şampiyonuydu

Tam adı İdi Amin Dada Oumee olan eski Devlet Başkanı, 1925 yılında Uganda'nın Koboko bölgesinde doğdu. Uganda'nın kuzeybatısındaki Kakwa kabilesinden olan çok az öğrenim gören İdi Amin, 1943'te İngiliz sömürge ordusuna bağlı Afrika Kraliyet Tüfekli Birliği'ne katıldı.

İdi Amin, İkinci Dünya Savaşı sırasında müttefiklerin Birmanya seferinde, daha sonra da İngilizler'in Kenya'daki Mau Mau ayaklanmasına karşı 1952-56 yılları arasında giriştikleri harekatta görev aldı. Eski bir boksör olan İdi Amin, 1951-60 yılları arasında Uganda ağır sıklet boks şampiyonuydu.

Amin, aynı zamanda ünlü bir rugby oyuncusuydu. Uganda'nın 1962 yılında bağımsızlığa kavuşmasından önce subay rütbesi alan birkaç askerden biri olan İdi Amin, ülkenin yeni Devlet Başkanı Milton Obote'yle yakın dostluk kurdu. Hava kuvvetleri komutanlığına getirilen İdi Amin, Obote'yle arasının açılması üzerine 1970'de görevinden alındı.

Filistin taraftarı, ABD ve İngiltere karşıtıydı

İdi Amin, 25 Ocak 1971'de askeri darbeyle devlet başkanı ve silahlı kuvvetler komutanı oldu, 1975'te ise mareşal rütbesi aldı, 1976'da da kendini ömür boyu devlet başkanı ilan etti. Renkli bir kişiliği olan İdi Amin, milliyetçi bir tutum takınarak, 1972 yılında Uganda'daki bütün Asyalılar'ı sınır dışı etti. Onun bu hareketi, ülke ekonomisinin çökmesine neden oldu. İdi Amin, ABD ve İngiltere'ye hakaretler yağdırdı, Müslüman olduğunu belirterek İsrail'le ilişkileri kesti, Libya ve Filistinliler'in yanında yer aldı. Filistinliler'in 1976 yılında içinde İsrailli ve Yahudi yolcuların bulunduğu bir Fransız yolcu uçağını Entebbe'ye kaçırmalarına doğrudan karıştığı iddia edilen Amin'in Tanzanya ve Kenya'yla başlattığı sınır çatışmaları, Doğu Afrika Topluluğu'nu zayıflattı. İdi Amin'in anti emperyal tutumu, onu Batı medyasının gözünde büyük bir hedef haline getirdi. Amin, şiddetli bir medya manipolasyonuna tâbi tutularak dünya kamuoyuna vahşi hatta insan eti yiyen diktatör olarak tanıtıldı.

'Kaddafi hakem, Humeyni sunucu, Arafat antrenör'

İdi Amin'in sıra dışı davranışlarda bulunduğu uluslararası basına sık sık konu oldu. İdi Amin, 1972'de BM Genel Sekreteri'ne yazdığı mektupta, "Hitler, 6 milyon Yahudi'yi gaz odalarına gönderdiyse bunu Yahudiler'in dünya halklarının çıkarına aykırı olduğunu bildiğinden yaptı" ifadelerine yer verdi.

İngilizler'e, "yiyeceklerinin bitmesi halinde muz göndereceğini" söyleyen Amin, 1976'da eski ABD başkanlarından Richard Nixon'ı "Watergate skandalından kurtulması" için Uganda'ya davet etti. Amin, 1979'da tüm konvansiyonel silahların, nükleer silahlarla değiştirilmesini ve nükleer silahların tüm ülkelere dağıtılmasını önermiş, böylece uluslararası barışın güvence altına alınacağını savunmuştu.

Muhammed Ali'ye dövüş teklifi

Uganda ağır sıklet boks şampiyonu Amin, bölgedeki düşmanı Tanzanya Devlet Başkanı Julius Nyerere'yi anlaşmazlığı ringde çözmeye davet etti. Rakibine avantaj sağlamayı da öneren İdi Amin, bir kolunu sırtına bağlayarak dövüşecekti. İdi Amin, 1981'de de eski ağır sıklet dünya şampiyonu Muhammed Ali'yi gözüne kestirdi. Ali'ye dövüş teklif eden İdi Amin, şartlarını şöyle sıraladı: "Dövüş, Libya'da Trablus'ta yapılacak. Kan kardeşim Kaddafi hakem, Ayetullah Humeyni sunucu, Yaser Arafat da antrenör olacak."

'Gönül gözüyle Allah'ı gördüm'

Amin, "Gönül gözüyle Allah'ı gördüm. Bana, (Uganda'yı kurtarmak istiyorsan tüm yabancıları ülkeden atman lazım) dedi" ifadesini kullanmıştı. Amin, 4 beyaz İngiliz'in taşıdığı tahtırevanla dolaşırdı. Orly Havaalanı'nın tuvaletinde bir Avrupalı'yla cinsel ilişkiye girmekle suçladığı Dışişleri Bakanı'nı görevden aldı. 1979'da, "Dünyadaki en güzel yüze sahibim, annem böyle söylüyor" demişti.