Ağustos'un ilk birkaç günü, araya hafta sonu girmiş olmasına rağmen, ekonomiyi yakından takip edenler için oldukça yoğun geçti sayılır. Perşembe ve Cuma günleri, Devlet İstatistik Enstitüsü, 2003 yılının ilk yarısına ilişkin hanehalkı işgücü anketiyle Mayıs ayına ait dış ticaret endekslerini açıkladı. Haftanın son gününün bitmesine yakın, bu sefer İMF İcra Direktörleri Kurulu'nun 5. Gözden Geçirme ile ilgili kararının çıkmış olduğu haberi, Cumartesi gününe hazırlanan gazetelerin manşetlerini değiştirdi. Pazar günü ise Temmuz ayı enflasyon rakamları kamuoyuna sunuldu. Son havadislerin, ekonomik panoramaya daha müspet renkler kattığına şüphe yok.

2002 yılı sonu itibariyle % 11'e merdiven dayayan, 2003'ün ilk çeyreğinde ise % 12'yi aşan işsizlik oranının ikinci çeyrekte % 10 seviyesine gerilemiş olduğunu görmek, rahatlatıcı bir gelişme. Hatırlanacağı gibi, bu yılın ilk çeyreğinde yaşanan büyüme, büyük ölçüde şirketlerin fazla mesai ve artan kapasite kullanım imkanlarıyla gerçekleştirilmişti. Öyle anlaşılıyor ki, yavaş yavaş istikrara kavuşan iktisadi ortam ve artan güven, müspet gelişmenin beklenenden daha uzun süreceği yönündeki beklentileri beslemiş, şirketler yatırım ve istihdam imkanlarını artırmaya yönelmişlerdir.

Öte yandan dış ticaret istatistikleri de, Mayıs ayında ihracat miktar endeksinin geçen yılın aynı ayına göre % 21,5, bir önceki aya göre ise % 8'lik bir artışın olduğunu göstermekte. Buna göre, ilk beş aydaki artış, ihracat patlaması yaptığımız 2002'nin aynı dönemine göre değer olarak % 30 civarında bir büyüme gerçekleştirmiş. Son açıklanan veriler, ihracatın son iki ayda daha da büyüdüğüne işaret ediyor. Gerçi fiyat endeksi, hem döviz, hem de enflasyondan dolayı bir önceki aya göre kısmen gerilemiş olsa bile, hâlâ geçen yılın aynı ayına göre ürünümüzü daha pahalıya satıyoruz. Buna karşılık, ithalat rakamlarındaki artış, henüz ciddi bir dış ticaret açığına işaret etmiyor. Bu sürecin, bundan sonra ihracat aleyhine, ithalat lehine gelişeceği tahmin edilebilir. Zira ihracatçımız bu sene, geçen seneye nispetle daha düşük kâr marjlarıyla çalışmak durumunda. İç tüketim ve yatırım talebinin artışı, düşük döviz seviyeleri ile birleşince önümüzdeki aylarda ithalatın daha hızlı artacağını gösteriyor. Ancak ne dış ticaret açığı, ne de cari açık henüz tehdit edici boyutlarda. Dış ticaretteki gidişat, şimdilik, tahminlerden daha müspet bir şekilde gelişiyor.

Temmuz ayı enflasyon rakamları da, yine tahminleri çürüterek yaşanan büyümeye, artan kapasite kullanım oranlarına ve tüketim talebine rağmen, sıfırın altında gerçekleşti. Geride bıraktığımız ayda yarım puan azalan enflasyon, bu manevrasıyla bir önceki yıla göre, toptan da % 25,6, tüketici de % 27,4 seviyelerine gerilemiş bulunuyor. Bu performansta, tüketici fiyatlarında gıda ve giyim ürünleri ile toptanda tarım ürünlerindeki fiyat azalmalarının büyük etkisi var. Öte yandan, çekirdek enflasyon olarak tabir edilen, özel kesim imalat sanayi enflasyonunun yarım puan artış göstermiş olması, gelecek aylarda trendin tersine döneceğinin işareti sayılabilir. Buna rağmen üst üste üç aydır büyümeye rağmen, eksi enflasyon yaşamış olmak, beklentileri kırmak ve hedefleri tutturmak açısından müspet bir gerçekleşme.

Nihayet, gecikmeler ve aksiliklere rağmen IMF'den çıkan karar, hem piyasaları, hem de hükümeti rahatlatan bir gelişme olarak görülmeli. Son açıklamalar, programın yürüyor olmasını ilandan öte, kamunun 2004'te yoğunlaşan dış borcunun yeniden yapılandırıldığını kamuoyuna duyurdu. Hükümetin borç yönetimini kolaylaştıracak olan bu adım, ekonomi yönetimince yerinde kullanılabilirse, krizden çıkışı hızlandıracaktır.

IMF ile gelinen son nokta ve krizden çıkışın önündeki engelleri değerlendirmeye devam edeceğiz. Bu arada, önünüze koyduğum tablonun "pembe" tonları bu çerçeveden bakınca hayli ön plana çıksa bile, esasında çok ciddi tehdit ve riskleri de içinde barındırdığını belirtmek gerek. Bu tablo, istikrara kavuşmuş bir ekonominin sureti değildir; krizden çıkmak için debelenen bir toplumun müspet yönde hareket ettiğini belgeleyen bir fotoğraftır sadece. Bu duruma bakarak, aşırı iyimserliğe de, vehme de kapılabilirsiniz.

MELİKŞAH UTKU

Künye

Temsilcilikler

AboneFormu

MesajFormu