Beşbin yıl önce pazaryeri uygarlığın odak noktasıydı. Uzak ülkelerden getirilen egzotik baharatlar, ipekler, maymunlar, papağanlar, mücevherler ve gizemli öyküler orada buluşurdu. Günümüzde ise yeni bir kavram var: "Elektronik pazaryeri". Daha da açarsak, "elektronik ticaret". Üzerinde elektronik ticaretin yapıldığı internet, diğer deyişle "siber uzay" da tıpkı, beş bin yıl önceki pazarlar gibi. Değişen fazla bir şey yok. Değişen sadece, o eski, klasik pazaryerlerindeki unsurların bir ölçüde budanmış olması.

Koç Sistem Yayınları'ndan çıkan "İletişim ve İnternet Üzerine Fikirler: Bir Manifesto*" adlı kitapta konuya ilişkin şu değerlendirme yapılıyor: "Pazar herkesin elindeki malı sergilediği, müşteri aradığı bir yerdir. 'Pazar'da insanlar, sattıklarından elde ettikleri paralarla yeni mallar alırlar. Sadece alım-satım yapılmaz pazarlarda. 'Pazar' karma karışık sesler duyduğumuz bir yerdir. Konuşulur, öyküler anlatılır. Herkesin anlatacak bir öyküsü vardır. Pazar diyalog demektir."

Herman Melville, "Bırakın konuşalım, tüm hatalarımız ve zayıflıklarımız ortaya çıkacak olsa bile ve zayıf olduğunu bilmek bir güçlülük belirtisi olduğu için..." diyor.

Pazar konuşmak ister!

"Elektronik pazaryeri"nde müşteriler konuşuyor. E-posta mesajları, sohbet odaları, haber grupları hepsi konuşmaya yarıyor. İnsanlar alacakları ya da aldıkları ürün hakkında sorular yöneltiyorlar. İnternetin insanları uyandırmasından korkmaktan bahsediliyor. Sorgulayan, ince eleyip, sık dokuyan bir müşteri profili var artık. Müşterilerin öneri ya da yeni talepler getirmesi, ürün ya da hizmetler hakkında şikayetlerini bu kadar hızlı ulaştırması tahmin edilen bir şey değildi. Şimdi, müşterisi olduğu firmanın sitesini ziyaret ederek, mesajlarıyla düşüncesini açıkça ortaya koyan bir müşteri profili var.

İnternet Manifestosu'nda şöyle sesleniliyor: "Pazar saldırgan pazarlamacılarla ve reklamcılarda konuşmak değil, şirketin koruma duvarlarının ardındaki diyaloglara katılmak ister. Gizliliğin ortadan kalkması için şunu söylemeli: Biz pazarız. Sizinle konuşmak istiyoruz."

David Weinberger ise, "Web'in tinsel anlamı insan sesinin geri dönüşüdür" diyor ve devam ediyor:

"Bizim kim olduğumuzu sesimizden daha çok gösteren bir özelliğimiz olamaz. Sesimiz ne düşündüğümüzü ve ne hissettiğimizi anlatır. Ses istemli ve istemsizin her ikisini de içerir. Hem herkese açık hem de en özel yanlarımız sesimizde gizlidir. En önemli anlarda sesimizin yardımına başvururuz.

Yönetilen işler bizden sesimizi çaldı. İşte buna karşı savaşmak gerekir. Bu yüzden patronumuzun arkasına geçip şirketimizle kendimiz arasına bir ironi boşluğu yerleştiriyoruz. İşte bizler akla gelebilecek en dar düşünce kalıplarına sıkışmamız pahasına susmamız için sesimize yapılan bu suikastın kurbanlarıyız".

Web konuşturuyor. En insani ihtiyaca cevap veriyor. Artık şirket toplantıları internet üzerinde yapılıyor. Saatler sürecek bir toplantı, kısa sürede tamamlanıyor.

John Jay Chapman, Hobart College mezuniyet töreni konuşmasında bundan tam 102 yıl önce. 1900 yılında şöyle diyordu: "Yararlı olmak istiyorsanız, sizi susturacakları bir yolu seçmeyin. Karşılığında ne yitirecek olursanız olun, konuşma özgürlüğünüzden vazgeçmeyin. Görüşünüzün sorulmadığı yer ve susmanız istendiği zaman ortada apaçık bir kötülük olduğundan kuşkulanın. Ne yaparsanız yapın, ama konuşmaktan vazgeçmeyin. Sizden uzak durulsa da, nefret edilse de, sizinle alay edilse de, sizden korkulsa da, kuşkulanılsa da susmayın!"

* İletişim ve İnternet Üzerine Fikirler: Bir Manifesto. Rick Levine, Christopher Locke, Doc Searls, David Weinberger. Koç Sistem Yayınları.

Netpano

Netpano, haftada bir güncellenen farkli bir site. Genel içeriğini, tarih, edebiyat, bilişim, belgesel, röportaj gibi konuların oluşturduğu sitede, tarih yazılarının ağırlığı dikkat çekiyor. Bilişim basınından tanıdığımız gazeteci Baki Günay tarafından yayınlanan sitede, okurların görüşlerini almak için anket, ziyaretçi defteri gibi servisler de yer alıyor.
http://www.netpano.com

Ekoçerçeve

Ekonomi ve iş dünyasıyla ilgili tüm bilgileri bulabileceğiniz kapsamlı bir site. Ekonomi, Dışhaber, Politika, Teknoloji, Sektörel, Bireysel Gelişim, Fuarlar, Yazarlar, Eko Mizah gibi ana başlıklar altında iş dünyasıyla ilgilenenler için hemen hemen tüm bilgileri sunan sitede, son dakika haberleri, borsa bilgileri, para piyasalarında son durum, hava durumu bölümleri de mevcut.
http://www.ekocerceve.com

ADRES ÇUBUĞU

http://www.anafilya.net
http://www.demokrasim.net
http://www.turkmedya.com.tr.tc
http://www.guvenlikhaber.com
http://ugurisilak.cjb.net
http://www.multiturk.com
http://www.ezgisanat.gunlugu.com