Son iki yerel seçimle karşılaştırıldığında 2014 yerel seçimleri genel siyasi atmosferden en çok etkilenen seçim oldu.
olması gibi faktörler seçimleri yerel dinamiklerden uzaklaştırdı. Siyasetteki bu sarsıntılar geçmiş seçimlerde AK Parti’ye karşı laiklik karşıtlığı propagandası yürüten CHP’nin söylemini de etkiledi. CHP bu faktörler üzerinden bir seçim propagandası kurguladı.
Seçim gündemini büyük ölçüde partilerin büyükşehir adayları oluşturdu. Muhalefetin gösterdiği adaylar hep parti içerisinde hem de partiler arasında bir rahatsızlık ortaya çıkardı. CHP’nin İstanbul’da
Mustafa Sarıgül’ü
ve Ankara’da
Mansur Yavaş’ı
aday göstermesi parti içerisinde fikir ayrılıklarına sebep oldu. BDP’nin, Gezi Parkı Şiddet Eylemleri sonrasında sol kesimde popülaritesi artan
Sırrı Süreyya Önder’i
İstanbul için aday göstermesi ise oyların bölüneceği kaygısını taşıyan CHP’yi rahatsız etti. AK Parti ise İzmir’de eski Ulaştırma Bakanı
Binali Yıldırım’ı
aday göstererek “CHP’nin kalesi İzmir” algısını yıkmayı hedefledi. BDP ise Doğu ve Güneydoğu’da seçimlere kendi girerken Batı’da farklı bir taktik benimseyerek HDP ile birlikte seçime girdi.
Yerel seçim yasası tartışması
12 Kasım 2012’de kabul edilen
“Yeni Büyükşehir Yasası”
olarak tanınan 6360 Sayılı Kanun birçok tartışmayı da beraberinde getirdi. Kanunun kabulü ile büyükşehir yönetim sisteminde öngörülen değişimlerin 30 Mart 2014 yerel seçimlerinden sonra uygulanacak olması, tartışmaların bir kent yönetim sistematiği odağından daha çok seçim sistemi üzerinde yoğunlaşmasına neden oldu.
Tartışmalar yasa henüz tasarı aşamasındayken, “il sınırı içerisindeki tüm seçmenlerin büyükşehir belediye başkanı ve meclis üyeleri için oy kullanacak olmaları” üzerinden başladı. Yasanın seçim sonuçlarını hangi yönde etkileyeceği 2014 yerel seçimleri öncesi önemli bir diğer tartışma konusu oldu. Cumhuriyet Halk Partisi, yönetim zorlukları, yurttaşa getireceği ek yükler, yükselteceği demokrasi açığı ve idari yapı açısından doğuracağı sakıncalar gibi nedenlerle yasayı uygun bulmadığını belirtildi. Bu ve benzer iddialar AK Parti bülteninde yanıt verdi. Yeni yasal düzenlemeyle söz konusu olanın yalnızca belediye hizmetlerinin olduğu, hizmet bütünlüğünün ve ülke geneline ayrım yapmadan hizmet etmenin gerekliliğinin esas olarak benimsendiği ifade edildi.
Yasanın
“kırsal oyları”
hedeflemek üzere kurgulandığı yönünde gelişen tartışmaların, seçim sonuçlarına bakıldığında çok da gerçekçi olmadığı görülecekti.
Bu seçimlerde ilk kez sandık sonuç tutanakları, elektronik ortama aktarılarak siyasi partilerin erişimine açıldı. Seçim gecesi kurulda bulunan ve ülke seçmeninin yüzde 95'ini temsil eden siyasi parti temsilcilerinin, seçim sonuçlarını YSK ile birlikte izledi.
Seçime 26 siyasi partinin katıldı. 30 büyükşehir, 51 il belediye, 961 ilçe, 390 belde belediye başkanlığı, 20 bin 500 belediye meclis üyeliği, bin 251 il genel meclisi üyeliği 49 bin 707 muhtarlık ve ihtiyar heyeti meclisi üyeliği için seçim yapıldı.
Büyükşehirlerde 40 milyon 727 bin 194 seçmenden 36 milyon 440 bin 968'inin oy kullandı. Katılım oranı yüzde 89,48 oldu. 2009 yılındaki yerel seçime katılımın yüzde 83’tü.
AK Parti’nin sekizinci zaferi
2014 yerel seçimlerinde partilerin vaatleri genel siyasetin gündemi ve aday tartışmalarının gölgesinde kaldı. Geçmişteki iki yerel seçime nazaran bu seçimlerde adaylar daha da ön plana çıktı. Muhalefet partilerinin AK Parti karşıtı blok siyaseti yaptığı ve FETÖ’nün bu ittifakı dışarıdan desteklediği seçimler her şeye rağmen AK Parti’nin oylarını artırarak kazanmasıyla sonuçlandı.
AK Parti 2014 yerel seçimleri itibarıyla girdiği sekizinci seçimden de galip çıkmayı başardı.
30 Mart yerel seçiminin kesin sonuçlarına göre, büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerinde AK Parti oyların yüzde 45,54'ünü alarak birinci parti oldu. Büyükşehir seçimlerinde CHP yüzde 31,04, MHP yüzde 13,65 oranında oy aldı. Belediye başkanlığı seçimlerinde ise AK Parti yüzde 43,13, CHP yüzde 26,45, MHP yüzde 17,76 oranında oy aldı.
İl genel meclisi üyeliği seçimlerinde AK Parti yüzde 45,43, MHP yüzde 20,71, CHP yüzde 16,87, belediye meclisi üyeliklerinde AK Parti yüzde 42,87, CHP yüzde 26,34, MHP yüzde 17,82 oy oranına ulaştı.
2004’ten bu yana seçim zaferini elinden bırakmayan AK Parti’nin başarısında büyük ölçüde yerel yönetimlerde ortaya koyduğu hizmet odaklı vizyon etkili olsa da bunun yanında muhalefet partilerinin on beş yıllık süreçte alternatif bir belediyecilik anlayışı geliştirememesi de etkili oldu.
Seçim sonuçları karmaşaya dönüştü
Türkiye genelinde yapılan yerel seçimlerin üzerinden birkaç gün geçmesine karşın, ülkenin dört bir yanından seçim sonuçlarına itirazlar geldi. Seçim gecesi sonuçlar açıklanmadan televizyonlara çıkan CHP’nin adayı Mansur Yavaş ile AK Parti’nin adayı Melih Gökçek arasındaki çekişme, Ankara’daki kutuplaşmanın da simgesi oldu. Birbirlerini seçim gecesi halkı yanıltmakla suçlayan adayların, seçim sonuçlarına itirazları da ardı ardına geldi.
CHP son olarak 25 ilçede oyların sayılması istemiyle ilçe seçim kurullarına başvurdu. AK Parti’nin de Ankara’daki sonuçlara itirazı vardı ve
“Oylarımızın hepsi, hesabımıza yazılmamış”
denilerek, ilçe seçim kurullarına gidildi. İlçe seçim kurullarına yapılan başvuruya göre;
AK Parti 342 sandığa, CHP de 919 sandığa itiraz etti.
Ancak, bu itirazlara
“Sadece 13 sandıkta oylar yeniden sayılabilir”
yanıtı geldi.
YSK, AK Parti'nin 131 itirazından 6'sının, CHP'nin 87 itirazından 5'inin, MHP'nin 50 itirazından 5'inin, Saadet Partisi'nin 10 itirazından 1'inin kabul edildiğini açıkladı.
13 seçim iptal edildi
Seçimlerde
13 seçimin iptal edildiğini
açıklayan YSK, bu 13 yerden ikisinde belediye başkanlığıyla birlikte belediye meclis üyeliği ve il genel meclis üyeliği seçimi yapılacağını duyurdu.
