Yardımlaşma kültürünün en güzel temsili ‘Askıda Ekmek’

Mahallede yardımlaşma kültürünün belki de en güzel örneği… Bir Osmanlı geleneği... Veren el ile alan elin birbirini görmediği ‘Askıda Ekmek’ uygulaması geçmişten günümüze yaşatılmaya devam ediyor. Son yıllarda oldukça popüler olan bu geleneği ata mirası olarak sahip çıkıp devam ettiren fırınlar iyilik yapmanın güzelliğini insanlara anlatıyor.

Sofraların baş köşesinde olan ekmeğe dahi ulaşamayan aileler var. O aileler için askıya asılan ekmek rahat bir gün geçirmelerini sağlıyor. Belki hiç tanımadığınız birinin ya da alt komşunuzun sofrasına katkıda bulunduğunuz ‘Askıda Ekmek’ sadece Türkiye’ye özgü bir davranış.

ASKIYA BIRAKILAN ÜRÜNLER HER GEÇEN GÜN ÇEŞİTLENİYOR

‘Askıda Ekmek’ son günlerde o kadar popüler oldu ki askıda kahve, askıda kıyafet, askıda meyve sebze gibi örneklerini görmeye başladık. Yenişafak.com olarak ‘Askıda Ekmek’ uygulamasının asıl doğduğu yer olan fırınları gezdik.

NE İSTERLERSE ONU ALABİLİYORLAR

FIRINCILAR BUNU ZATEN YAPIYORDU

İstanbul’un hiç şüphesiz en eski fırınlarından biri Kuzguncuk’da bulunan Gül Ekmek. Fırıncılık mesleği dedelerinden miras kalan Zeynel Sabahattin Özgür, askıda ekmek uygulamasını aslında tüm fırıncıların uyguladığını şimdi ise insanların katkıda bulunduğunu söylüyor. Yaklaşık 10 yıl önce bir öğrenci grubunun ödevi olarak ‘Askıda Ekmek’ uygulamasını başlatan Özgür, sonra ise uygulamayı sürdürmeye devam etmiş. “Günlük olarak 5-10 tane ekmek bağışlanıyor. Kimi zaman daha fazla oluyor. Bazen hiç olmayabiliyor” diyen Özgür, “Talep fazla olduğunda ise ihtiyaç sahiplerine biz veriyoruz tabii. Askıda ekmek başlamadan önce de biz yani fırıncılar ihtiyaç sahibi insanlara bunu veriyorduk” ifadelerini kullanıyor.

OSMANLI GELENEĞİNİ DEVAM ETTİRİYORUZ

12 yaşından beri fırıncılık yapan ve 5 yıl önce kardeşleriyle birlikte Esenler’de Ekmekcim Unlu Mamülleri’ni açan Mustafa Güzel ise ‘Askıda Ekmek’ uygulamasını belediye ile ortaklaşa yürütüyor. Belediyenin belirlediği yoksul ailelere bağışçıların yardımlarını ulaştırdıklarından bahseden Güzel,

Bazıları var ekmeği istemeye bile utanıyor. ‘Onların halinden anladığımız için hemen yardımcı olmaya çalışıyoruz. Günlük 80 ile 100 arası değişiyor askıda ekmek sayısı. Bunun 50 tanesi bizim cebimizden gidiyor diyebiliriz. Bu işin suistimal edilme durumu da var ne yazık ki. Mesela biri 100 ekmek bağışladı. Ben art niyetli biri olsam 100 ekmeği ayırıp bitene kadar verebilirim ama ihtiyaç sahiplerine bayat ekmek değil taze ekmek veriyoruz” şeklinde konuşuyor.

HER GÜN ASKIYA EKMEK ASAN İNSAN VAR

Kendisi 30 yıllık fırıncı olan ve 23 yıldır Gaziosmanpaşa’da bulunan Trabzon Ekmek Fırını’nı kardeşleriyle beraber işleten Zeki Azgın, tıpkı birçok fırıncı gibi baba mesleğini devam ettiriyor. Askıda ekmek uygulamasını babasının, dedesinin de yaptığını söyleyen Azgın,

diyordu. Biz de onu veriyorduk” diyor. Diğer fırınlarda uygulanan elektronik tabelanın aksine gerçekten ekmekleri askıya asan Azgın, “Günde 60-70 ekmek askıdan alınıyor. Müşteri gelmediği zaman o ekmeği satıyoruz. Yarın devam ediyoruz. Taze bir şekilde veriyoruz” ifadelerini kullandıktan sonra konuşmasını şu şekilde sürüyor:

EN ÇOK EKMEK TOPLANAN FIRIN BİZİZ
Eşiyle birlikte Esenler’de bulunan Huzur 4 Ekmek Unlu Mamülleri’ni işleten Halide Salman ise kendi fırınlarında uzun yıllardır yürüttükleri ‘Askıda Ekmek’ projesini şu şekilde anlatıyor:

“Bize güvenen müşterilerimiz para veriyordu. ‘Tanıdığınız fakir varsa verin’ diye. 4 ekmek 3 ekmek bağışlayanlar oluyordu. Bunun üzerine belediye bize teklif sundu. Askıda ekmek projesini sundular. Biz zaten bu uygulamayı uyguladığımız için hemen kabul ettik. Belediyenin belirlediği aileler ile gerçekten ihtiyaç sahiplerine ulaştığını görüyoruz. Belediyenin belirlediği bir aile değil ama ihtiyacı var biliyoruz, onlara da veriyoruz tabii ki. Bağışlar ise özel günlerde artıyor. Kandillerde çok bağış yapanlar oluyor. Gün oluyor hiç olmuyor. Bazen 400’e kadar çıktığı bile oluyor. En çok ekmek toplanan fırın biziz.”

ARAP FIRININDAN TÜRKİYE’DE YARDIM EDİLİ

Fatih Malta Çarşı’sında bulunan Modern Lübnan Fırınları, Suriyeli Ahmed Alsayed Ali tarafından 4 sene önce açılmış. Ülkesindeki savaştan dolayı Türkiye'ye ticaret yapmaya gelen Ali, muhacir olarak sığındıkları ülkede ihtiyaç sahiplerini unutmamış.

Arap ya da Türk fark etmeksizin ihtiyaç sahibi olanların alabilmesi için dükkanında ücretsiz bir ekmek sepeti bulunduruyor. Alışveriş yapanların çoğunluğu Araplar olmasına rağmen Türklerin de rağbet gösterdiği fırında açıldığı günden itibaren ‘Askıda Ekmek’ uygulamasının olduğunu anlatan mekan çalışanlarından Yaser El Fil,

Bazen listede ekmek olmuyor. Patron diyor ki: “Al benim cebimden 500 lirayı, oraya yaz. Dağıtın, boş kalmasın millet alsın.” Günde yaklaşık 25-30 tane arası bağış oluyor. Askıdan ekmek alan kişi sayısı ise 50’ye yakın oluyor. En çok yetimleri olan aileler geliyor. Fazlasını biz karşılıyoruz. Sadece ekmek de vermiyoruz. Pide, sandviç ekmeği, tost ekmeği gibi fırında bulunan çeşitli ürünlerden de veriyoruz” diyor.

BU FIRINDAN ÜCRETSİZ EKMEK ALABİLİRSİNİZ

Bağcılar’da bulunan Altunlar Fırın ise ‘Askıda Ekmek’ uygulamasını bölgede başlatan ilk fırın. Yaklaşık 20 yıldır hizmet veren fırının bu uygulaması belediyeye de örnek olup diğer fırınlar arasında yaygınlaştırılmış.

Fırının girişinde bulunan askıda ekmek tabelasının amacının ihtiyaç sahiplerine ‘Bu fırından ücretsiz ekmek alabilirsiniz’ mesajını vermek olduğunu söyleyen mekan işletmecisi Kerem Baydemir,

“Hayırseverler bağış yapsa da yapmasa da biz geleni geri çevirmiyoruz. Şu an 20 ailemiz falan var. Ekmeğin dışında da yardımcı olduğumuz konular var. İhtiyaç sahiplerine pasta da veriyoruz poğaça da. O an canları ne çektiyse onları alabiliyorlar. İstediklerini de geri çevirmiyoruz. Her kesin bu işe el atması gerekiyor. Çünkü ihtiyaç sahibi çok insan var” şeklinde konuşuyor.