Kimse böyle olmak istemez

Halk arasında ''gece yanığı'' olarak bilinen zona, varisella zoster virüsünün (VZV) sebep olduğu, daha önce suçiçeği ile karşılaşmış kişilerde görülen, ağrılı deri kabartılarıyla kendini gösteren bir hastalık. Yapılan araştırmalar zona aşısının 50-59 yaş grubunda zona gelişme riskini yüzde 70 azalttığını gösteriyor. Erken tanının (döküntüden sonraki ilk 24-72 saat) ile etkin tedavi başlandığında hem deri bulguları hem de ağrının şiddetini azalttığını söyleyen Dermatoloji Uzmanı Doç. Dr. Emel Güngör “Stres, uykusuzluk, yorgunluk, sağlıksız diyetler ve mevsim geçişlerinde bağışıklık sistemi baskılanır ve zona görülme sıklığı artar. Yine bağışıklık sistemini zayıflatan kanser, kemoterapi, ışın tedavisi ve AIDS gibi durumlarda da zona gelişmesi kolaylaşır. Bu nedenle zonadan korunmak daha da önemlidir” diyor.

Varisella zoster virüsü ile (VZV) ile ilk karşılaşırlığında suçiçeği hastalığı oluşur. Suçiçeği iyileştikten sonra VZV, omurilikte bazı sinir hücrelerinde hastalık yapmadan pasif olarak kalır, yani uykuya yatar. Yıllar sonra vücut direncinin azaldığı bazı dönemlerde VZV aktifleşebilir ve sinirler yoluyla deriye gelip o bölgede ağrılı su toplamış kabartılara sebep olur. Virüs belli bir sinir demetinde hasar yarattığı için, genellikle o sinir bölgesinde, vücudun veya yüzün tek yarı tarafında ağrılı kabartılar görülür. Stres, uykusuzluk, yorgunluk, sağlıksız diyetler ve mevsim geçişlerinde bağışıklık sistemi baskılanır ve zona görülme sıklığı artar. Yine bağışıklık sistemini zayıflatan kanser, kemoterapi, ışın tedavisi ve AIDS gibi durumlarda da zona gelişmesi kolaylaşır.

Zonada en önemli belirti ağrıdır, nadiren halsizlik, ateş, titreme gibi genel hastalık belirtileri görülebilir. Özellikle bağışıklığı ilaçlarla veya kanser gibi hastalıklarla baskılanmış kişilerde görme ve işitme kayıpları, zatürre veya ensefalit gelişebilir. Şiddetli ağrı her 5 kişiden 1'de deri kabartıları iyileşse de devam edebilir ve kişinin sosyal hayatını ve uykusunu olumsuz yönde etkiler. Zona sonrası devam eden sinir ağrısına postherpetik nevralji adı verilir. Zona ve postherpetik nevralji 50 yaş üzerindeki kişilerde daha sıktır. Ağrı yanma, batma, iğnelenme şeklinde hissedilir, sinir hasarının olduğu deri bölgesi son derece hassastır, giysilerin teması bile kişiyi rahatsız eder.

Zona aşısı 50 yaş üstündeki sağlıklı her kişiye tek doz uygulanabilir. Zona aşısının uygulanamadığı kişiler; bağışıklık sistemini olumsuz yönde etkileyen ilaç kullananlar, kemoterapi veya radyoterapi görenler, kemik iliği veya lenfatik sistemi etkileyen kanser hastaları ve AIDS gibi bağışıklığı baskılayan hastalığı olanlar, hamileler ve aşı içindeki maddelere alerjisi olanlardır. Aşıya bağlı ciddi yan etki şimdiye kadar bildirilmemiştir. Aşı yerinde kaşıntı, ağrı, kızarıklık ve şişlik olabilir, az sayıda kişide baş ağrısı görülebilir.