Pekin’den İstanbul’a uzanan Sanatla Büyümek sergisi Dolmabahçe Resim Müzesi’nde her yaştan sanatseveri ağırlıyor. Baba oğul Ali Leigong ve Said Chuanyi Lei tarafından üretilen eserlerin hikayesi Pekin’den başlayıp İstanbul’da son bulurken aynı zamanda iki sanatçının çocukluğundan da bugüne ulaşıyor.
Dolmabahçe Resim Müzesi’de Hüseyin Zekai Paşa Sergi salonu bugünlerde Çinli sanatkar baba oğulun eserlerine ev sahipliği yapıyor. Ali Leigong ve Said Chuanyi Lei, doğma büyüme Müslüman olan sanatkarlar bir süredir İstanbul’da yaşıyorlar.Sanatçı Ali Leigong ile oğlu Said Chianyi Lei’nin 1967-2023 yılları arasında yaptıkları 70 eser İstanbul’dan Pekin’e doğru görsel yolculuğa çıkarıyor. “Sanatla Büyümek” sergisi, aynı zamanda baba oğulun çocukluğundan bugüne ürettiği eserlerden bir seçki. Eserler farklı tekniklerle üretilmiş.
70 yaşı 70 eserle kutlayan sergi
Çin İslam minyatür ekolünün kurucusu Ali Leigong’un, Çin minyatür sanatına İslam unsurlarını dahil eden öncü yaklaşımını oğlu Said Chuanyi Lei de takip ediyor.Küratörlüğünü Betül Tekiner’in yaptığı sergideki 70 eser 70 yaşındaki Ali Leigong’a da bir gönderme. Betül Tekiner, “ Sanatkar Ali Leigong, 70. yaş gününü kutluyor. Biz de yaşına ithafen sergide 70 eser sunduk” diyor.
Üretilen eserler aslında pek çok sanat dalını da buluşturuyor. “Xuan Kağıdı” gibi özel malzemeler üzerine çalışılmış Çin ve Türk minyatürü, Çin kaligrafisi, “Klasik Gongbi” tekniği ve “Xieyi” (Sumi-e) tekniklerinden örneklerin izleyicilere sunulduğu sergide, sanatçıların çocukluk dönemine ait çalışmaları ve efemeralar da yer alıyor. Said Chuanyi Lei’nin kedi temalı tabloları ve Ali Leigong’un “Yüce Gökçe” adlı eseri dikkat çekiyor.
Sezai Karakoç’a ithaf edilen bir eser
Ayrıca Sezai Karakoç’un bir portresi de dikkat çekiyor. Ali Leigogn, son dönemin önemli şairlerinden Sezai Karakoç’un Mona Roza ve “Sürgün Ülkeden Beşkentler Başkentine” şiirlerini okuduktan sonra çok etkilenip bu tabloyu yapmış. Şiirle görsel sanatı buluşturan Çin’deki pek çok sanatçı olduğunun da altını çiziyor. Sergide de bunun örneklerini görüyoruz.
13 yaşının resimlerine 70 yaş şiirleri
Mesela 13 yaşındayken kuzenine hediye etmek için resmettiği dolap kapakları tam 57 yıl sonra sürpriz bir şekilde Leigong’a geriye verilmiş. Bu resimler aracılığıyla çocukluğuyla yeniden buluşan sanatçı bu eserlerin üzerine şiirler yazmış. Bir anlamda 13 yaş ile 70 yaşı arasındaki hikayeyi yeniden bu eserlerde bir araya getirmiş. Mesela birinin üstündeki şiiri şöyle: “ Elli yedi yıl öncesine dönüp bakınca/ Rüzgar kar ve yağmur gözlerimde canlanıyor/ Gençlik bırakılan izler altından kıymetlidir/ O ince ruhlu insana”
Bir diğerindeki sözler ise şöyle bitiyor: “ Çiçek kokusu ve kelebek dansı çocukların resmine girer/ Ve biz beyaz saçlarımızla buluşuruz yeniden/ Yola çıkarız batıya doğru tekrar”
Kedi ve balıklar
Bu tabloların devamında ise Said Chuanyi Lei’ne ait bir enstalasyon çalışma var. Küçük bir havuzun tabanına yerleştirilmiş kedi görselinin üstünde japon balıkları yüzüyor. Yine sergide tıpkı Ali Leigong’un 13 yaşında yaptığı tablolar gibi Said Chuanyi Lei’nin iki yaşındayken yaptığı resimler sergileniyor. Böylece sergiyi gezerken iki sanatçının çocukluklarından bugüne sanatsal dünyalarını görmek mümkün. Hem yetişkinler hem de çocuklar için hazırlanan sergi 26 Ocak 2025’e kadar görülebilir. Ayrıca sergi süresince yetişkinlere ve çocuklara yönelik atölyeler de yapılıyor.
Çin Minyatürü ile İslam minyatürünü birleştirerek yeni bir ekol kurdu
- 1954 yılında Müslüman bir Çin ailesinde dünyaya gelen Ali Leigong 1972 yılında Pekin Resim Akademisi’nde resim eğitimine başladı. Klasik Gongbi (Çin minyatürü) ve Hsieh (Mürekkep fırçası resmi) alanlarına yoğunlaşarak çalışmalarını bu alanda ortaya koydu. 1976’dan itibaren ulusal ve uluslararası sergilere katılarak pek çok ödül alan sanatçı İran ve ABD’de açtığı sergilerde İslam sanatı ile diğer ekoller arası bağ kurdu. Çin İslam Minyatürü adlı yeni bir ekolün kurucusu olan sanatçı, İran’dan Üstün Müslüman Sanatçı unvanını aldı. Bakır Ustası, İpek Yolu Elçisi gibi tanınmış eserlere imza atan sanatçının Türkiye, Çin, İran, ABD gibi ülkelerde açtığı sergiler var.
Çinli sanatçının kedi aşkı
- Said Chuanyi Lei babasının kurduğu Çin-İslam Minyatür sanatının genç temsilcilerinden. Babasından aldığı ilk resim eğitimlerinin ardından İstanbul’a gelmiş. Sergide de gördüğümüz gibi Türk motifleriyle zenginleşen eserlerinin merkezinde İstanbul’un kedileri var. Pekin’de 1987’de dünyaya gelen sanatçı önce bir sanat lisesinde daha sonra ise Pekin Üniversitesi’nde Arkeoloji ve Müzecilik Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde okumuş. İstanbul’da Selçuklu ve Osmanlı sanatları üzerine çalışmalar yaparak buradaki motifleri eserlerinde kullanmış.
