Rusya ile yeni dönem

Suriye krizi ve Rus uçağının düşürülmesiyle son otuz yılın en ağır krizini yaşayan Türkiye ve Rusya, ilişkilerde yeni bir sayfa açmaya alışıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rus lider Putin arasında bugün St. Petersburg'da yapılacak zirve, ABD ve Avrupa Birliği'nin 15 Temmuz darbe girişimi karşısında Türkiye'yi yalnız bırakmasının hemen ardından gerçekleşmesi bakımından tarihi bir nitelik taşıyor. İki liderin görüşmesi, sadece Türkiye ve Rusya'da değil, dünya genelinde en önemli konu haline geldi.

15 Temmuz'da Türkiye'yi iç savaşa sürüklemeyi amaçlayan müdahalede ABD ve AB'nin demokrasiden yana tavır almaması ve darbe girişimini destekliyor görüntüsü Türkiye ile Batı arasında ciddi güven bunalımı oluşturdu. Bugünkü zirvede verilecek mesaj sembolik önem taşıyor. İki ülke, uçak kriziyle ilgili sorunları aşmayı, Suriye'de çözüm ve işbirliği yaklaşımlarını ortaya koymayı, ekonomik ilişkileri yeniden zirveye taşımayı hedefliyor. Batı'dan Rusya'ya yönelen tehditler, Türkiye'nin adeta çevrelenmesi Ankara ve Moskova'yı yakınlaşmaya zorluyor. Ekonomide yüz milyar dolarlık hedefin yanında Türkiye'nin Şanghay İşbirliği Teşkilatı ile yakınlaşması da gündemde.

FETÖ izi bulunan 24 Kasım 2015'te patlak veren uçak krizi sonrası Türkiye ile Rusya arasında kopma noktasına gelen ve yeniden rayına girmeye başlayan ekonomik ilişkiler St. Petersburg'taki ilk ana gündem maddesi. Enerji alanındaki işbirlikleri, dış ticaret, turizm, inşaat ve doğrudan yabancı yatırımları içeren 50 milyar doları bulan ekonomik ilişkilerin hacminin geliştirilmesi sadece iki ülçe açısından değil uluslararası siyaset dengeleri açısından önemli bir alan olarak öne çıkacak. Görüşmede uçak krizi öncesinde belirlenen "100 milyar dolarlık ticaret hacmi" hedefinin de tekrar gündeme getirileceği belirtiliyor.

İlişkilerdeki yumuşama sinyalleri, Erdoğan'ın Putin'e yazdığı ve uçak düşürülme olayına ilişkin üzüntülerini ilettiği mektupla somut bir barış adımına evrilmişti. Ardından ikili ilk temas Soçi'de Dışişleri Bakanları nezdinde gerçekleştirilmişti. İlişkileri sağlamlaştıracak asıl adımlar için gözler Erdoğan-Putin görüşmesine çevrilmişti. Erdoğan'ın görüşmede Putin'e FETÖ'nün askerlerinin yaptığı ortaya çıkan uçak düşürme olayına ilişkin bilgi vermesi bekleniyor. Görüşme özellikle Suriye'de taşların yerine oturması beklenen bir dönemde gerçekleşmesi açısından da önemli.

Türkiye, Batı Hattı ve Mavi Akım ile birlikte Rusya'dan yıllık 20 milyar metreküp civarında aldığı doğalgaz ve 4 milyar metreküp yıllık gaz tedariki yapılan Batı Hattı, Rusya-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı ile Avrupa'nın gaz tedarikinde önemli bir 'hub' olabilecek. Yine iki ülke arasındaki kritik bir işbirliği alanı olan Akkuyu Nükleer Santral yapımı projesinin de yeniden devreye girmesi öngörülüyor. İki liderin görüşmesi öncesinde, heyetlerle gerekli çalışmalar yapıldı. Geçen hafta Türkiye'ye gelen Rus heyeti 2 günlük bir çalışma ziyareti gerçekleştirdi. Heyet Antalya'ya da gitti. Bir önceki hafta da Türkiye'den heyet Rusya'ya gitmişti.

Avrupa ülkeleri, Ankara-Moskova yakınlaşmasından duydukları tedirginliği gizlemedi. İngiliz Financial Times gazetesi, 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ilk yurtdışı ziyaretini Rusya'ya yapacak olmasına dikkat çekerek, “Ankara-Moskova yakınlaşması Batı'yı tedirgin ediyor" ifadelerini kullandı.

FT'nin haberinde şu ifadeler yer aldı: “Türkiye, Rusya'nın Ankara'ya darbe girişimi sonrası verdiği destekten memnun. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın'ın Tass haber ajansına, 'Rusya Federasyonu'nun bu konuda açık ve net tavır almasını takdirle karşılıyoruz' açıklamasını yapmıştı.

Gazete, Türkiye'nin darbe girişimi ardından yetkililerden gelen açıklamalar nedeniyle ABD'yi eleştirdiğini, Fethullah Gülen'in iadesi konusunda da Washington'a tepki gösterdiğini hatırlatıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rus haber ajansı Tass'a verdiği demeçte, Türk Akımı projesinin gerçekleşmesi için Türkiye'nin gereken adımları atmaya hazır olduğunu belirtti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin Türk Akımı projesinde gerekli adımları atmaya hazır olduğunu söyledi. Rus haber ajansı TASS'a konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya'nın, Türkiye'ye doğalgaz ithalat eden ülkeler arasında en büyük paya sahip olduğuna işaret etti. Erdoğan, “Bu yılın temmuz ayı itibarıyla, Rusya'dan toplam 12,5 milyar metreküp doğalgaz ithal ettik. Bu, Türkiye'nin ekonomik anlamda önemli bir ortak olduğunu gösteriyor" dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye olarak Türk Akımı projesinin gerçekleşmesi için gereken adımları atmaya hazır olduklarını vurguladı. Erdoğan "Şimdi tabii bunları yeniden ele alma fırsatımız olacağı gibi inanıyorum ki Türkiye-Rusya ilişkilerinde yeni bir sayfa açılacak. Bu yeni sayfanın içerisinde gerek siyasi, gerek askeri, gerek ekonomik, gerek ticari, gerek kültürel, bütün bu alanları kapsayan ve bölgesel iki önemli aktör olarak da yapacağımız birçok şeylerin olduğuna inanıyorum" ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suriye'deki krizin çözümüne ilişkin olarak, “Şunu çok açık, net söylemem lazım, yani Suriye'ye barışı getirme noktasında artık en önemli adım, en önemli aktör birinci derecede Rusya Federasyonu'dur. Burada Rusya ve Türkiye beraber adım atmak suretiyle biz bu işi çözmeliyiz diye düşünüyorum" dedi. Suriye'de en önemlikonunun Esed'siz bir çözüm olduğuna dikkati çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Bu konuda İran da bu işe dahil olabilir, hep beraber bu adımı atıp bir an önce artıkbu ölümlerin, bu kanın durmasını özellikle bizler arzuluyoruz" ifadelerini kullandı.