Obezite, çevresel ve genetik faktörlerin etkilediği çok boyutlu bir hastalıktır. Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü obeziteye yol açan risk faktörlerini yayınladı. Türkiye'de hızla yaygınlaşan obezite hastalığına neden olan faktörleri bilmek önlem almak açısından önem taşıyor. Peki, obezite neden olur? Obeziteye yol açan risk faktörleri içeriğimizde.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından bir “global epidemi” olarak ifade
edilen obezite “sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi” olarak tanımlanmaktadır.
Obezite nedir?
Obezite; tedavi edilmediği takdirde yan etkileri ile yaşam süresini kısaltan, yaşam kalitesini bozan, doku ve organları olumsuz etkileyen kronik bir hastalıktır.
Obeziteye neden olan faktörler
Obeziteye yol açan risk faktörlerinden söz edilecek olursa biyolojik, psikolojik, sosyal ve kültürel etkenler hem tek başına hem de karşılıklı etkileşimle obezite konusunda risk faktörlerini oluşturmakta, sorunun ortaya çıkmasına ve devam etmesine neden olmaktadır. Dengesiz beslenme, yetersiz fiziksel aktivite, hormonal hastalıklar, obezite ile seyirli genetik sendromlar ve bazı ilaçlar obezite nedenleri olarak sıralanmaktadır. Son yirmi yılda obezite sıklığındaki artışta endüstriyel gelişmenin yanı sıra hareketsiz yaşam tarzı ve yüksek kalorili beslenme tarzının tercih edilmesinin de etken olduğu görülmektedir. Obezite risk faktörleri; yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, evlilik, gebelik sayısı ve doğumlar arasındaki süre, beslenme alışkanlıkları, sosyo-kültürel ve sosyo-ekonomik durum, sigara ve alkol kullanımı, arkadaş ve aile bireylerinin obez olduğu bir çevrede yaşamak, genetik faktörler olarak sıralanmaktadır.
Çevresel faktörü obezitede çok önemli
Obeziteye neden olduğu bilinen çok sayıda faktör arasında aşırı ve yanlış beslenme ile fiziksel aktivite yetersizliği en önemli nedenler olarak kabul edilmektedir. Bu faktörlerin yanı sıra genetik, çevresel, nörolojik, fizyolojik, biyokimyasal, sosyo-kültürel ve psikolojik pek çok faktör birbiriyle ilişkili olarak obeziteye neden olmaktadır. Özellikle çocukluk çağı obezitesinde dünya genelinde tespit edilen artışın sadece genetik yapıdaki değişikliklerle açıklanamayacak derecede fazla olması nedeniyle, obezitenin oluşumunda çevresel faktörlerin rolünün de yüksek olduğu kabul edilmektedir. Kilo konusunda kültürel faktörlerin önemi de göz ardı edilmemelidir. Türkiye’de yemek davetleri, kabul günleri, mevlit, bayram ziyaretleri, kutlama gibi özel günlerde yüksek kalorili ikramların olması ve ikramı geri çevirememek, tabakta yemek bırakmamak, yiyeceğinden fazlasının ikram olması gibi pek çok etken aşırı kilo konusundaki kültürel özellikler arasında sayılabilir.
Obezite oluşumunda etkili olan risk faktörleri
Obezitenin oluşumunda başlıca risk faktörleri aşağıda
sıralanmıştır.
Aşırı ve yanlış beslenme
alışkanlıkları
Yetersiz fiziksel aktivite
Yaş
Cinsiyet
Eğitim düzeyi
Sosyo-kültürel etmenler
Gelir durumu
Hormonal ve metabolik etmenler
Genetik etmenler
Psikolojik problemler
Sık aralıklarla çok düşük enerjili
diyetler uygulama
Sigara ve alkol kullanımı
Kullanılan bazı ilaçlar
(antidepresanlar vb.)
Doğum sayısı ve
