EYT kapsamında milyonlarca kişi emeklilik hakkı elde etti. Bu süreçte kapsam dışında kalanlar için yeni formüller masaya yatırılıyor. Kısmi emeklilik seçeneği de bu formüller arasında yer alıyor. 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar, daha fazla çalışmadan emekli olabilme imkanı geliyor. EYT yasasından yeterli primi olmayanlar içinse önemli seçenekler masada. Önümüzdeki günlerde özellikle kadınlarda çocuk sayısına göre emeklilik yaşının esnetilmesi ve esnafların emeklilik için gerekli prim gün sayısının düşürülmesi gibi yeni adımlar bekleniyor. İşte kısmi emeklilik için son detaylar...
EYT düzenlemesinin yasalaşması, milyonlarca çalışana emeklilik yolunu açtı. Ancak bazıları EYT'yi az farkla kaçırdı. EYT yasasından yararlanamayanlar için ise 'kısmi emeklilik formülü' geliyor. 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar için getirilen kademeli yaş şartı, emekliliği mümkün kılıyor. Yaş şartının esnetilmesi ve kaldırılmasıyla, EYT yasasındaki gibi kısmi emeklilik avantajı sağlanabilecek. Emeklilikte yeni bir umut kapısı açılıyor. İşte konu hakkında son gelişmeler...
YAŞ ŞARTLARINI DA İŞE GİRİŞ TARİHLERİ BELİRLİYOR
EYT düzenlemesi 8 Eylül 1999 ve öncesini kapsadığından bu tarihten sonra sigortalı olanların emeklilik şartları da merak edilmeye başlandı. EYT'li olamayan sigortalılar için kademeli bir yaş şartı bulunuyor. Bu yaş şartlarını da işe giriş tarihleri belirliyor.
Hizmet akdi ile çalışanların yaşlılık aylığının bağlanmasında yani emekli olmalarında hangi kanun hükümlerinin geçerli olacağı ilk defa sigortalı olunan tarihe göre değişiklik gösteriyor. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre sigortalı olanlar için bu kanunlardaki şartlar geçerli olacak, dolayısıyla bu kişilerin kazanılmış hakları korunacak.
İşe giriş tarihine göre emeklilik şartları şöyle belirleniyor:
8 Eylül 1999 ve öncesi sigortalı olarak ilk defa işe başlayanların yaşlılık aylığına hak kazanabilmeleri için sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı koşullarının bir arada yerine getirilmesi gerekiyor. Bu sigortalılar EYT kanunu kapsamına giriyor.
23 Mart 2002 tarihinde 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 prim ödeme gün sayısı ve kadınlarda 50 erkeklerde ise 55 yaş şartlarını yerine getirenler emekli olabiliyor. Bu tarihte bu şartları yerine getiremeyenler için ise yerine getirecekleri tarihe göre kademeli geçiş süreci öngörülüyor. Bu noktada kısmi emeklilik şartları oluşuyor.
EYT'Lİ OLAMAYANLAR NE YAPACAK?
8/9/1999-30/4/2008 tarihleri arasında ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanlar;
*Kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak ve 7000 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak,
*Kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak ve 25 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 4500 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak şartlarından birinin yerine getirilmesi koşuluyla yaşlılık aylığından yararlanabiliyorlar.
*30/4/2008 tarihinden sonra ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanların yaşlılık aylığına hak kazanmalarında 5510 sayılı Kanunla belirlenen şartlar geçerli oluyor.
5510 sayılı Kanuna göre;
*01.01.2036 tarihine kadar kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak ve 7200 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla,
*01.01.2036 tarihinden sonra 7200 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeme gün sayısı koşulunun yerine getirilmesi halinde ise, gün koşulunun yerine getirildiği tarih aralığındaki yaş hadleri esas alınarak yaşlılık aylığına hak kazanılıyor. Gün koşulunun yerine getirildiği tarihe göre emeklilik yaşını gösteren tablo ise şöyle:
İŞE GİRİŞ TARİHİ - KADIN - ERKEK - PRİM ŞARTI
01.05.2008 - 31.12.2035 - 58 - 60 - 7200
01.01.2036 - 31.12.2037 - 59 - 61 - 7200
01.01.2038 - 31.12.2039 - 60 - 62 - 7200
01.01.2040 - 31.12.2041 - 61 - 63 - 7200
01.01.2042 - 31.12.2043 - 62 - 64 - 7200
01.01.2044 – 31.12.2045 - 63 - 65 - 7200
01.01.2046 – 31.12.2047 - 64 - 65 - 7200
01.01.2048 -------------- 65 - 65 - 7200
Örneğin; hizmet akdi ile çalışan kadın 4/a sigortalısı 7200 gün malullük, yaşlılık, ölüm primi bildirilme koşulunu 10/10/2037 tarihinde tamamladıysa 59 yaşında emekli olabilir. Bu düzenleme ile 2048 yılından itibaren yaşlılık aylığına hak kazanma yaşı eşitlenerek kadın ve erkek için 65 olacak.
Ayrıca yaşlılık veya emekli aylığı bağlanmasında bazı istisnalar da getirilmiştir. Kadın için 58, erkek için 60 yaş ile 2036 yılından sonrası için getirilen kademeli yaş hadlerine 65 yaşını geçememek üzere 3 yıl eklenmesi durumunda, 5400 prim ödeme gün sayısı üzerinden 5400 malullük, yaşlılık, ölüm prim ödeme gün koşulunun yerine getirildiği tarihe göre belirlenecek kademeli yaşta yaşlılık aylığı bağlanabilecektir. Gün koşulunun yerine getirildiği tarihe göre emeklilik yaşını gösteren tablo aşağıdaki gibidir.
İŞE GİRİŞ TARİHİ - KADIN - ERKEK - PRİM ŞARTI
01.05.2008 - 31.12.2035 - 61 - 63 - 5400
01.01.2036 - 31.12.2037 - 62 - 64 - 5400
01.01.2038 - 31.12.2039 - 63 - 65 - 5400
01.01.2040 - 31.12.2041 - 64 - 65 - 5400
01.01.2042 - 31.12.2043 - 65 - 65 - 5400
01.01.2044 – 31.12.2045 - 65 - 65 - 5400
Ancak, bu durumda 5400 prim ödeme gün sayısının, 30/4/2008 ila 31/12/2008 tarihleri arasında ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanlar için prim ödeme gün sayısı 4600 ve 5400 günü geçmemek üzere, daha sonraki yıllarda ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanlar için her yıl 100'er gün eklenmek suretiyle kademeli olarak uygulanması öngörülüyor. Burada da kısmi emeklilik söz konusu olurken 25 yıl şartı ortadan kalkıyor.
Bu tablo ise şöyle:
İŞE GİRİŞ TARİHİ - KADIN - ERKEK - PRİM ŞARTI
01.05.2008 - 31.12.2008 - 61 - 63 - 4600
01.01.2009 - 31.12.2009 - 61 - 63 - 4700
01.01.2010 - 31.12.2010 - 61 - 63 - 4800
01.01.2011 - 31.12.2011 - 61 - 63 - 4900
01.01.2012 - 31.12.2012 - 61 - 63 - 5000
01.01.2013 - 31.12.2013 - 61 - 63 - 5100
01.01.2014 - 31.12.2014 - 61 - 63 - 5200
01.01.2015 - 31.12.2015 - 61 - 63 - 5300
01.01.2016 -------------- 61 - 63 - 54
