Kademeli emeklilik, emeklilik yaşının kademeli olarak artırılmasını ifade eden bir terimdir. Kademeli emeklilikte, emeklilik yaşı ve prim gün sayısı yerine, her iki şartın da kademeli olarak doldurulması esas alınıyor. EYT düzenlemesinden yararlanamayanlar 'Kademeli emeklilik gelecek mi?' sorusunun cevabı merak ediliyordu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, kademeli emeklilik hakkında herhangi bir çalışmalarının olmadığını söyledi. Peki kademeli emeklilik nedir, şartları neler? Kimler kademeli emekliliğe tabi? Kim ne zaman, kaç yaşında, kaç prim gün ile emekli oluyor? İşte emeklilik yaş, prim, yıl tablosu.
Kademeli emeklilik uygulaması, belirli bir dönem boyunca emeklilik yaşını yavaş yavaş artırarak, bireylerin daha uzun süre iş gücünde kalmasını ve daha az süre emekli maaşı almasını sağlamayı amaçlar. Bu yaklaşım, sosyal güvenlik sistemlerinin finansal yükünü hafifletmeye yardımcı olabilir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, "Staj sigortası ve kademeli emeklilikle ilgili bir çalışmamız yok." dedi. Peki kademeli emeklilik nedir, şartları neler? İşte yaş, prim gün sayısı, çalışma yılı emeklilik tablosu.
Her ülkenin emeklilik sistemine ve kademeli emeklilik uygulamasına dair kendi özgü kuralları ve düzenlemeleri vardır. Bu nedenle, belirli bir ülkede uygulanan kademeli emeklilik koşulları ve emeklilik yaşının nasıl belirlendiği hakkında bilgi almak için o ülkenin sosyal güvenlik veya emeklilikle ilgili resmi kurumlarının yayınladığı güncel bilgilere başvurmak önemlidir.
Türkiye'de kademeli emeklilik uygulaması, 1999 yılında yapılan sosyal güvenlik reformu ile başlamış ve sonraki yıllarda çeşitli düzenlemelerle devam etmiştir. Ancak, en güncel bilgiler ve koşullar için Türkiye Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) resmi web sitesine başvurmanız gerekebilir.
EMEKLİLİK ŞARTLARI NELER?
Türkiye'de emeklilik şartları, sigortalının çalışma hayatı boyunca elde ettiği prim gün sayısı, yaş ve bazen de sigortalılık başlangıç tarihi gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Türkiye'deki genel emeklilik şartları şu şekildedir, ancak bu bilgiler zaman içinde değişebileceği için en güncel bilgilere ulaşmak için Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) resmi web sitesi veya ilgili mevzuatı kontrol etmek önemlidir:
Yaş Şartı: Emeklilik için gereken yaş, sigortalılık başlangıç tarihine ve cinsiyete göre değişmektedir. Erkekler ve kadınlar için yaş sınırı farklı olabilmektedir.
Prim Gün Sayısı: Emeklilik için gerekli olan toplam prim gün sayısı da sigortalılık türüne ve başlangıç tarihine göre değişebilir. Genellikle 7.000 ile 9.000 gün arasında bir prim ödeme gereksinimi bulunmaktadır.
Sigortalılık Süresi: Sigortalılık başlangıç tarihi de emeklilik hesaplamalarında önemli bir faktördür. Bu tarih, sigortalının ilk kez sosyal güvenlik sistemine kayıt olduğu tarihi ifade eder.
Kademeli Emeklilik: 1999 yılından sonra sigortalı olanlar için emeklilik yaşı kademeli olarak artırılmıştır. Bu, emeklilik yaşının, sigortalının doğum tarihi ve sigortalılık başlangıç tarihine göre belirlendiği anlamına gelir.
Bağ-Kur ve SSK (4/a) ile Emekli Sandığı (4/c) farkları: Türkiye'de farklı sosyal güvenlik kurumları (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) için emeklilik şartları da farklılık göstermektedir. Örneğin, Bağ-Kur sigortalıları için prim gün sayısı ve emeklilik yaşı farklı olabilir.
Kim ne zaman kaç yaşında kaç prim gün ile emekli oluyor?
23/5/2002 tarihinde 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 prim ödeme gün sayısı ve kadınlarda 50 erkeklerde ise 55 yaş şartlarını yerine getirenler emekli olabilmektedir. Bu tarihte bu şartları yerine getiremeyenler için ise yerine getirecekleri tarihe göre kademeli geçiş süreci öngörülmüştür.
- 23/5/2002 tarihinde öngörülen şartları yerine getiremeyenler, bu şartları aşağıda belirtilen tarih aralıklarından hangi tarih aralığında yerine getiriyorsa o yaşlarda aylığa hak kazanacaklardır.
- 24/5/2002 ile 23/5/2005 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 52, erkek ise 56 yaşını doldurmuş olmaları,
- 24/5/2005 ile 23/5/2008 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 54, erkek ise 57 yaşını doldurmuş olmaları,
- 24/5/2008 ile 23/5/2011 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 56, erkek ise 58 yaşını doldurmuş olmaları,
- 24/5/2011 tarihinden sonra yerine getiren kadınlar 58, 24/5/2011 ile 23/5/2014 tarihleri arasında yerine getiren erkekler 59 yaşını doldurmuş olmaları,
- 24/5/2014 tarihinden sonra yerine getiren erkekler 60 yaşını doldurmuş olmaları, halinde yaşlılık aylığına hak kazanacaklardır.
8/9/1999-30/4/2008 tarihleri arasında ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanlar;
-Kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak ve 7000 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak,
-Kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak ve 25 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 4500 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak
şartlarından birinin yerine getirilmesi koşuluyla yaşlılık aylığından yararlanabilirler.
-30/4/2008 tarihinden sonra ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanların yaşlılık aylığına hak kazanmalarında 5510 sayılı Kanunla belirlenen şartlar geçerli olacaktır. 5510 sayılı Kanuna göre;
-01.01.2036 tarihine kadar kadın için 58, erkek için 60 yaşını doldurmak ve 7200 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla,
-01.01.2036 tarihinden sonra 7200 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeme gün sayısı koşulunun yerine getirilmesi halinde ise, gün koşulunun yerine getirildiği tarih aralığındaki yaş hadleri esas alınarak yaşlılık aylığına hak kazanılabilmektedir. Gün koşulunun yerine getirildiği tarihe göre emeklilik yaşını gösteren tablo aşağıdaki gibidir.
Örneğin; hizmet akdi ile çalışan kadın 4/a sigortalısı 7200 gün malullük, yaşlılık, ölüm primi bildirilme koşulunu 10/10/2037 tarihinde tamamladıysa 59 yaşında emekli olabilir.
Bu düzenleme ile 2048 yılından itibaren yaşlılık aylığına hak kazanma yaşı eşitlenerek kadın ve erkek için 65 olacaktır. Ayrıca yaşlılık veya emekli aylığı bağlanmasında bazı istisnalar da getirilmiştir. Şöyle ki;
Kadın için 58, erkek için 60 yaş ile 2036 yılından sonrası için getirilen kademeli yaş hadlerine 65 yaşını geçememek üzere 3 yıl eklenmesi durumunda, 5400 prim ödeme gün sayısı üzerinden 5400 malullük, yaşlılık, ölüm prim ödeme gün koşulunun yerine getirildiği tarihe göre belirlenecek kademeli yaşta yaşlılık aylığı bağlanabilecektir. Gün koşulunun yerine getirildiği tarihe göre emeklilik yaşını gösteren tablo aşağıdaki gibidir.
Ancak, bu durumda 5400 prim ödeme gün sayısının, 30/4/2008 ila 31/12/2008 tarihleri arasında ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanlar için prim ödeme gün sayısı 4600 ve 5400 günü geçmemek üzere, daha sonraki yıllarda ilk defa hizmet akdi ile çalışmaya başlayarak sigortalı sayılanlar için her yıl 100’er gün eklenmek suretiyle kademeli olarak uygulanması öngörülmüştür.
