Avrupa’nın enerji güvenliği için kritik bir rol üstlenmeye hazırlanan Türkiye, gaz tedarik merkezi olma yolunda ilerliyor. Türkiye; TürkAkım ve Balkan Hattı ile Orta ve Doğu Avrupa'ya yıllık 10 milyar metreküpe kadar doğal gaz ihracatı yapmayı hedefliyor. Gaz ihracatının artacak olmasıyla, bölgesel enerji denkleminde TürkAkım kilit duruma gelecek.
Rusya-Ukrayna Savaşı'nın enerji piyasalarında yarattığı kriz, Avrupa'nın doğal gaz tedarikini köklü bir şekilde değiştiriyor. Ukrayna üzerinden Rus gazının akışının sona ermesiyle birlikte Türkiye, hem kendi enerji arz güvenliğini güçlendirmek hem de Avrupa'nın enerji ihtiyacını karşılamada kritik bir tedarik merkezi olarak öne çıkıyor. TürkAkım ve Balkan Boru Hattı'nın stratejik önemi artarken, Türkiye'nin hedefi, yeni bağlantı yatırımlarıyla yıllık 10 milyar metreküpe kadar doğal gaz ihracatı yapmak. Bu noktada Avrupa’nın isteği ve ekenterkonneksiyon yatırımları belirleyici olacak.
SEVKİYAT İÇİN ALTYAPIMIZ HAZIR
Rusya'dan doğrudan Karadeniz üzerinden gelen gazın sevkiyatında TürkAkım boru hattının rolü kritik bir öneme sahip. Bu hat, 2020’den bu yana Türkiye'ye 40 milyar, Avrupa'ya ise 53 milyar metreküp doğal gaz sevk etti. TürkAkım’ın bir hattı, Türkiye’nin iç tüketimi için kullanılırken, diğer hattı Balkan Hattı’na bağlı olarak Romanya, Yunanistan, Kuzey Makedonya, Sırbistan ve Macaristan gibi ülkelere gaz sevk ediyor. Ancak bu güzergah, Avrupa’nın tamamına çözüm sunmaktan uzak. Türkiye, Avrupa’dan gelecek siyasi istek ve ek yatırımlarla gaz ihraç kapasitesini artırmayı hedefliyor.
KALICI MERZEZ OLMAK İSTİYOR
Türkiye, sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) yeniden gazlaştırılması ve depolama tesislerinin artırılmasıyla birlikte Azerbaycan ve İran'dan gelen boru hatlarının kapasitesi etkin bir şekilde kullanıyor. Türkiye'nin gelecekteki hedefi, sadece transit bir güzergah olmaktan çıkıp Avrupa'nın enerji güvenliği için kalıcı bir tedarik merkezi haline gelmek. Avrupa ise enerji kaynaklarını çeşitlendirme çabası içinde. ABD ve Katar gibi LNG tedarikçileri ön plana çıksa da boru hatlarıyla sağlanan gaz, maliyet ve sürdürülebilirlik açısından hâlâ cazibesini koruyor. Türkiye, Orta Doğu, Karadeniz ve Akdeniz gaz kaynaklarıyla Avrupa’nın ihtiyaçlarını karşılamada köprü bir ülke olarak konumlanıyor.
Avrupa arayışta
- Rusya'nın vanayı kapatması Avrupa’da gaz fiyatlarını etkiledi. Doğal gazın megavat saat başına fiyatı yüzde 5 artarak 50,27 avroya (yaklaşık 540 dolar/1000 metreküp) ulaştı. Bu artışla birlikte Avrupa doğalgaz fiyatları, Ekim 2023'ten bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Gelinen noktada Avrupa’nın gaz tedariki için alternatif yolları araştırmaktan başka çaresi yok.
AVRUPA'NIN ENERJİ İHTİYACI SÜREKLİ ARTIYOR
Ukrayna savaşı öncesinde, Rusya, Avrupa Birliği’nin (AB) en büyük doğalgaz tedarikçisi olarak öne çıkarken, 50 yıl süren boru hattı yatırımları sonucunda 2022 itibarıyla AB pazarındaki payını yüzde 40'a kadar artırmıştı. b2018'de 201,7 milyar metreküp düzeyine kadar yükselse de 2023'te bu miktar yaklaşık 35 milyar metreküpe kadar geriledi. Söz konusu miktarın 15 milyar metreküpü boru gazı olarak Ukrayna üzerinden kalan kısmı ise sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) olarak sevk edildi. Japonya Enerji Ekonomisi Enstitüsü Kıdemli Ekonomisti Akira Yanagisawa da sevkiyatın durmasından önce her yıl 45 milyar metreküp gazın, Ukrayna üzerinden Rusya'dan Avrupa'ya sevk edildiğini anımsatarak, "Avrupa, yurtdışından LNG ithal etmek zorunda kalacak veya Rusya'dan Türkiye üzerinden boru hattıyla gaz sevkiyatını artıracak. AB enerji ihtiyacı da artıyor" dedi.
