Martı Projesi'nde kara tarafı kurul onayı aldı

Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, İstanbul Beyoğlu ilçesinde, Mimar Sinan Üniversitesi ile Dolmabahçe Camisi arasında kalan, Meclis-İ Mebusan Caddesi’ni de içine alan sahil bandının düzenlenmesini içeren ve kara, deniz ve raylı sistemleri birleştiren Türkiye’nin ilk entegrasyon merkezi özelliği taşıyan Kabataş Transfer Merkezi Projesi’ni yeniden analiz edip, bazı değişikliklere gitti.

Kurul 12 Nisan 2018 tarihinde aldığı son kararla, arkeolog denetiminde kazı işlemine izin verirken, kazılar açısından en önemli riskin deniz uyu ilerleme ihtimaline dikkat çekip, öncelikle sızdırmazlık duvarının, (perde duvar) yapılmasını istedi.

400 metre uzunluğunda sızdırmazlık duvarı

Kurul ayrıca, kazı işlemleri sırasında can ve mal güvenliğini sağlanması ve kazı alanını deniz suyu baskısı riskinden korumak amacıyla, proje alanını çevreleyecek olan yaklaşık 400 metre uzunluğunda 12 metre derinliğinde inşa edilecek olan “Sızdırmazlık Duvarı”nın yapımına da onay verdi. Hürriyet'te yer alan haberdeki karara göre, uygulama kapsamında etkilenen anıt çınar ağacı ve yetişkin ağaçlara ilişkin ilgili Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge komisyonu görüşü alınacak.

Meydanda büfe ve kafeterya olmayacak

Projeyi değerlendiren kurul, 30 Mart 2018 tarihinde aldığı ve 12 Nisan 2018 tarihinde ilgili kurumlara ilettiği kararında, meydanda bir cami alanı belirlenmesini isteyip, projede tasarlanan büfe ve kafeteryayı kaldırıp, Hekimoğlu Ali Paşa Çeşmesi’nin mevcut yerinde korunmasını uygun buldu. Kurul ayrıca meydanda bir cami alanı ayrılmasını da istedi.

Tarihi çeşme yeniden ihya edilecek

Hekimoğlu Ali paşa Çeşmesi’nin daha önce özgün yerinden taşınmış olduğuna vurgu yapan Kurul, tarihi çeşmenin yeni projeyle yeniden yeri değiştirilmesini uygun bulmayıp, yerinde ihya edilmesini istedi. Çeşme yerinde korunacak ve bodrum kattaki iz düşümünde hiçbir imalat yapılmayacak.

Aynı şekilde Çizmecipaşa Mahmut Efendi’nin kabrinin de bulunduğu anıt ağaç yerinde korunup betondan saksı içine alınacak. Ağaç kendi doğal toprağıyla korunacak. Öte yandan Kurul, daha önce Tophane’de bulunan ve yol çalışmaları sırasında yıkılarak kayıp eser statüsüne düşüp, yeni meydanda ihya edilmek istenen Çivici Liman Mescidi yerine yeni bir cami yapımını uygun buldu. Üniversite raporuyla tesit edilen ağaçlar ve set üstü duvarı önündeki ağaçlar korunacak.

Projede neler var?

İstanbul’da denizi karayla buluşturacak ilk proje olan ve Kabataş - Bağcılar Tramvayı, Kabataş - Taksim Füniküleri, Kabataş Mahmutbey Metrosu’nu da birbirine bağlacayacak olan Transfer Merkezi Projesi tamamlandığında, deniz yoluyla gelen yolcular burada raylı sistemlere ve bodrum katta bulunan otobüs durakları ile özel araçlarına ya da taksiye aktarma yapabilecekler.

Taksim’e araç çıkışının azalması, köprü trafiğinin rahatlaması, Dolmabahçe etrafındaki trafiğin azalması bekleniyor. Transfer merkezini kullanan yolcular, alt katta bulunan PTT, banka, Pazar yeri gibi birimlerden tüm sosyal ve günlük ihtiyaçlarını karşılayabilecek.

Kabataş Meydanı’nda mevcut durumda 43 bin 498 metrekaresi sert zemin, 21 bir 926 metrekaresi rekreasyon alanı olmak üzere toplam 65 bin 424 metrekare büyüklüğünde. Söz konusu proje ile meydan ve rıhtımlarla birlikte sert zemin 15 bin 624 metrekareye düşüp, 38 bin 411 bin metrekaresi yeşil alan, 54 bin 35 metrekaresi rekreasyon alanı olmak üzere, toplam 76 bin 395 metrekare büyüklüğünde alan tasarlanmış. Projeyle kazandırılan rekreasyon alanı 32 bin 109 metrekare olarak tasarlandı. Ayrıca Molla Çelebi Camii’nin etrafı da ihya edilecek.

Martı set duvarını aşmasın diye yükseklik düşürüldü

Ayrıca Kurul onaylı 12,50 metre olan Martı formunda tasarlanan terminal binasının yüksekliği 10.50 metreye düşürüldü. Yani martının boyu arkadaki set duvarını aşmayacak. Yan terminal binaları serbest form olarak düşünüldü.

Tramvay durağı genişletildi

Tramvay durağı genişletildi. Tramvaydan inen yolcular Dentur İskelesi’ne 50 metre, Şehir Hatları’na 100 metre, İDO’ya 100 metre yürüyecek.

Battı-Çıktı 165 metre kısalacak

Fındıklı’dan gelip Beşiktaş’a devam eden yol ‘battı – çıktı’yla yerin altına alınacak, meydanda araç trafiği olmayacak. Yeni projeyle Dalcık boyu 165 metre kısaltıldı. Böylelikle Kabataş’taki benzin istasyonu işlevine devam edecek.

Cam küre ve biyolojik havuz

Tramvaydan alt meydana girişte cam kubbeyle alt meydana giriş sağlanacak. Birinci bodrumda, cam kubbenin altında içinde biyolojik, balıkların yüzdüğü nilüfer havuzu olacak. Bunun etrafında lostra, büfe, kuru temizleme gibi günlük alışveriş ihtiyacına yönelik, ortalama büyüklüğü 40 metre civarında olan 12 adet, dükkan yer alacak.

Bodrum katında ayrıca küçük bir sabit pazar ile sahaflar ve antikacıların da bulundu kültür sanat birimleri olacak. Ayrıca birinci bodrum kattı 42 erkek, 24 kadının aynı anda ibadet edebileceği bir de mescit tasarlandı. Meydandan merdivenle alt kata inişte, martıyı ve denizi yansıtan bir de cam küre tasarlandı.

Doğal hava ve gün ışığı için 5 metre çapında galeri boşlukları

Araçlar ‘Dal - Çık’ ile alta indiğinde bir kolu deniz yönünde tasarlanan taksi ve yolcu ekleme ceplerine yönelecek. Otobüs durakları set tarafında olacak. Otobüs duraklarının temiz hava ve gün ışığı alabilmesi için, 5 adet, 5 metrekare çapında, 4 tane de 3,5 metrekare çapında gün ışığı boşlukları olacak. Fındıklı’dan dal – çık’la indikten sonra da 1,5 metre çapında, 60 adet galeri boşluğu tasarlandı. Meydandan bodrum katına yürüyen merdivenler ve 6 asansörle inilebilecek. Fünüküler katına ayrıca 4 asansör ve yürüyen merdivenle ulaşım sağlanacak. Kabataş - Mahmutbey Metrosu’na ulaşım için de bağlantı koridorları yapılacak.

Tur otobüsleri yerin altında

Dolmabahçe önünde tur otobüslerinin oluşturduğu görüntü kirliliğini ortadan kaldırmak için, ikinci bodrum katta tur otobüslerinin park edeceği 12 araçlık park alanı ile, 750 araçlık yeraltı otoparkı olacak.

Yasal süreç nasıl işledi?

Mimar Hakan Kıran tarafından tasarlanan projenin hazırlık aşaması 10 yıl sürdü.

İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 17 Haziran 2008 tarihli kararı ile Kabataş İskeleleri projesini onaylayıp, 28 Temmuz 201 tarihli kararıyla da uygulama projesini uygun buldu. Kurul, 6 Ekim 2016 tarihli kararla Kabataş Yolcu İskelesi’nin kıyı kenar çizgisi ile deniz arasında kalan kısmına ilişkin imar plan tadilatının yasa açısından sakıncası olmadığına hükmedip, 16 Kasım 2017 tarihli kararı ile yerinde inceleme yapılmasını istedi.

Kurul, 24 kasım 2017 tarihli kararı ile de, kentsel doku, siluet, tescilli yapıların korunması, trafik, ulaşım ve ağaç analizleri ile deniz ekolojisi gibi birçok uzmanlık isteyen konularda üniversiteler tarafından hazırlanan kapsamlı bilimsel ve teknik raporlar istedi. Bu raporlar doğrultusunda hazırlanan projeyi değerlendiren Kurul, 2 Mart 2018 tarihli kararı ile Kabataş Transfer Merkezinin vaziyet planını prensip olarak uygun buldu.