Rusya-Ukrayna gerilimi küresel gıda krizine de yol açabilir. Ukrayna mısır, buğday, arpa ve kanola gibi ürünlerin ihracatında dünyada ilk 5’te yer alıyor. Olası bir Rus işgali zaten yüksek seyreden gıda fiyatlarını daha da artıracak. Kiev’in ana pazarları olan bazı Ortadoğu ve Afrika ülkelerinde ise kıtlık baş gösterecek.
ABD, NATO ve Rusya arasında Ukrayna üzerinden savaş sözleri havada uçuşurken, emtia fiyatlarındaki yükseliş de sürüyor. Başta enerji olmak üzere değerli metaller ve gıda ürünlerinde fiyat artışları devam ediyor.
Küresel enflasyon oranlarının Kovid-19 salgını ile birlikte zirve yaptığı bir dönemde Ukrayna’daki gelişmeler de dikkatle izleniyor. Ukrayna küresel hububat üretiminin ve ihracatının önemli aktörleri arasında yer alıyor. Reuters’in haberine göre Ukrayna’da olası bir Rus işgalinin ya da istikrarsızlaşmanın, halihazırda yüksek seyreden gıda fiyatlarında anormal yükselişlere hatta bazı bölgelerde kıtlığa neden olabileceği değerlendiriliyor. Ukrayna bu sene tahıl üretiminin dörtte üçünü ihracat etmeye hazırlanıyordu.
TAHIL İHRACATINDA İLK 5’TE
- Ukrayna son 10 yılda küresel tahıl ihracatında ön sıralara tırmandı. Kiev, 2022 yılı için buğday ihracatında üçüncü, mısır ihracatında ise dördüncü ülke olmayı planlıyordu. Ukrayna’nın bu sene küresel hububat ihracatında sırasıyla, buğdayda yüzde 12, mısırda yüzde 16, arpada yüzde 18 ve kanolada yüzde 19’unu karşılaması bekleniyordu.
ORTADOĞU VE AFRİKA DERİNDEN ETKİLENİR
Kiev’in tahıl ihracatında ana pazarları arasında yüzde 40 ile Ortadoğu ve Afrika ülkeleri geliyor. Son dönemde Ukrayna’nın yıllık mısır ve buğday gönderimlerinin yüzde 40’tan fazla bu iki bölgeye yapıldı. Rusya’nın müdahalesi ya da gerilimin çatışmaya dönüşmesi durumunda, tedarikin aksamasının, Orta Doğu ve Afrika’da gıda güvenliği ve insani krize sebep olabileceği değerlendiriliyor.
AYÇİÇEĞİ ENDİŞESİ
- Ukrayna’nın dünyada söz sahibi olduğu alanlardan biri de ayçiçeği yağı üretimi. Dünyanın üç numaralı ihracatçısı olan ülkede meydana gelebilecek bir tedarik bozulması, halihazırda yüksek seyreden ayçiçek fiyatlarının fırlaması sonucunu doğurabilir. Bu da dünya genelinde enflasyonun tırmanmasına neden olabilir.
ÇİN DE ETKİLENEBİLİR
Ukrayna geriliminde, Rusya’dan yana tavır alan Çin de Kiev’in tahılda önemli müşterilerinden biri. Ukrayna, ABD ile birlikte Pekin’in iki ana mısır tedarikçisinden biri. Çin’in son dönemde önemli miktarda tahıl stoku yaptığı biliniyor.
Aylık 2-3 milyar dolar zarar
- Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkan Yardımcısı Rostislav Şurma, ülkesinin Rusya’nın saldıracağı haberleri nedeniyle ekonomik açıdan aylık yaklaşık 2-3 milyar dolar zarar ettiğini belirtti. Şurma, RBK Ukrayna’ya verdiği röportajda, Rusya’nın ülkesini işgal edeceği haberlerinin ardından durdurulan yatırımlar, artan enflasyon, azalan turizm ve uçak seferleri nedeniyle aylık yaklaşık 2-3 milyar dolar kayıpları olduğunu ifade etti. Bu rakama ek olarak döviz piyasasında 1,5-2 milyar dolar tutarında spekülatif baskı oluştuğunu aktaran Şurma, önceden planlanan devlet projelerini finanse etmek için 4-5 milyar dolarlık ek kaynak gerektiğini kaydetti.
