Kriz sarmalındaki İsrail’de, Savunma Bakanı'nı darbe imasının ardından görevden alan Başbakan Binyamin Netanyahu, yargı reformunu erteledi. Reformun “diyalog yoluyla meclisten geçirilmesi” için Nisan sonundaki bir sonraki oturumda yeniden meclise sunulacağını açıklandı. Kararın ordu içinde duyulan rahatsızlığın kamuoyuna açıklanmasının ardından alınması dikkat çekti.
İsrail Başbakanı Netanyahu, ülkesini iç savaşın eşiğine getiren yargı reformunu erteledi. Kararın ordu içinde duyulan rahatsızlığın kamuoyuna açıklanmasının ardından alınması dikkat çekti. Başbakan Binyamin Netanyahu hükümetinin koalisyon ortaklarından Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir’in partisi Otzma Yehudit (Yahudi Gücü) tarafından yapılan açıklamada, yargı reformu ile ilgili görüşmelerin gelecek ayki Hamursuz Bayramı tatilinden sonraki meclis oturumuna kadar askıya alındığı ifade edilerek, “reformun diyalog yoluyla meclisten geçirilmesi” için bir sonraki oturumda yeniden meclise sunulacağı aktarıldı.
Ben-Gvir taviz aldı
İsrail basınında yer alan haberlerde, Ben Gvir’in yargı reformu ile ilgili görüşmelerin askıya alınmasını destekleyeceği ve karşılığında Ulusal Güvenlik Bakanlığı’nın kontrolünde bir “ulusal muhafız birimi” kurulacağı belirtildi. İsrail meclisindeki bir sonraki yasama dönemi 30 Nisan-30 Temmuz tarihleri arasında olacak. Ben-Gvir dün gün içinde sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, yargı düzenlemesinin askıya alınmaması ve “anarşiye teslim olunmaması” çağrısında bulunmuştu. Ben-Gvir, paylaşımında, İsrail’de yargı düzenlemesinin durdurulmasının “savaş pilotlarının oylarını piyade erlerinin oylarından, yüksek teknoloji sektörünün oylarını işçilerin oylarından daha değerli yaptığını” belirtmişti. Netanyahu’nun aşırı sağcı ortağı Öte yandan İsrail’in “Kanal 12” televizyonu, Ben-Gvir’in, yargı düzenlemesinin durdurulması halinde “koalisyon hükümetini devirme” tehdidinde bulunduğunu aktarmıştı
Sokaklar tekrar karışabilir
Ülkede sokağa dökülen reform karşıtlarının sayısı milyonlara ulaşırken, erteleme kararı üzerine reform destekçilerinin sokağa çıkma ihtimali büyük endişeye sebep oluyor. Pazar günü Savunma Bakanı Yoav Gallant’ı reform karşıtı açıklamaları nedeniyle görevden alan Başbakan Netanyahu reformdan geri adım atarak şimdilik iç savaş ihtimalini ertelemiş oldu.
Gallant hamlesi bardağı taşırdı
Netanyahu, yargı düzenlemesinin durdurulması çağrısı yapan ve “ordu içinde rahatsızlık olduğu” uyarısında bulunan Savunma Bakanı Gallant’ı pazar akşamı görevden almış, bunun üzerine ülke genelinde yüz binlerce İsrailli tekrardan sokaklara dökülmüştü. Savunma Bakanı Gallant’ın çağrısına, Netanyahu’nun kendi partisi Likud’dan dahi destek açıklamaları gelmesi ise Başbakan’ı zora soktu. Likud Partisi milletvekilleri Yuli Edelstein ve David Bitan, Gallant’a katılarak yasa tasarısının durdurulması ve diyalog çağrısında bulunmuştu. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog da yargı reformunun derhal durdurulmasını isteyerek, ülke güvenliğinin tehdit altında olduğunu vurguladı. Herzog, “Dün gece son derece ağır sahnelere şahit olduk. Başbakan’a, hükümete ve koalisyon üyelerine sesleniyorum. Halkın tamamı derin bir endişeyle hareket ediyor. Güvenliğimiz, ekonomimiz ve toplumumuz tehlike altında. Bütün İsrail halkının gözü üzerinizde. Tüm Yahudi halkının gözü üzerinizde. Tüm dünyanın gözü üzerinizde” şeklinde konuştu.
“Hükümet yanlıları” da sokağa indi
Öte yandan Netanyahu’ya karşı kitlesel gösteriler sürerken, aşırı sağcı koalisyon yanlıları da sokağa çıkma tehdidinde bulundu. Hükümet yanlıları, hükümet karşıtlarıyla eş zamanlı olarak Batı Kudüs ve Tel Aviv’de aynı noktalarda, ilk kez kitlesel gösteriler düzenledi. İsrail Meclisi’nin Anayasa, Hukuk ve Adalet Komisyonu’nun başkanlığını yapan ve tartışmalı yargı düzenlemesinin mimarı kabul edilen Milletvekili Simcha Rothman, hükümete destek vermek ve yargı düzenlemesinin durdurulmasını önlemek için sağcı destekçilerini sokağa çağırmıştı. Rothman, “Seçimlerimizi çalamayacaklar!”, “Halk, yargı sisteminin radikal bir şekilde elden geçirilmesini istiyor.”, “Dışarı çıkın ve seçimi halka geri verin.” ifadelerini kullandı. Şiddet eylemleriyle bilinen “La-Familia” adlı aşırı sağcı örgüt de akşam saatlerinde, 13 haftadır yargı düzenlemesine karşı gösterilere sahne olan Tel Aviv’in merkezindeki Kaplan Caddesi’nde bir protesto organize etti.
Ben-Gurion dünyaya kapandı
Ülkenin en büyük İşçi sendikası Hastadrut, hükümetin yargı düzenlemesini sebebiyle greve gittiklerini duyurması sonrasında ülkenin havadan dünya ile bağlantısı kesildi. Başkent Tel Aviv’deki Ben-Gurion Havalimanı’nda pazartesi günü iç ve dış hatlarda tüm uçuşlar durduruldu.
Yeniden erken seçim mi?
Netanyahu’nun Aralık 2022’de kurduğu hükümetten önce 3,5 yıl içinde beş kez genel seçime giden ülkede yeni erken seçim ihtimali de arttı. Netanyahu’nun tartışmalı yasa tasarısını askıya almasıyla, mevcut hükümetin dağılabileceği tartışılıyor. Böyle bir durumda ülke 6. kez erken seçime gitmek zorunda kalabilir.
Netanyahu’nun oğlu ABD’yi suçladı
Yaptığı tartışmalı açıklamalarla bilinen Netanyahu’nun oğlu Yair Netanyahu da, ülkedeki protestoları ABD’nin finanse ettiğini iddia etti. Twitter'dan açıklama yapan Yair, protestoları ABD Dışişleri Bakanlığı’nın finanse ettiğini iddia ederek, "İsrail’deki protestoların arkasında ABD Dışişleri Bakanlığı var. Amaçları Netanyahu’yu devirmek ve İranlılarla anlaşma yapmak. Şin Bet (istihbarat) nerede?" ifadelerini kullandı.
Büyük grev dalgası
Yargı reformuna karşı gösteriler kapsamında, sağlıktan ulaştırmaya, ekonomiden eğitime grev dalgası yaşandı. Ben Gurion Havalimanı’ndaki iş bırakma eylemine ek olarak, İsrail liman ve demiryolu işçilerinin de grev kararı aldığı bildirildi. İsrail Hemşire Birliği ise çok sayıda hastanede hemşirelerin bugün grev yapacağını bildirdi. Üniversitelerde de iş bırakma eylemleri yapılırken, İsrail Merkez Bankası, borsa ve bazı özel banka çalışanları da greve katıldı.
