Rusya ve Çin, Arktik bölgesinde buzulların erimesiyle ABD’nin küresel suyolları üzerindeki hâkimiyetini kırmaya çalışıyor. Rusya’nın batısından yola çıkan iki petrol tankeri Arktik üzerinden Çin’e ulaştı. Rota ve taşınan petrol ABD’ye verilen bir mesaj niteliği taşıyor. Rotayla ABD donanmasının kontrol ettiği suyolları da bypass edilecek.
Arktik bölgesinde buzulların hızla erimesiyle açılan suyollarının, küresel ticareti ve jeopolitik statükoyu derinden etkileyecek sonuçlar oluşturacağına yönelik işaretler gelmeye devam ediyor. Amerikan Bloomberg internet haber sitesinin yayınına göre, Rusya ham petrol ticaretini Arktik bölgesi üzerinden taşımaya hergeçen gün daha fazla ağırlık vermeye başladı. Son olarak biri 1,5 milyon ton ham petrol taşıyan iki petrol tankeri, Rusya'nın batısındaki Primorsk limanından yola çıktı ve Artktik okyanusunu kullanarak Çin'e ulaştı. Rusya ve Çin arasında yapılan seferde taşınan malın petrol olması, "iki ülkeden ABD'ye ortak mesaj" değerlendirmesine neden oldu. Arktik bölgesinde Kuzey Denizi güzergahı kullanılarak yapılan taşımacılığın 2018 yılında iki kat arttığı belirtildi.
DÜŞÜK MALİYET, HIZLI TESLİMAT
1979'dan beri buzul tabakasının yüzde 40'ını kaybeden Arktik bölgesinde açılan yeni suyolları, buradan yapılacak deniz taşımacılığının da hızla artmasına sebep oluyor. Geçen yıl Rusya'nın kuzeyinden taşınan başta petrol ve doğal gaz olmak üzere mal ve eşyaların miktarının 20 milyon tonu bulduğu belirtiliyor. Yine yeni suyolunun kullanılmasının daha düşük yakıt maliyeti ve daha hızlı teslimatı da beraberinde getireceği haberde bildiriliyor.
KESTİRME YOL
Mevcut şartlarda iki tankerin, Süveyş kanalı yoluyla ya da Afrika çevresinden dolaşıp Asya kıtasına ulaşması gerekiyordu. Bu rotaların en az 50 günden fazla sürdüğü ve kimi zaman rota şartlarına uygun süper tankerlerle petrolün aktarılması gerektiği belirtiliyor. Artktik bölgesi kullanıldığında ise süre 30 güne kadar düşebiliyor.
ABD'YE BYPASS
Arktik suyolunun kullanımı, aynı zamanda ABD donanması tarafından kontrol altında tutulan suyollarının da bypass edilmesi anlamına gelecek. Cebelitarık, Süveyş Kanalı, Kızıl Deniz, Babül Mendep ve Güney Çin Denizi gibi suyolları, küresel ticaret ve enerji piyasasını kontrol altında tutmayı hedefleyen ABD'nin savaş gemileri ve askeri üslerinin denetimde bulunuyor. Yeni rota sonucu daha önce, yine ABD kontrolündeki, Kanada'ya ait Kuzeybatı geçidinden (Northwestern Passage) sağlanan, Atlantik-Pasifik geçişine de alternatif ortaya çıktı.
VENTA MAERSK YOLU AÇTI
- Geçen yıl Ekim ayında Venta Maersk adlı kargo gemisi, küresel dengeleri değiştirecek bir seyir izlemişti. Doğu Asya'daki Vladivostok limanından kalkan gemi, 37 gün sonra Rusya'nın St. Petersburg şehrine ulaşmıştı. Kargo gemisi bu yolla mevcut rotalara göre 8 bin kilometre daha az yol yapmıştı. Yetkililer seferin, Rusya'yla eşgüdüm sağlanarak yapıldığını belirtmişti.
