Zemin etüdünün önemi Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremi sonrası bir kez daha gözler önüne serildi. Deprem 10 kentte büyük yıkıma neden oldu, binlerce bina ya yıkıldı, ya da ağır hasar aldı. Bölgede bulunan TOKİ konutları ise depremde dim dik durdu. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, TOKİ tarafından yaptırılan inşaatlarda öncelikle yerinde zemin etüt raporu çıkarıldığını, bu raporlar doğrultusunda kanun ve yönetmeliklere göre inşaatların başladığını dile getirdi. Özellikle zemin etüdü raporu ile zemin yapısı, fay hattına uzaklığı durumu, zemin cinsi ve depreme olan dayanıklılığı hakkında bilgi vermektedir. Peki bina zemin etüdü nasıl yapılır, kimler yapar, nasıl başvurulur?
Türkiye'de hem denizel hem de karasal ortamdaki faylara baktığımız zaman 1000'e yakın deprem üretme potansiyeli olan aktif fay olduğu görülüyor. Bu fayların hepsi zamanı geldiği anda yıkıcı bir deprem olarak kendisini gösterebiliyor. Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle 10 ilde büyük yıkım oldu. Zemin özellikleri, binaların deprem tehlike haritası, zemin etüdü ve bina deprem yönetmeliğindeki parametrelere uygun bir şekilde tasarlanıp yapılmaması bu yıkımda büyük etkiye sahip oldu. Binayı yapmadan önce iyi bir zemin etüdünün gerekliliği son depremde bir kez daha anlaşıldı.
Zemin etüdü nedir neden yapılır?
Bir arsaya ait yer altı tabakalarının durum, konum, jeolojik yapı türü, derinlik, kalınlık, yoğunluk, elektrik özdirenci, sismik hızı, ivme, yeraltı su derinliğini ve bu tabakaların geriye kalan dinamik parametrelerinin olası bir deprem karşısında göstereceği tepkiyi tespit etmek amacıyla yapılan çalışmaların tamamına zemin etüdü adı verilir.
Zemin etüdü raporunda hangi bilgiler yer alır?
- Zemin etüdü, bahse konu olan alanın üzerine yapılacak yapılara ait tasarım aşamasında kullanılacak zemin bilgilerinin tespit edildiği; değişik katmanlarda yer alan toprak – taş türü, bölgenin deprem riski açısından risk derecesi, olası bir fay hattına olan uzaklığı gibi özelliklerin detaylı olarak yapılan incelemeler neticesinde inşaata elverişli olup olmadığı konusunda elde edilen bilgilerin bir araya getirildiği rapordur.
- Zemin etüdü, özellikle zemin cinsi kapsamında çeşitli yöntemlerle yapılır. Bahse konu yöntemler arasında öne çıkanlar; sismik, elektrik, manyetik, elektromanyetik, gravite, radyoaktivite olarak sıralanabilmektedir.
Zemin etüdü raporu neden önemlidir?
Zemin etüdü raporu, zemin üzerine yapılacak inşaatın projelendirilmesi aşamasında hayati bir öneme sahiptir. Bu rapor, deprem sırasında oluşan yüklerin etkisini önceden ön görerek, inşa edilen yapının bu yükleri taşıyabilecek malzeme ve kesitlerden inşa edilmesine rehber olur.
Doğru bir zemin etüdü nasıl yapılır?
Özellikle imara yeni açılacak bölgelerde, geniş alanların sismik mikro bölgelendirme haritalarının hazırlanması (yer seçimi gibi) ve yapılacak zemin etüdlerinde, kurallara uygun, doğru bir zemin etüdü çalışması, deprem bölgelerinde hasarın asgari düzeye inmesi açısından gereklilik arz etmektedir.
- TOKİ Başkanı Ömer Bulut, depremin vurduğu Gaziantep’in Nurdağı ilçesinde yeni yerleşim yerleri için belirlenen alandaki zemin etüt çalışmalarına ilişkin açıklamalarda bulundu. Bulut depremin etkilediği bölgelerde zemin etüdünün devam ettiği ve projelerin buna göre başlayacağı bilgisini paylaştı.
