T Ü R K İ Y E ' N İ N B İ R İ K İ M İ
|
T Ü R K İ Y E ' N İ N B İ R İ K İ M İ |
| |
| ||
| |||
|
S İ N E M A | 24 MART 2006 CUMA | |
| |||
| |
Yazar-yönetmen Stephen Gaghan'ın George Clooney'e en iyi yardımcı erkek oyuncu Oscar'ı kazandıran filmi "Syriana", Washington'da kapalı kapılar arkasında yapılan anlaşmalardan İran Körfezi'ndeki petrol yataklarında ter dökenlere kadar her kesimden insanın zenginlik ve güç peşindeki yarışının insanî sonuçlarını içiçe geçmiş öykülerle anlatıyor.
Geçtiğimiz hafta gösterime girer girmez üzerinde yazmak istediğim, fakat yer darlığından dolayı ancak bu hafta gecikmeli olarak fırsat bulabildiğim etkileyici bir film "Syriana"... Hiç acele etmeden, ağır ağır akıp giden öyküsü ve yeryüzünün dört bir köşesinde özenle çekilmiş bir belgesel filmin seyir zevkini veren usta işi görüntüleriyle "dünya hâli" üzerine düşünmeyi sevenlere çok önemli ipuçları sunuyor. Hollywood tarihinin -yapımcı şirket ambleminin bulunduğu jenerik öncesi kareleri- "ezan" sesiyle açılan bu ilk filminde (ki aynı zamanda Mustafa Kemal Atatürk'e de atıfta bulunulan, benim bildiğim ilk batılı yapım) farklı uluslardan, farklı sosyal ve ekonomik çevrelerden, birbirleriyle ilişkili ya da ilişkisiz durumdaki bir grup insanın üzerinden dünyadaki petrol savaşlarının iğrenç arka planına tanık oluyoruz. 2000 yılında "Trafik" filmi için yazdığı senaryoyla Oscar alan yönetmen Stephen Gaghan'ın emekli bir CIA ajanı olan Robert Baer'in "See No Evil" adlı kitabından beyazperdeye uyarladığı öykü, büyük petrol tröstleri ve onların maşası olarak çalışan CIA'in üçüncü dünya ülkelerinde çevirdiği entrikalar üzerine birbirinden değerli veriler ve zekice bağlantılarla dolu. Hiç bir kahramanının özel olarak ön plana çıkarılmadığı ve petrol savaşlarının şu ya da bu noktasında tanıştığımız bütün o yüzlerin dev bir satranç tahtasının oyuncuları pozisyonunda gösterildiği film, gerçek bir ajanın gözlemlerinden beslenen bu tür öğretici yönleriyle âdeta bir "uluslararası ilişkiler" dersi niteliğinde. Ve elbette bugünkü "Şahinler Amerikası" (ve çoğu kez onun sözcüsü kesilen Hollywood) için fazlasıyla muhalif bir yapıt...
Filmin adı neden "Syriana"? ABD ve Avrupa ülkelerinde aylar önce gösterime giren "Syriana", bu ülkelerdeki sinemaseverler arasında -en iyi yardımcı erkek oyuncu Oscarı'nı kucaklayan- George Clooney ve diğer bir dizi oyuncusunun üstün performanslarının yanısıra, ne anlama geldiği tam olarak bilinmeyen sıradışı adıyla da ilgi uyandırdı. Çünkü filmde, bu adın neden konulduğuna ilişkin herhangi bir doğrudan ya da dolaylı açıklama bulunmuyor. Benzer türde bir merak, "Syriana" Türkiye'de gösterime girdikten sonra ülkemiz sinemaseverleri arasında da oluştu. Ben de hem kendim hem de sizler adına yaptığım kısa bir araştırmadan sonra, aradığım cevaba şöyle böyle ulaştım. Filmin dağıtıcısı Warner Bros şirketi, ABD merkezli resmî internet sitesinde "Syriana"nın anlamını şöyle açıklamış: "Syriana, Washington'daki düşünce üretim kuruluşları ("think-tank"ler) tarafından, Ortadoğu'nun yeniden şekillendirilmesini varsayımsal olarak tanımlarken kullanılan gerçek bir kavramdır. Bizim filmimizin adı olarak ise soyut bir düzlemde kullanıldı. Bu kavram, anılan bölgede bir ulus-devlet kurma ya da yeniden biçimlendirme konusunda kafalarda oluşan gerçekleştirilmesi imkânsız hayâlleri simgeler. Ortadoğu için böyle bir hedef, bir görünüp bir kaybolan 'serap'tan başka bir şey değildir. Bölgeye ilişkin teoriler üreten kişilerce sıklıkla kullanılan 'Syriana', filmimizin öyküsünü tanımlama açısından da gayet uygundur; çünkü insanoğlunun kontrol dışı kalmış hırsları yüzünden kişisel hayâl dünyasında yarattığı her türlü imkânsız durumu simgelemektedir."
Benim elimden bu kadarı geldi; daha fazla açıklama ya da daha iyi bir çeviri için aşağıdaki linki tıklayıp inceleyebilirsiniz.
Yönetmen Shawn Levy'nin, "Müfettiş Clouseau" efsanesini doğuran 1963 tarihli ünlü filmin yeniden çevrimi niteliğindeki "Pembe Panter"i, serinin önceki filmlerinin unutulmaz müfettişi Peter Sellers'a tutkun olanlar için tam bir hayâl kırıklığı görünümünde...
Yönetmenliğini Blake Edwards'ın yaptığı ve başrolünü de Peter Sellers'ın oynadığı -gördüğü büyük ilgi üzerine sonradan sinema tarihinin en sevimli serilerinden birine dönüşecek olan- 1963 tarihli ünlü filmin, yönetmen Shawn Levy eliyle gerçekleştirilen yeniden çevrimi. Bu filmi görünce Müfettiş Jacques Clouseau rolündeki Steve Martin'e gerçekten de acıdım. Çünkü kendisini baştan ölü doğan bir proje için resmen bozuk para gibi harcamış. Beyazperdede Peter Sellers gibi bir efsanenin yerini doldurmaya kalkışmak için ya çok cesur ya da çok aptal olmak lâzım. Oysa ki geçmişte çıkardığı işlere bakıldığında Martin de kendi çapında gayet iyi bir komedyen; hele de Michael Caine ile birlikte kotardıkları "Kirli, Çürük ve Âdi"sini unutabilmek ne mümkün!
Velhasıl, insanlar bazen anılarıyla yaşamak isterler. Hâl böyleyken durduk yerde böylesine büyük bir efsaneyi iğdiş etmenin ne gereği vardı? Bırakın Clouseau Sellers ile birlikte doğup onunla birlikte ölmüş olsun. İlle de her güzel şeyi rezil etmek zorunda mısınız? Hollywood'un konu kabızlığı ve bütün popüler öykülerin suyunu çıkarma hastalığı, yönetmenleri de oyuncuları da durduk yerde işte böyle madara ediyor. Hele de Jean Reno gibi artık "sert çocuk" rolleriyle iyice özdeşleşmiş olan bir adamın bu filmde güldürmeye çalışması gerçekten de acıklı bir çaba. Gidilebilir, ama bildik mânâda bir Clouseau izlemek, hele de Sellers'ın esintilerini yakalamak için değil; o seriden tamamen bağımsız, alelâde bir güldürü filmi izlemek adına...
"Sine-Bulmaca"da bu hafta dinsel içerikli korku sinemasının en ünlü örneklerinden birini hatırlamanızı isteyeceğiz. 1971 yılında yayımlanan aynı adlı bir romandan kısa süre sonra sinemaya uyarlanan bu öykü, 12 yaşındaki Amerikalı bir kızın kendisini ele geçirmeye çalışan paranormal güçlere karşı verdiği ölümcül mücadeleyi anlatır. Ünlü bir aktristin tek çocuğu olan Regan, dul annesiyle birlikte Washington DC'de kalburüstü bir hayat sürmektedir. Bir süre sonra evde genç kızın hayatını allak bullak eden gelişmeler yaşanmaya başlar.
Çok da inançlı biri olmayan anne, Regan'ın durumunun gitgide kötüleşmesi ve artık neredeyse bambaşka bir insana dönüşmesi üzerine son çare olarak kilisenin yardımını ister. Böylelikle de eve kıdemli bir "cin kovucu" rahip gelir. Geçmişte de bu tür vak'alarla sıkça karşılaşmış olan yaşlı adamın yanında, annesinin beklenmedik ölümü nedeniyle imânî açıdan gelgitler yaşayan bir de yardımcısı vardır. Ve her iki adam, evrenin en tehlikeli düşmanı karşısında hayatları pahasına bir mücadeleye girişirler. Hıristiyanlığın kutsal metinlerinden beslenen öyküsü aslında İslâm kültürüne de hiç yabancı olmayan bu ünlü filmin özellikle son yarım saatlik bölümü, rahipler tarafından simgelenen "imân" ile "kızın bedenini esir eden ifritin simgelediği "küfür" arasında, izleyicilerin sinirlerini altüst eden dehşetli bir savaşa sahne olmaktadır. Filmin yönetmeni, tamamı daracık bir odada geçen bu bölümü, dönemine göre olağanüstü sayılabilecek görsel efektler ve usta işi bir kurguyla bezeyerek sinema tarihinin unutulmaz gösterilerinden birine imza atmıştır.
Yarışmamıza yurt çapında toplam 92 katılım gerçekleşti ve bunlardan 78 tanesi yukarıdaki cevapları eksiksiz olarak içermekteydi. Bu arada, her zaman olduğu gibi, yanlış cevap veren ya da doğru cevaplarına -bütün uyarılarımıza rağmen- adını, soyadını ve açık adresini yazmayan okurlarımızı ise üzülerek elemek zorunda kaldık.
- Halit Ekinci / SİİRT
Talihlilerimizin armağan DVD'leri ("Ali", 2001 / Yönetmen: Michael Mann) çok kısa bir süre içinde taahhütlü postayla adreslerine gönderilecektir.
|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Ana Sayfa |
Gündem |
Politika |
Ekonomi |
Dünya |
Aktüel |
Spor |
Yazarlar Televizyon | Sağlık | Bilişim | Diziler | Künye | Arşiv | Bize Yazın |
|
| Bu sitede yayınlanan tüm materyalin her hakkı mahfuzdur. Kaynak gösterilmeden çoğaltılamaz. © Yeni Şafak Tasarım ve içerik yönetimi: Yeni Şafak İnternet Servisi |
"Syriana"
"Syriana", güç bela zaman ve bütçe ayarlayıp hafta sonunda kafa boşaltmak amacıyla sinemaya gitmek isteyenler için kesinlikle uygun bir film değil. Dahası, böyle bir niyet beslerken, yukarıda verdiğim üç yıldıza güvenip de bu filme gidecek olanlar, sonradan kulaklarımı epeyce çınlatabilir. O nedenle peşinen uyarıyorum, "Syriana", sinemadan eğlenmekten çok daha öte beklentileri olan, dünyanın ve de Ortadoğu'nun nasıl ve kimler tarafından yönetildiğini biraz daha yakından görmek isteyen rafine sinemaseverlere uygun bir yapıt. Gerçek anlamda özümsenmesi için de bir değil, belki iki kez üst üste izlenmesi, böylelikle ilk izlemede yakalanamayan kimi ayrıntıların ayrıca yakalanması gerekiyor.
Pembe Panter
Pembe Panter'de Jean Reno... Ne alâka?
Elde ettiği büyük gişe başarısı nedeniyle sonraki yıllarda üç ayrı devam bölümü daha çekilen bu ünlü filmin İngilizce orijinal adı, yapım yılı, yönetmeninin adı, başroldeki Regan karakterini canlandıran genç aktristin adı ve filme kaynaklık eden romanın yazarının adı nedir? Doğru cevapları (adları ve açık adresleriyle birlikte) 30 Mart 2006 Perşembe günü saat 12.30'a kadar 
- Filmin Orijinal Adı: Dersu Uzala
