Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
Yurt Haberler
Son Dakika
657'liler Ailesi
Ankara'da Şafak
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

Migren, çoğu insan tarafından baş ağrısı ya da sinüzitle karıştırılıyor. İşgücü kayıplarına neden olan hastalıklar arasında ilk sırada olan migren, yaşam kalitesini etkiliyor

Migren, 4 saat ile 3 gün arasında süren baş ağrısına yol açtığı gibi, baş ağrıları arasında en çok hastane ve doktora başvurma nedenini oluşturuyor. Şiddetli bir baş ağrısından öte, komaya yol açarak tek başına öldürücü olabilen bir hastalık olan migren, bazı çeşitleriyle de geçici körlüğe dahi yol açan ciddi bir sağlık sorunu. Migreni tetikleyen nedenleri bilmek, hastalıkla ilaçsız baş edebilmeyi de sağlıyor. Kamuoyunda migrenle ilgili tüm merak edilen soruları Prof.Dr. Mustafa Ertaş cevapladı:

Migrenin baş ağrısından farkı nedir?

En çok sinirsel baş ağrısıyla karıştırılıyor. Sinirsel (gerilim) baş ağrıları her üç kişiden birinde var ama migren daha engelleyici bir baş ağrısı. İşten, aktiviteden bir miktar ya da tamamen keser. Migren için ağrının başın yarısında olması ve tekrarlayıcılığı, zaman zaman baş ağrısı ataklarının olması önemli. Aylardır, yıllardır tekrarlayan ağrının olması, aralarda en azından hiçbir probleminin olmaması, ağrıların birbirine benzer olması ayırt edici belirtileridir.

Etkili olduğu belli dönemler var mı?

'Hamilelikte baş ağrılarım geçti, sonra tekrar başladı' gibi sözler de migreni düşündürmeli. Migren hamilelikte yüzde 60 oranında geçer. Hormon düzeyindeki değişiklikler migren ataklarını tetikler. Önemli olan kadınlık hormonunun yüksek-düşük olması değil, iniş çıkış gibi dalgalanmalar göstermesidir. Bu nedenle âdet döneminde tetiklenir. Bazı kişilerde ataklar ilk kez doğum kontrol hapı kullandığında ortaya çıkar.

Migren ataklarını sıklaştıran faktörler neler?

Öğün atlamak, düzensiz uyku, hastanın dikkat ettiği ya da fark ettiği yiyecekler ve stres migren ataklarını arttıran nedenlerdir. Kişi öğün atlamamalı. Örneğin, kahvaltı etmeden işe gitmek migreni tetikler. İlaç gibi her öğünde az da olsa bir şeyler yemeli. Hafta sonu geç kalkmak, çok geç saatlerde yatmak, uykuyu alamamak ve öğlen uykuları migreni tetikler. Klimanın önüne oturmak, kuruyemiş, peynir, çikolata gibi şeyler migreni tetikliyorsa bütün bu davranışlardan kaçınmalıdır. Kış mevsiminde soğuktan dolayı da migren tetiklenebilir.

Çikolata migreni tetikler mi?

Çikolata pek çoğumuz tarafından yanlış biliniyor. Migren atağının ön belirtilerinden biri de tatlı bir şeyler yeme isteğidir. Tatlı yeme isteğiyle insanlar sıklıkla çikolataya rağbet eder. Çikolata yedikten sonra başım ağrıyor efsanesi de bundan kaynaklanıyor. Kafein baş ağrısına iyi de gelebilir, aşırı tüketildiğinde ağrıyı tetikleyebilir de. Kafein içeren ilaçlar, kolalı içecekler de baş ağrısını arttırabilir.

Egzersiz yapmak migreni nasıl etkiler?

Çok yorucu bedensel faaliyetler migren atakları için iyi değil.

Migrenin kaç tipi var?

Temel olarak auralı ve aurasız olarak ikiye ayrılır. Auralı migrenlerin de özel çeşitleri var. Örneğin, 'hemiplejik migren' felce neden olabilen bir türdür. 'Baziler' dediğimiz baş dönmeli migrende ise ağrı öncesinde çok şiddetli baş dönmesi, çift görme ve dengesizlik görülür. Bir de 'retinal migren' var ki, bu tür hastalar migren olduğunu yıllar sonra fark edebilir. Migren atağı öncesinde kör olurlar, bir gözleri görmez ve bu durum saatlerce sürebilir. Sonra düzelir. Ama yanlış yönlendirme ve hatalı tedavilerle kalıcı olabilir.

Migreni sinüzitten nasıl ayıracağız?

Migrenlilerin yüzde 27'sine sinüzit teşhisi konuluyor. Bu nedenle gereksiz antibiyotik ve bolca ağrı kesici kullanılıyor. Toplumda migrenin sinüzit olarak yanlış algılanmasının nedeni, ağrının ıslak saçla dışarı çıktıktan sonra başlamasıdır. Islak saçla dışarı çıkmak rüzgara daha açık olmak anlamına gelir ve rüzgarla tetiklenen baş ağrısı da migren de, en çok göz çevresinde ve alın bölgesinde olur. Hasta burada migreni tarif ediyor ama sinüzit olduğunu zannediyor. Kişilere "Islak saçla dışarı çıkma sinüzit olursun" yerine "Islak saçla dışarı çıkma migren atağın gelir" demek lazım. Çünkü bir anda sinüzit olunmaz.

Migren atağının öncesinde ve sonrasında neler oluyor?

Esneme, tedirginlik, keyifsizlik, bazen aşırı neşe, yeniden doğmuş gibi hissetmek, tatlı yeme isteği migreni haber veren belirtiler arasında. Aşırı neşe migren bittikten sonra daha fazla olabiliyor. Atak sonrasında dayak yemiş gibi bir his de oluşabiliyor.

En tipik belirtileri nelerdir?

Migrenin herkes için ortak belirtileri yoktur. Hastaların yüzde 70'inde migren tek taraflıdır. Bu en tipik belirtidir. Ağrıya migren demek için diğer ipuçları şunlar:
-Ağrının zonklayıcı olması.
-Ağrı şiddetlendiğinde bulantının eklenmesi.
-Ağrı sırasında ışıktan, sesten rahatsız olmak.
-Karanlığa ihtiyaç duymak.
-Baş ağrısı sırasında hareketin ağrıyı arttırması (başını oynatmak, merdiven çıkmak, eğilip kalkmak, öksürmek, aksırmak vs...)

Migren ataklarında kokunun etkisi var mıdır?

Hastaların yüzde 90'ı şiddetli ağrı çeker. Koku migren ataklarını tetikler. Bu, migren için çok spesifiktir. Örneğin parfüm kokusu, keskin bir koku baş ağrısı getiriyorsa migren için ipucu olmalı. Rüzgâr, lodos tetikliyorsa, çok parlak ışık, güneşe bakmak, sigara dumanlı ortamda bulunmak, uykusuz kalmak, adetin başladığı gün baş ağrısı oluyorsa bu belirtiler migreni düşündürmeli.

AĞRI İLACA DİRENÇLİ

Migren ağrısı kendi kendine geçer mi?

"Ağrılarıma dayanıyorum, ilaç kullanmayı sevmiyorum" diyen insanlar var. Bugün ise ağrı çekmek, ağrıya duyarlılığı daha da arttırıyor. Atak ve ağrıların ne kadar çekilmesine izin verirsek, daha sonraki ağrıların daha şiddetli ve ilaçlara, tedaviye daha dirençli olacağını biliyoruz. Duyarlılık artıyor. Kimi zaman başa dokunulması bile ağrı yapıyor. Çok ağrı çekmiş migrenli hastaların bazılarında bir özellik var; erken evrede ağrı çekmemek, ağrıyı daha erkenden kontrol altına alıp önleyici tedavi olabiliyor.

Her migren atağında ağrı kesici kullanılmalı mı?

Kendi kendine tedavi çok zararlı. Çok sık ataklarda ağrı kesici kullanmayı tavsiye etmiyoruz. Ağrı kesiciler sadece önleyici tedavide kullanılmalı. Çünkü hastanın atakları sıksa, ağrı kesiciler atakları arttırıyor. Bir süre sonra ağrı kesici bağımlılığı gelişiyor. Böyle durumlarda uygun ilaca doktor karar vermeli. Türkiye'de toplumun yüzde 5'inin başı, aşırı ağrı kesici kullandığı için her gün ağrıyor.

3 soruda test edin

Son üç aydır iki ya da daha fazla baş ağrısı olanlara, bir doktora danışma ihtiyacı duyanlara ve bu baş ağrısından dolayı en az bir gün işten güçten oldum diyenlere yapılan ID testinin soruları şöyle:
1-Baş ağrılarınız sırasında hiç midenizde bulantı ya da rahatsızlık hissettiniz mi?
2-Bu baş ağrısı sırasında ışık sizi rahatsız etti mi?
3-Son üç ay içinde en az bir gün baş ağrısından dolayı güçlük çektiniz mi, işe gidemediniz mi?

Kimlerde daha çok görülüyor

Hastanelere başvuranların yüzde 50'sinden fazlası düşük eğitim ve gelir grubundan insanlardır. Ayrıca uyku düzenini bozan işler, vardiyalar ve stresli bir iş migreni daha çok tetikliyor. 20'li 30'lu yaşlar da migrenin daha sık görüldüğü bir dönemdir.