ASLIHAN ALTAY KARATAŞ / ANKARA
Zamanında kan temin edilemediği için birçok insanın öldüğü Türkiye'de, kan bağışı ve dağıtımına 'çeki-düzen' verecek yeni bir sisteme geçiliyor. Yeni düzenlemenin hasta ve hasta yakınlarının 'kan arama' çilesine son vermesi bekleniyor.

Halen değiş-tokuş yöntemiyle sürdürülen kan temininde çözüme yaklaşıldı. Değiş-tokuş yönteminin gönüllü bağış sistemine göre daha riskli olduğuna dikkat çeken Kızılay Kan Hizmetleri Müdürü Armağan Aksoy, "Bu, Dünya Sağlık Örgütü'nün tavsiye ettiği bir yöntem değil. Çünkü böyle acil durumlarda kan bağışı yapan kişi yaşam şartları ve özel sağlık koşulları ile ilgili güvenilir bilgi veremeyebilir" yorumunu yaptı.

Kanın gönüllü ve güvenilir bağışçılardan alınmasıyla risk gruplarının en aza indirildiğini belirten Aksoy, "Çünkü tarama testleri yapılsa dahi kan nakli sırasında hastalık bulaşma riski var. Yaşam alışkanlıkları ve geçirdikleri hastalıkları bilinen kan bağışçılarından gönüllü ve düzenli bir biçimde kan alabilmek en doğrusu" diye konuştu.

Anında kan nakli

Gönüllü kan bağışını özendirip sürekli hale getirmek, kan merkezleri arasında iletişim kurmak ve kan ihtiyacı karşılayan organizasyonu sağlamak amacıyla hazırlanan Kan, Kan Bileşenleri ve Kan Ürünleri Kanun Tasarısı Taslağı'nda son aşamaya gelindi. Taslak, bugüne kadar hasta yakınlarının çabasına bırakılan 'kan bulma' görevini bölge kan bankalarına veriyor. 'Sistemin kalbi' rolünü üstlenen bölge kan bankaları, ihtiyaç duyulan kanın hangi merkezden alınarak hangi hastaya götürüleceğini belirleyecek. Yeni sisteme göre Türkiye genelinde, transfüzyon (kan nakli) ve donasyon (kan alma) merkezleri ile bu merkezler arasında koordinasyonu sağlayacak bölge kan bankaları kurulacak.

Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Bekir Keskinkılıç, hazırlanan kanunda kanın alınması ve hastaya verilmesi işlemlerini ayırdıklarını açıkladı. Donasyon merkezleri sağlıklı gönüllülerden 'kan almakla' görevlendirilirken, transfüzyon merkezleri kan, kan bileşeni veya kan ürününü ihtiyacı olana veren yerler olacak. Keskinkılıç, "Hastaneler kan ihtiyacı olduğunda bölge kan bankalarından talep edecek. Bölge kan bankaları organizasyon işlevini yürüten birim, yani sistemin kalbi olacak. Bankalar, kanın dağıtımını planlamanın yanısıra, kanın işlenmesi, güvenlik testlerinin yapılması ve saklanması işlevlerini de üstlenecek" dedi. Bölge kan bankası sayısının 5 ila 15 arasında olması düşünülüyor. Sistem, Japonya, Almanya, ABD gibi gelişmiş ülkelerde başarıyla uygulanıyor.