* Ticaret yapan bir insanın zekâtını yaptığı işin ticarî kârından mı, yoksa ticaretinin ana parasından mı ödemelidir? (Arif Ün/öğrenci)

* Bana şöyle bir soru soruldu geçenlerde: Bir iş adamı senenin birkaç seferinde Çin'den ithalat yapıyor, o malı sattıktan sonra elde ettiği parayla çalışanların maaşını, ailesinin geçimini vs. sağladıktan sonra, elde kalan parayla tekrar ithalat yapıyor. Böylelikle bir yıl geçmeden elindeki parayı tekrar yatırıyor ve bankaya veya başka herhangi bir yere ayırıp saklaması sözkonusu değil. Bu durumda olan bu iş adamının zekât vermesi gerekir mi, gerekmez mi? Bu konuda Tirmizî'nin, es-Sünen, Kitabu'z-Zekah, c. III/23, s. 641, geçen şu hadis-i şerifi nasıl anlamak gerekir: "Yetimin malını çalıştırınız ki zekât onu yiyip bitirmesin!". İsviçre'den selâmlar!

Ticaret mallarının hem sermayesi (ticarî eşya/emtia), hem de sağladığı kazanç birlikte zekâta tâbidir. İşletme binası ve sabit kıymetlerle işin gereği olan her türlü araç, gereç ve âletler zekâta tâbi olmaz. Ticaret mallarının nisap miktarı, (22-24 ayarlık 85 gr) altın nisabına göre düzenlenir. 2. sorudaki tacir, varsa elindeki nakit para ile kârını sürekli yatırıma dönüştürdüğü ticaret mallarının piyasa değerlerini maliyet fiyatlarına göre hesaplayıp zekât ödeyecektir. Böylece, hadisin uyarısı da dikkate alınmış olacaktır.

Ticarî Zekâtta Yıl ve Ödeme

* Zekât konusunda kişinin ürettiği, yetiştirdiği, ticaretini yaptığı mallardan ne kadar, hangi formülle hesaplamasını yapıp, ne kadar zekât vereceğini hesaplayan bir bilgisayar programı var mıdır? Çünkü üreticinin, çiftçinin veya ticaret erbabının ödeyeceği zekât miktarları kişinin alanına göre değişiyor. Bu konuda bizlerin bu bilgiden yoksun olarak bir hesap yapması çok zor. Oranlar değişken. Meselâ ben bir ticaret adamı olarak nasıl zekât vereceğim? Borçlarımı ve depomdaki üzerinden bir yıl geçmemiş mallarımı düşüp diğer yıla göre artan kazançtan mı zekât vereceğim? Bu kazanç da eğer müşterilerime veresi verdiğim şekilde açık hesap olarak duruyorsa, bunu kazanç sayabilir miyim? Ticaret adamı olarak benim vereceğim zekâtın oranı nedir? (Sami Serdar/Malezya-dış ticaret)

Ticaret mallarının bütün çeşitlerinde zekât oranı % 2.5'tur. Ticaret mallarının kendisi zekât olarak ödenebileceği gibi, bunların değerleri de zekât olarak ödenebilir.

Ticaret malının zekâta tâbi olması için üzerinden bir kamerî yıl geçmesi gerekir. Ticaret, kazanmak kadar kaybetmeyi de içine aldığından, sene başında ve sonunda malın nisap miktarında olması gerekir. (Şafiîlere göre göre nisap, sadece yıl sonunda, Hanbelîlere göre yıl boyunca aranır.) Yıl içindeki sirkülasyon dikkate alınmaz. Bir takvim yılı dolunca her mükellef her türlü ticarî malı piyasa fiyatlarına göre değerlendirip, nakitleri ile -zekât durumunu Cumartesi yazısında açıkladığımız- sağlam alacaklarını da ekleyerek zekâtını öder. Ticarî eşyanın konduğu bina, dolap, kafes, raf, terazi, çalışma masası, şahsî kullanım amacıyla ve işletmenin yürümesi için gerekli malzeme olduğundan bunlar zekâta tâbi olmaz.

Bilgisayar Destekli Zekât Ödemesi

Ticaret mallarının veya diğer zekât düşen malların zekâtının nasıl ödeneceğini gösteren bir bilgisayar programı olduğunu bilmiyorum; ama olacağını tahmin ediyorum. Her türlü mal ve gelir için zekât ödeme çizelgelerini, Mukayeseli İbadetler İlmihali (İstanbul 1995, İz Yayıncılık) adlı kitabımın 3. ve 4. ciltlerinde vergi çizelgelerine benzer biçimde gösterdim. Temenniniz doğrultusunda, bilgisayar imkânlarından ve bizim çizelgelerimizden yararlanarak ayrıntılı zekât ödeme programları elbette yapılabilir ve yapılmalıdır.

VECDİ AKYÜZ

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan