Amerikan yönetimi, Irak'ta yalnız sivil halkın can güvenliğini değil, binlerce yılın birikimi olan eşsiz bir kültür mirasını da tehdit eden savaş senaryolarında "genel istek üzerine" bazı küçük rotuşlar yapma kararı aldı. Konuyla ilgili olarak medya kuruluşlarına bir açıklama gönderen Pentagon yetkilileri, savaş sırasında bu ülkedeki kültür ve sanat varlıklarının zarar görmemesi için "özel bir saldırı haritası" hazırladıklarını bildirdiler. Buna göre, Irak'a bombardıman yapacak olan kara ve hava birlikleri, ülke topraklarındaki arkeolojik değere sahip yapıları es geçip, doğrudan yerleşim merkezlerini, sanayi tesislerini ya da askerî hizmet binalarını hedef alacaklar. Bu "seçici sistemıin çalışması ise savaş uçaklarını yönlendiren bilgisayarlara, saldırılan bölgenin ayrıntılı haritalarının yüklenmesiyle mümkün olacak. Pentagon'un "özürü kabahatinden büyük" bu son açıklaması, savaş" önlemek için aylardır yoğun çaba harcayan insan hakları örgütlerini iyice çileden çıkardı.

Bilim adamları teyakkuzda

Muhtemel bir savaşta insanlık ailesinin ortak kültür değerleri arasında yer alan paha biçilmez nitelikteki binlerce arkeolojik buluntunun telafisi imkansız biçimde tahrip olacağını hatırlatan uzmanlar arasına, son olarak Amerikalı arkeologlar Ashton Hawkins ve Maxwell Anderson da katıldı. Sümerlerin tekerleği ve çivi yazısını ilk kez bu bölgede kullanmaya başladıklarını hatırlatan iki ünlü bilim adamı, Mezotopotamya'nın tarihte Musevilik, Hıristiyanlık ve İslam dinleri açısından çok önemli bir merkez olduğunu kaydettiler. Prof. Anderson, meslektaşları adına muhtemel bir savaşa karşı tepkisini şöyle dile getirdi:

"Ur, Babil, Kış, Larsa ve Nippur gibi antik kentlerin kalıntılarının binlerce yıla meydan okuyabilmesinin en önde gelen nedeni, Irak'taki sıcak ve kuru iklimdir. Bu da çağdaş dünyanın insanları olarak geçmişimizi öğrenme adına şimdiye kadar sahip olduğumuz en büyük şanstı. Oysa anılan bölgelerin bombalanmasıyla birlikte, sadece bir ulusun kültürel varlığı değil, ABD de dahil olmak üzere bütün bir batının mirası yok edilmiş olacak."

Türkiye hazırlıksız yakalandı

Batılı bilim çevrelerinde muhtemel bir Irak bombardımanının ürkütücü sonuçları tartışılırken, o topraklarda son derece köklü bir kültür mirası bulunan Türkiye Cumhuriyeti'nin ise bu riski engellemek için ABD nezdinde henüz resmî bir girişimde bulunmadığı öğrenildi. Önceki gün medya mensuplarının konuyla ilgili sorularını yanıtlayan TürkTarih Kurumu Başkanı Yusuf Halaçoğlu, Irak'ta bulunan Osmanlı ve Selçuklu eserlerinin envanterinin son olarak 1991 yılındaki Körfez Savaş sırasında çıkarıldığını belirterek, "O tarihten sonra kaç eserin ayakta kalabildiğini, kaçının yok olduğunu ya da hangilerinin onarıma ihtiyaç duyduğunu tesbit edemedik. Bu yüzden de çıkabilecek muhtemel bir savaşta Selçuklu ve Osmanlı eserlerinin korunması yönünde Amerikan yönetimini uyarıcı herhangi bir bilimsel rapor hazırlayamıyoruz" şeklinde konuştu.