ABD'nin kimyasal silah ürettiği gerekçesiyle Saddam hükümetine yönelik sürdürdüğü savaş hazırlıkları ile birlikte adı en çok anılan şehirlerin başında Bağdat geliyor. Ve biz son 10 yıldır televizyon ekranlarında ambargo yüzünden ilaç alamamış hasta çocukların doldurduğu hastane odaları, bombalarla yerle bir olmuş binaların enkazları ve yanyana dizilmiş sahipsiz cesetlerin meydanları kapladığı bir şehir olarak seyrediyoruz Bağdat'ı.

Artık bundan böyle iki Bağdat kalacak hafızalarda. Biri, bombaların ve zulmün gölgesinde iki taşın bile üst üste kalmadığı şehir. Diğeri ise güzelliğiyle dillere destan, geçmiş yüzyıllarda pek çok medeniyete kadar ev sahipliği yapmış, bolluk ve bereketin simgesi 'Aşıklar şehri".

Şairlere ilham kaynağı

Peki güzelliğiyle şairlere ilham kaynağı olan, bir zamanlar bolluk ve bereketin simgesi olan Bağdat'a atılan her bomba başta Türkiye olmak üzere diğer Müslüman ülkeler için ne anlama geliyor?

Bağdat, yalnızca Irak halkının değil dünyanın dört bir yanında yaşayan Müslümanlar için bir mana teşkil etmedikçe bu topraklarda yeni savaşların çıkması kaçınılmaz. Çünkü Bağdat bir bakıma, tüm Müslümanlar için Mekke, Medine, Kudüs yada İstanbul demektir. Geçmiş yüzyıllara şöyle dönüp baktığımızda da zaten bu gerçekle yüzyüze geliyoruz. 762 yılında Halife Mansur tarafından Abbasi hilafetinin başkenti seçilen Bağdat'ın başından beri İslam medeniyetinin merkez şehirlerinden birisi olduğunu görüyoruz. 750 yılından 1258'e yani, Moğolların kenti yerle bir edinceye kadar, Bağdat dünyanın merkezi konumundadır. Günümüzde uzlaşmazlığın sembolü olan Bağdat, o dönemde 'madinat as salam' barışın kenti olarak adlandırılmaktadır. Bağdat mimari, musiki, kelam, siyaset, fıkıh gibi İslam medeniyetini meydana getiren bütün alanlarda belirleyici olmuştur. Bağdat, Halife Harun Reşid'in şehridir. Bağdat, İslam medeniyetinin en önemli şahsiyetlerinden İmam Gazali'nin şehridir. 1534 yılında ise Osmanlı idaresine giren Bağdat bir sembol şehirdir. Aynı zamanda Bağdat, Hanefi ve Hanbeli mezheplerinin doğduğu şehirdir. İslam kültürünün yaratıcı devri Bağdat damgasını taşır. Özellikle 9. ve 10. yüzyıllarda tıbba da büyük önem verilir ve çok sayıda hastane açılır. Kanuni Sultan Süleyman zamanında düzenlenen bir seferle Osmanlı topraklarına geçen Bağdat, 400 yıl boyunca Osmanlı idaresinde kalır. Bu dönemde kervanların buluşma yeri olarak seyahatnamelerde Bağdat'ın adı geçer. Ceasar Frederigo, şehirde pek çok tüccar gördüğünü, Sir Anthony Sherley ise her türlü malın bol ve ucuz olarak bulunduğunu anlatır. 20. yüzyılın başlarından itibaren büyük bir metropolis olmaya başlayan Bağdat, 1920'lere kadar aynı zamanda geleneksel yapısını da muhafaza eder. 1921'de Irak'ın başşehri olduktan onra hızlı bir gelişme gösterir. 1960'lı yıllardan sonra hızla gelişen şehir yine 1991 yılında ABD liderliğinde oluşturulan milletlerarası güç tarafından bombalanmış böylece binlerce ölen sivilin yanında şehrin alt yapısı, özellikle yollar, köprüler, sanayi ve askeri tesisler büyük ölçüde tahrip olmuştur. Savaşın ardından ise uygulanan ambargo ve Saddam yönetimi bir dönemlerin 'rüya şehri' Bağdat'ı savaşın ve yoksulluğun tehditi altında makus kaderine terketmiştir.

Ana gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz

Doğu masallarına da konu olan Bağdat güzelliğiyle masal kahramanlarını da büyüler. Yine, "Aşığa Bağdat Sorulmaz/ Ufukları aşar gider" diye terennüm eden şarkılarımızda da egzotik izler taşıyan bambaşka bir şehirdir Bağdat. Annelerimizi, geçmişte de bugünde söylenince en çok gururlandıran söze gelince "Ana gibi yar, Bağdat gibi diyar olmaz" demek lazımdır şüphesiz.