4817 sayılı "Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun", TBMM'nde 27.02.2003 tarihinde kabul edilmiş; 06.03.2003 tarih ve 25040 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmış ve 06.09.2003 tarihinde de yürürlüğe girmiştir. 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un değişik 9 uncu maddesi gereğince de yabancılara çalışma izni verilmesi görevi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın görevleri arasına alınmıştır. Bu Kanunla yapılan düzenlemelerin amacı, kaydi ekonomi içerisinde ülkemiz bakımından istikrarlı bir işgücü piyasası oluşturmaktır. 4817 sayılı Kanun, düzensizliği gidermek, haksız rekabeti ve işsizliği önlemek, kayıtlı ekonomiyi geliştirmek gibi amaçlarla Türkiye'de bağımlı ve bağımsız çalışan yabancıları, bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kapsayan düzenlemeleri yapmaktadır.

Yeni Yasa'ya göre yabancıların çalışma izinleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca verilecektir. Ancak, yapılan düzenleme sonucunda anılan Bakanlığa bilgi vermek şartıyla; Başbakanlık (Serbest Muhasebeci Mali Müşavir), Sağlık Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, Yüksek Öğretim Kurulu, ayrıca yapılan düzenleme sonucunda; Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, kendi kurumlarında ihtiyaçları olan yabancı personeli yetkilerini kullanarak istihdam etmeye, Bakanlığa bilgi vermek koşuluyla devam edeceklerdir. Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları sözleşme ile iş yaptıkları yabancıları Bakanlıktan alacakları çalışma izni ile çalıştırabileceklerdir. Ancak bunların çalışma izinleri istisna olarak düzenlenecektir.

Bu Kanun,

a) Doğumla Türk vatandaşlığını kazanmış olup Bakanlar Kurulu Kararı ile çıkma izni almak suretiyle vatandaşlıktan çıkanları,

b) Basın Kanununa göre çalıştırılacak muhabirleri,

c) Yabancı basın yayın organları mensuplarını,

d) Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşlarınca kanunla verilen yetkiye dayanarak çalışma izni verilen veya istihdam edilenleri,

e) Yönetmelikle karşılıklılık ilkesi, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları dikkate alınmak suretiyle çalışma izninden muaf tutulan yabancıları kapsamdışı tutmaktadır. Bunların dışında kalan yabancıların çalışma izinleri ise aşağıda belirtilen dört grupta düzenlenmiştir:

1) Süreli çalışma izni, Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, iş piyasasındaki durum, çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür değişiklikleri dikkate alınarak, yabancının ikamet izninin süresi ile hizmet akdinin veya işin süresine göre, belirli bir işletme ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en çok bir yıl süreyle verilecektir. Bir yıllık çalışmadan sonra bu süre, aynı işyeri veya aynı işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere üç yıla kadar, bu süre sonunda da aynı meslekte ancak bu defa dilediği işverenin yanında çalışmak üzere altı yıla kadar uzatılabilecektir. Türkiye'ye çalışmak üzere gelen bir yabancının beraberinde veya daha sonra getirmiş olduğu eş ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da yabancının kendisi ile birlikte en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmaları kaydıyla süreli çalışma izni verilebilecektir.

2) Süresiz çalışma izni, Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, Türkiye'de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek, mülki veya coğrafi alanla sınırlandırılmaksızın verilebilecektir.

3) Bağımsız çalışma izni, Bağımsız çalışacak yabancılara Türkiye'de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz ikamet etmiş olmak koşulu ile verilebilecektir.

4) İstisnai hallerde çalışma izinleri, Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe ilgili maddede sıralanan yabancılara bu kanunla belirlenen sürelere tabi olmaksızın daha esnek bir çalışma izni verilmesi hususunu düzenlemiştir. Kanundaki düzenlemelere göre, yabancılar yurtdışından müracaatlarını bulundukları ülkenin Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yapacaklar, bu başvurular Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na iletilecektir. Başvurular, yabancıyı çalıştırmak isteyen işverence de yazılı olarak yapılabilecektir. Yabancılara bu kanunla getirilen koşullara bağlı olarak çalışabilecekleri meslek, sanat veya işlerle ilgili çalışma izinleri, ilgili mercilerin görüşleri alınmak suretiyle verilecektir. Kanunda, çalışma izinlerinin iptali ve çalışma izinlerinin hangi hallerde geçerliğini kaybedeceği de hüküm altına alınmıştır. Yabancıya Çalışma ve sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın verdiği çalışma izinlerine, uzatılma talebinin reddedilmesi yada çalışma izninin geçerliğini kaybetmesine ilişkin kararlarına karşı ilgililer tarafından tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde itiraz edebilme hakkı tanınmıştır.

Yasa ve tatbik yönetmeliklerinde belirtilen uygulamanın denetimini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bakanlık iş müfettişleri ve SSK Başkanlık sosyal sigorta müfettişleri yapacaktır. Bunun yanı sıra, genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idarelerin teftiş ve denetim elemanlarına da kendi mevzuatları gereğince işyerlerinde yapacakları her türlü denetim ve incelemeler sırasında, yabancı çalıştıran işverenlerle yabancıların bu kanundan doğan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini denetleme yetkisi tanınmıştır. Kanunda, yabancı kaçak işçiliğin caydırılmasına yönelik cezai yaptırımlara ilişkin düzenlemelerde, Batı Avrupa ülke uygulamaları dikkate alınmıştır: a)Bildirim yükümlülüğü yerine getirilmediğinde her bir yabancı için iki yüzelli milyon, b)İzinsiz bağımlı çalışan yabancıya beş yüz milyon, c)İzinsiz yabancı çalıştıran işverene, her bir yabancı için iki buçuk milyar, d)İzinsiz bağımsız yabancıya bir milyar ve işyeri kapatma cezası uygulanması öngörülmüştür. Ayrıca, yukarıdaki fiillerin tekrarı halinde idari para cezaları bir kat artırılarak uygulanacaktır.

Kanun ile caydırıcı etkinlikteki idari para cezalarının yanı sıra yabancıyı kaçak çalıştıran işveren veya vekillerine, yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılama zorunluluğu getirilmiştir.

TAHSİN SINAV

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu