 AYDINLIK TÜRKİYE'NİN HABERCİSİ |
| |
|
||
|
AYDINLIK TÜRKİYE'NİN HABERCİSİ |
| |
|
||
 |
|
|
|
|
|
|
|
|
ÖNCEKİ akşam çok sayıda gazeteci, yazar ve eski diplomatı biraraya getiren TESEV, Kıbrıs'ta çözüm için 'Kıbrıs İçin Annan Planı: Vatandaşın El Kitabı' çalışmasını tanıttı. Çalışma kamuoyuna bugün açıklanacak.
TESEV'İN 'üzerinde konuşulmasını' önerdiği Annan Planı, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nde federal hükümetin yanısıra Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum devleti adı altında iki ayrı devletin varlığını kabul ediyor. Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliğini etkileyecek Kıbrıs'taki 'hayati' seçimlere dokuz gün kala Türk siyaset ve bürokrasisinde tam bir fikir birliği sağlanamamışken sivil toplum, 1 Mayıs 2004'e kadar Kıbrıs sorununun çözülmesi için Annan Planı'nı masaya yatırdı. Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı (TESEV), Kıbrıs sorununun çözülmesine dönük müzakerelerin başlamasına destek vermek amacıyla Türkiye'de 'bütün boyutlarıyla konuşulmayan' Annan Planı'yla ilgili tartışma zemini oluşturulması için harekete geçti. Önceki akşam, Kuruçeşme Divan'da çok sayıda gazeteci, yazar ve diplomatı biraraya getiren ve Oslo Barış Araştırmaları Enstitütüsü'nün (PRIO) hazırladığı 'Kıbrıs İçin Annan Planı: Vatandaşın El Kitabı' adlı incelemeyi tanıtan TESEV, yapılan çalışmayı bugün düzenleyeceği basın toplantısıyla kamuoyuna açıklayacak. Çözüm için iyi bir zemin Gazetemiz Yeni Şafak'tan Genel Yayın Yönetmeni Selahattin Sadıkoğlu ile Yayın Danışmanı ve yazarımız Fehmi Koru'nun da hazır bulunduğu toplantıyı TESEV Başkanı Can Paker yönetti. Toplantıda konuşan çok sayıda gazeteci, yazar ve eski diplomat, Annan Planı'nın, Kıbrıs sorununun çözümünde önemli bir zemin oluşturacağını dile getirdi. TESEV'in 'üzerinde konuşulmasını' önerdiği Annan Planı, Kıbrıs Rum Kesimi'nin AB'ye tam üyeliği öncesinde Kuzey Kıbrıs'ın statüsünün belirlenmesi açısından önem taşıyor. 14 Aralık'taki seçimlerde bir anlamda Annan Planı oylanmış olacak. Plan, Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'nin yanı sıra Kıbrıs Türk ve Kıbrıs Rum devleti adı altında iki ayrı devletin varlığını kabul ediyor. TESEV'e göre plan, bazı eksikliklere rağmen yoğun bir çalışmanın sonucunda ortaya çıkmış bir belge. TESEV, Annan Planı'nın diğer olumlu yönlerinden bazılarını şöyle sıralıyor: Türkiye'nin güvenlik çıkarlarını koruyor. Türkiye'nin üye olacağı süreye kadar geçecek zaman zarfında Ada'da askerlerini bulundurması kabul edilmiş. İki kesimlilik de Plan'la büyük ölçüde garanti altına alınmış. Annan Planı ne diyor? Annan Planı, her şeyden önce Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti adı altında feshedilemez bir ortaklıktan oluşan bağımsız bir devleti öngörüyor. Bir federal hükümete ve biri Kıbrıs Rum Devleti, diğeri Kıbrıs Türk Devleti olmak üzere iki kurucu devlete sahip Cumhuriyet, Birleşmiş ve Milletler ve Avrupa Birliği üyesi olacak. Cumhuriyetin anayasası; Türkler'le, Rumlar'ın ayrı ifade edilmiş ortak iradeleri ile demokratik olarak kabul edilecek. Kıbrıs Türk devleti ile Kıbrıs Rum devleti eşit statüye sahip olacak. AB içindeki temsiliyet ise federal hükümet düzeyinde gerçekleşecek. Federal Parlamento üyelerinin seçimleri eşit olarak yapılacak. Adaların da katılacağı seçimlerde Rum kesiminin 36, Türk kesiminin ise 12 adası bulunuyor. Annan'ın vatandaşlık konusundaki önerisi ise tüm Kıbrıs vatandaşlarının aynı zamanda iç kurucu devlet vatandaşlığına sahip olması ve her iki tarafın liderleri tarafından verilecek eşlerle çocuklar dahil 45 bin kişilik listedeki isimlerin vatandaş kabul edilmesi esasına dayanıyor. Kıbrıs'ın toprak yapısı Annan Planı'nda 'yeni Kıbrıs'ın toprak yapısı da bir haritayla belirleniyor. Planda Kuruluş Anlaşması'nın yürürlüğe girmesiyle yasal olarak Kıbrıs Rum devletinin bir parçası olacak olan toprak ayarlamasına tâbi bölgelerin, üç yılı geçmeyecek geçici bir süre için Kıbrıs Türk devleti tarafından yönetilmesi esas alınıyor. Annan'ın Kıbrıs haritasına göre Kuzey Kıbrıs Türk devletinin sınırları batıda Lefke'den Taşköy'e, Tepebaşı'ndan Kozan, Yılmazköy, Alayköy'e ve Lefkoşe'ye uzanan oradan Kırklar, Akıncılar, Yiğitler, Paşaköy ve son olarak doğuda Magosa'ya uzanan bir çizgi sınır olarak belirlenmiş. ANNAN PLANI'NIN ARTI-EKSİLERİ TESEV, Oslo Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün hazırladığı kitapçıktan yola çıkarak daha önce Kıbrıs'ta çözümün sağlanması için önerilen Butros Ghali Fikirler Dizisi ile Annan Planı arasındaki farkları sıraladı. Buna göre iki öneri arasındaki şu temel farklılıklar bulunuyor: GHALİ FİKİRLERİ
İki toplum politik bağlamda eşit olacak. Eşitlik ilkesi, benzer güç ve iki federatif devletin işlevi sözkonusu. Güney Kıbrıs ve Kuzey Kıbrıs toplumunca özgürce kurulmuş bölgesel ve toplumsal federasyon. Kuzey ve Güney Kıbrıs toplumlarından eşit ölçüde oluşan tek egemenlik. Kabine 10 bakanlı olacak. Yedisi Güney Kıbrıs, 3'ü Kuzey Kıbrıs'tan. (Dışişleri, Ekonomi ve Savunma'da Türk temsilci bulunacak.) Başkan ve yardımcısı dış ilişkiler, savunma, güvenlik, bütçe, vergilendirme, göçmenlik ve vatandaşlık konusunda ayrı veto hakkına sahip. ANNAN PLANI
Tarafların politik eşitliğinin olduğu birleşik devlet var. Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti Federal Hükümeti (Güney ve Kuzey Kıbrıs'ın bileşiminden oluşuyor.) Anayasal oluşumlu tek egemenlik sözkonusu. Başkanlık Konseyi var. (6 kişi) Her anayasal devletten en az iki tane üye olacak. (Dışişleri ve AB ile ilgili bakanlıklar ayrı devletlerden.) Başkan ya da yardımcısı için özel bir işlev belirlenmiyor. Dış ilişkiler, savunma ve bütçe gibi önemli konularla ilgili kararların kabulü Başkanlık Konseyi'nde her iki anayasal devletten en az bir üyenin rızasını gerektiriyor. Kıbrıs'ta tarafların pozisyonu TESEV'in çalışmasında Kıbrıs uyuşmazlığında Kuzey Kıbrıs Türk ve Güney Kıbrıs Rum taraflarının kendi pozisyonlarına ilişkin tercihleri de da siyasi, askeri ve dış politik eksen de karşılaştırılmalı olarak verilmiş. Buna göre tarafların bölgedeki tercihleri şöyle: RUM TERCİHLERİ
Politik sistem: Üniter devlet modeli tercih ediliyor. Kıbrıs Türkleri'nin 'otonomi'ye sahip olduğu bir federal yapı öneriliyor. Federal (merkezi) yetkiler: Güçlü merkezi sistem. Devlet yetkileri: Çok zayıf ve sınırlı yetkilere sahip. Egemenlik: Tüm Ada için tek egemenlik. Temsiliyet: Rotasyon olmaksızın Kıbrıslı Rum Cumhurbaşkanı ve belki Türk Cumhurbaşkanı Yardımcısı. Garantörlük: BM veya NATO gibi çok uluslu bir güç garantör olacak. Dolaşım özgürlüğü: Serbest dolaşımda mutlak özgürlük. Yerleşim özgürlüğü: Serbest yerleşimde mutlak özgürlük. Toprak ayarlaması: Kıbrıs Rum devleti toprağın yüzde 80'ine sahip olacak. (Yüzde 75'e kadar inebilir.) Askeri güç: Ada tamamen askersizleştirilecek. Çok uluslu bir güç ve hafif silahlarla donatılmış bir Kıbrıslı güç asayişi sağlayacak. Türk yerleşikler: Ada'daki tüm yerleşik Türkler, Türkiye'ye geri dönecek. AB üyeliği: Üyeliği çok savunuyor. TÜRK TERCİHLERİ
Politik sistem: 'İki egemen devlet' veya 'iki egemen' devletin oluşturduğu iki bölgeli bir konfederasyon tercih ediliyor. Federal (merkezi) yetkiler: Muğlak merkezi sistem. Devlet yetkileri: Çok güçlü ve geniş yetkilere sahip. Kurucu devletler egemen olacak. Egemenlik: Her milletin self determinasyon hakkından kaynaklanan ayrı egemenliği olacak. Temsiliyet: Rotasyon usulü Cumhurbaşkanlığı. Garantörlük: 1960 Garanti Anlaşması aynen devam edecek. Dolaşım özgürlüğü: Daha önce terörist faaliyetleri kanıtlanmış kişiler dışında serbest dolaşım olacak. Yerleşim özgürlüğü: İki bölgelilik ilkesine uygun kota uygulanabilir. Toprak ayarlaması: Kıbrıs Türk devleti toprağın yüzde 29+'sına sahip olacak. Askeri güç: Her devlet için ayrı savunma ve polis gücü oluşturulacak. Türk yerleşikler: Ada'daki Türk yerleşikler kalma hakkına sahip olacak. AB üyeliği: Çözümden sonra üyelik gibi belirli şartlar yerine getirilmeli. Plana göre temsiliyet dağılımı BAŞKANLIK: Başkanlık ve Başkan Yardımcılığı görevleri her on ayda bir üyeler arasında değişerek dönüşümlü olarak yürütülecektir. Başkan ve Başkan Yardımcısı aynı kurucu devletten olmamalıdır. Başkan; Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'ni hükümet başkanları toplantılarında temsil eder. BAKANLAR: Her üye bir bakanlıktan sorumlu olacak. Bakanlar kendi bakanlıklarına ilişkin Konsey kararlarını hazırlar ve yürütür. Her bakan Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti'ni hükümetler arası bakanlar toplantılarında temsil eder, AB İşleri Bakanı, Başkanlık Konseyi'ni Avrupa Konseyi toplantılarında temsil eder.
|
|
|
|
|
|
|